Gedragsinterventie ‘Lekker Anders Dag’ werkt in schoolomgeving

De dagelijkse (verkeers)drukte rond basisscholen blijft in veel gemeenten een ware uitdaging, ook al is een arsenaal aan fysieke matregelen vaak al toegepast. Dat moet toch anders kunnen? Samen met de basisscholen van Cuijk, Wijchen en ’s-Hertogenbosch is een ‘verleidelijk’ initiatief ontwikkeld dat ouders en kinderen via een ‘net even andere’ mentaliteit aanzet tot bewust andere keuzes en gedrag. Het middel: af en toe je eigen lekker-anders-naar-school-dag. Een eerste tussenrapportage [1] toont positief effect ten opzichte van de nulmeting.

Door Paul Ubachs, UBACHS/full contact

Een Lekker Anders Dag [2] kun je gewoon met jezelf afspreken of met de hele school. Op zo’n dag gaan ouders en kinderen net even anders naar school. Een keertje samen lopen of met je skatebord, iets verder weg parkeren, de hond mag mee of zelfs op je pony. Op de eerste deelnemende scholen in Cuijk, Wijchen en ’s-Hertogenbosch leidt deze interventie structureel tot andere (vervoers)keuzes, meer oog voor de eigen rol en meer plezier in de schoolomgeving. Bovendien doen kinderen en ouders zo op een vrolijke manier zelf iets aan de (verkeers)drukte rond school.

Aan de basis van Lekker Anders Dag liggen gedragswetenschappelijke inzichten. Een 0-meting onder ouders in Cuijk, Wijchen en Den Bosch gaf aan dat niet zozeer (het gevoel van) onveiligheid het grootste probleem is, maar vooral irritatie over elkaars keuzes en gedrag. Een werkelijke bijdrage aan de oplossing van het probleem moet zich dus ook dáár op richten. Deze problematiek is te zien als een ‘vicieuze cirkel’ die je kunt doorbreken door op het juiste onderdeel iets wezenlijks te veranderen: ‘wegbrengen als dagelijkse opgaaf’ omdraaien naar een positieve beleving van iets bijzonders, naar een moment van quality time, zoals veel ouders ook aangeven in de 1-metingen. De interventie bevestigt het vermoeden dat ouders door de dagelijkse sleur ‘een beetje vergeten zijn’, hoe bijzonder wegbrengen eigenlijk is.

De gedachte achter Lekker Anders Dag is simpel: op het moment dat je met meer rust en plezier naar school gaat, al is het maar die ene dag, dan voelt die drukte en hectiek rond school opeens heel anders. Niet zo gek, als je het vergelijkt met een dagje naar het strand: daar is het ook druk en hectisch, maar omdat je er bewust voor kiest en er plezier in hebt, beleef je de drukte heel anders en is je tolerantie voor anderen veel groter[3].

Prikkels – voor een nieuwe mentaliteit

Om de deelnemers steeds betrokken te houden, wordt een geregisseerde set aan prikkels aangeboden, verdeeld over het schooljaar. Prikkels die deelnemers niet alleen herinneren aan hun bewuste keuze voor Lekker Anders

Dag, maar hen ook regelmatig (zichtbaar) bevestigen in die keuze: ‘Ik ben niet alleen een ouder die geeft om quality time met mijn kind, maar ook een ouder die zo meehelpt om het prettig te houden rond school.’ Daarmee volgt deze methode het gedragsinzicht dat mensen hun gedrag willen afstemmen op hoe ze zichzelf zien (zelfbeeld) en dat vooral ook graag bevestigen aan hun omgeving. Daarmee is de vicieuze cirkel van irritatie doorbroken en draait het vliegwiel: Ik vertoon dit gedrag dus blijkbaar kijk ik zo tegen de wereld aan, en omdat ik zo in de wereld sta, vertoon ik dit gedrag.’

NVVC 26 November Jaarbeurs

Lekker Anders Dag is genomineerd voor de Nationale Verkeersveiligheidsprijs 2020 die wordt uitgereikt op het uitgestelde Nationaal Verkeersveiligheidscongres op 26 november in de Jaarbeurs in Utrecht.

Zie ook: https://youtu.be/9K9MeeTpTA4

Bronnen:

1. De 1-meting
2. www.lekkerandersdag.nl en bijbehorende facebook-pagina voor meer inspiratie.
3. Item van Omroep Gelderland 
4. Nominatie NVVP