Geen algemene limiet, wel een nieuwe wegcategorie: GOW30

Geen algemene snelheidslimiet binnen de bebouwde kom van 30 km/uur. Wel moet er een lagere snelheidslimiet gaan gelden op 50km/uur-wegen waar fietsers nog steeds niet fysiek gescheiden zijn van het gemotoriseerde verkeer – en waar ook op langere termijn de aanleg van een fietspad niet mogelijk is. Ook is een nieuwe wegcategorie gewenst: de 30km/uur-gebiedsontsluitingsweg (GOW30).  SWOV trekt deze conclusies op basis van een inventarisatie van mogelijkheden, voor- en nadelen van een algemene limiet en de wensen van belangengroepen.  

In deze studie is de hoofdvraag of het wenselijk én haalbaar is om de algemene snelheidslimiet binnen de bebouwde kom te verlagen naar 30 km/uur en zo ja, onder welke voorwaarden dat dient te gebeuren. Om deze vraag te beantwoorden, is een inventarisatie gemaakt van de voor- en nadelen en de mogelijkheden. Hierbij is gekeken naar stedenbouwkundige trends, effecten op verkeersveiligheid en doorstroming, consequenties voor wegcategorisering, regelgeving en weginrichting, en de wensen van belangengroepen. 

Voordelen

Cijfermatig is nagegaan welke effecten kunnen optreden als de helft van de straten met een 50km/uur-limiet wordt omgezet naar een 30km/uur-limiet. Naar schatting zal het aantal ernstige slachtoffers (doden en gewonden) binnen de bebouwde kom dan substantieel dalen, variërend tussen 22 en 31 procent. Door de maatregel daalt het aantal doden met ongeveer 60. De aanname bij deze schatting is dat de straten die een 30km/uur-limiet krijgen zo zijn ingericht dat de gereden snelheden aan deze limiet voldoen.  

Nadelen

Met een verkeersmodel van een verstedelijkte regio is nagegaan wat de effecten zijn van een limietverlaging op de doorstroming en routekeuze. Er zijn drie varianten beschouwd met een volledige en mindere algemene limiet. Een complicerende factor bij deze varianten is de regelgeving.  Volgens de huidige systematiek van het BABW1 kunnen eisen worden gesteld aan de inrichting van straten waar een andere snelheidslimiet geldt dan de algemene snelheidslimiet (van 50 km/uur). Aan straten waar de algemene snelheidslimiet geldt, worden geen specifieke eisen gesteld in het BABW. Bij invoering van een algemene limiet van 30 km/uur zouden volgens die systematiek opeens alle eisen aan die straten vervallen. Dat is vanuit het oogpunt van verkeersveiligheid niet wenselijk.

Belanghebbenden

Uit een interviewronde met belangengroepen blijkt dat een groot deel positief staat tegenover een verlaging van de algemene snelheidslimiet naar 30 km/uur, al moet daarbij opgemerkt worden dat er geen draagvlak is voor een verlaging van de limiet op álle wegen. Ook een aanzienlijk deel van (een steekproef uit) de bevolking denkt er zo over. Beide groepen denken wel verschillend over de precieze uitwerking.

Conclusies en aanbevelingen

Gezien de genoemde nadelen en complicaties lijkt het niet wenselijk en haalbaar om de algemene limiet binnen de bebouwde kom te verlagen naar 30 km/uur. Wel zal er een lagere snelheidslimiet moeten gaan gelden op 50km/uur-wegen waar fietsers nog steeds niet fysiek gescheiden zijn van het gemotoriseerde verkeer – en waar ook op langere termijn de aanleg van een fietspad niet mogelijk is. Er zal ook een nieuwe wegcategorie moeten worden ingesteld: de 30km/uur-gebiedsontsluitingsweg (GOW30). 

Straten waar geen fietspad kan worden aangelegd worden automatisch aangewezen als GOW30. De inrichting van de GOW30 zal anders zijn dan van straten in een Zone 30. Belangrijk is wel dat de in te stellen snelheidslimiet van 30km/uur geloofwaardig is.  Vanuit het punt van geloofwaardige limieten én bereikbaarheid blijven in grote stedelijke gebieden veilige, ontsluitende toegangswegen nodig waar het gemotoriseerd verkeer vlot stroomt. Op straten waar een snelheidslimiet van 50 km/uur of 70 km/uur zal blijven gelden, moet een fysieke scheiding van fietsers en gemotoriseerd verkeer worden gerealiseerd. 

Voorwaarden voor verdere inrichting van de aangewezen GOW30-straten zijn:  goede inpassing van GOW30 in de wegcategorisering;  een duidelijke set van minimumeisen voor de inrichting van de GOW30;  regelgeving die het verschil tussen GOW30 en GOW50 ondersteunt;  voldoende deskundigheid en middelen op gemeentelijk niveau.

Het volledige onderzoeksrapport van SWOV is te raadplegen op: www.swov.nl/publicatie/naar-een-algemene-snelheidslimiet-van-30-kmuur-binnen-de-bebouwde-kom .