Met fietsmaatjes naar het werk, werkt

In Overijssel rijdt 63 procent van de medewerkers met de auto naar het werk en 28 procent met de fiets, terwijl ruim de helft van de automobilisten op een fietsbare afstand van minder dan 15 km van het werk woont. Hoe krijg je deze automobilisten zover dat ze voor de fiets kiezen? Voor die vraag stond de provincie Overijssel. ‘Fietsmaatjes’ werd een antwoord dat laat zien dat dit mogelijk is.

Door René Teeuwen, projectcoördinator Fietsmaatjes, provincie Overijssel

Het concept in een notendop: een medewerker die doorgaans al naar het werk fietst, meldt zich aan als buddy. Een medewerker die doorgaans met de auto naar het werk rijdt, meldt zich via een buddy aan. Een buddy vormt met één tot maximaal vier deelnemers een team. De werkgever ontvangt alle aanmeldingen, checkt de gegevens en keurt ze goed of af. De goedgekeurde deelnemers ontvangen een bevestiging van de projectorganisatie met het verzoek een account met persoonlijke gegevens aan te maken. Dan kunnen de deelnemers geregistreerd gaan fietsen. Een app houdt het aantal fietsritten bij, de maximum beloning, het aantal nog te fietsen dagen totdat het persoonlijke doel is gehaald en de opgebouwde beloning. De buddy volgt de eigen fietsprestaties én die van zijn deelnemers en moedigt hen digitaal aan. Deelnemers kunnen ook de fietsprestaties van hun teamleden bekijken.

Bekostiging

De provincie betaalt de Fietsmaatjesvergoeding. Een eerdere poging om werkgevers deze vergoeding te laten betalen stuitte op barrières. Om het succes van de fietsactie niet te dwarsbomen is deze ‘drempel’ door de provincie weggelaten. De provincie stelt daarentegen wel als voorwaarde dat de betreffende werkgevers ‘partner’ worden en een inspanningsverplichting aangaan om meer aan duurzaam vervoer te doen.

Aantal deelnemers

De actieperiode van Fietsmaatjes liep van begin juni tot eind november 2019. Het maximum aantal medewerkers was vastgesteld op 4.000 deelnemers (buddy’s en deelnemers). De tussenstand werd op de webpagina Timreist.nl bijgehouden. De verhouding buddy’s – deelnemers was 1 : 2,5. De gemiddelde woon-werkafstand van de deelnemers was 8,3 km.

Resultaten

• Ruim 330 Overijsselse bedrijven hebben zich aangemeld.
• Ongeveer 5.100 medewerkers deden mee.
• Deelnemers hebben ruim 3,4 miljoen km gefietst.
• Een buddy ontving gemiddeld 166 euro aan beloning en een deelnemer gemiddeld 182 euro.
• Er is ruim 420 ton CO2 bespaard.
• Samen hebben de deelnemers meer dan 105 mln. kcal. verbrand.

Onderzoek naar effect op langere termijn

Eind 2019 is een longitudinaal onderzoek uitgevoerd naar de effecten van Fietsmaatjes. Hiervoor is aan de 1.900 deelnemers van de Fietsmaatjes van twee jaar geleden een vragenlijst toegestuurd. Na twee jaar blijkt dat de meeste respondenten, die eerder met de auto naar het werk reden, nog steeds naar hun werk fietsen. 85 procent fietst minimaal één dag in de week naar het werk. En 62 procent gebruikt de tweewieler zelfs 3 dagen of meer per week. 15 procent heeft niet gefietst. Hiervan geeft bijna de helft aan dat ze niet hebben gefietst vanwege het slechte weer. Voor zo’n 56 procent is gebruik van de fiets afhankelijk van het weer. 91 procent van de respondenten geeft aan (zeer) tevreden zijn over de fiets als vervoermiddel naar het werk (gemiddelde reisafstand enkele reis 12 km). De respondenten die eerder met de auto naar het werk gingen, fietsen vooral vanwege hun gezondheid en fitheid (56 procent), omdat het simpelweg goed bevalt (20 procent) of vanwege de besparing op de autokosten (13 procent). Voor 2 procent is het milieu de belangrijkste reden om te gaan fietsen. 34 procent van de deelnemers geeft aan sinds het fietsen niet of minder vaak ziek te zijn. 79 procent geeft aan zich fitter te voelen. Bijna 3 op de 10 respondenten gebruiken de fiets na de actie ook voor zakelijke dienstritten tijdens werktijd. 56 procent zegt zelfs de auto in privésituaties ook vaker te laten staan.