Effecten covid-19 maatregelen op mobiliteit van mannen en vrouwen

In de internationale wereld van verkeer en mobiliteit is het veel gebruikelijker dan in Nederland, om de vraag te stellen of bepaalde maatregelen of trends verschillende effecten hebben voor mannen en vrouwen. Een vraag uit ons internationale netwerk naar het gender-effect van covid-19-maatregelen op de mobiliteit in Nederland gaf ons aanleiding een onderzoek hiernaar te doen. Ook stelden we direct de vraag of overheden, bedrijven of organisaties iets kunnen doen voor zwaarder getroffen groepen. 

Door Angela van der Kloof, Mobycon / Joy Kensmil, Mobypeople

De resultaten van ons onderzoek geven wat ons betreft stof tot nadenken, gesprek en actie over hoe de mobiliteitssector kan bijdragen aan het verzachten van de effecten bij de groepen die de grootste impact van de maatregelen ondervinden. 

Methode

De belangrijkste methode voor dit onderzoek was data-analyse. We hebben data van Apple, Google en Translink over veranderingen in mobiliteit, gecombineerd met data van het CBS en het SCP. Door cijfers met betrekking tot mobiliteit te combineren met cijfers over beroepen waarin mannen en vrouwen werkzaam zijn en ze te relateren aan het effect van de covid-19 maatregelen op de uitoefening van die beroepen, konden we een beschrijvende analyse maken van de verschillen die te verwachten zijn in effecten van deze maatregelen op de mobiliteit van mannen en vrouwen. Verder hebben we aan de hand van bureauonderzoek aanvullende relevante gegevens verzameld. Tot slot hebben we twee interviews afgenomen bij organisaties die in direct contact staan met mensen voor wie wij het aannemelijk achten dat de maatregelen een grote impact hebben op hun mobiliteit. Het doel hiervan was om een idee te krijgen wat overheden, bedrijven of organisaties de komende tijd zouden kunnen doen, om het effect van de maatregelen op deze kwetsbare groepen in de samenleving te verzachten. 

Conclusie

Uit ons verkennende onderzoek kan geconcludeerd worden dat de impact van het coronavirus op de mobiliteitscijfers het grootst zal zijn onder vrouwen, en dan met name onder vrouwen met een lager onderwijsniveau. Lager opgeleiden hebben over het algemeen minder mogelijkheden om te werken in deze periode en reizen daardoor een stuk minder. Voor lager opgeleide vrouwen is er daardoor tijdens de coronacrisis niet alleen meer onzekerheid, maar ook risico op financiële problemen en sociaal isolement. 

Als we vooruitblikken en de alternatieven op een rij zetten voor bus/tram/metro en voor meerijden met de auto bij iemand die geen lid van hetzelfde huishouden is, dan blijkt dat er een grote kans is dat vrouwen er minder gunstig van afkomen dan mannen. Vrouwen zullen relatief meer moeite moeten doen dan mannen om op hun bestemming te komen, hoewel dit verschil bij de elektrische fiets en brommer minder groot is dan met een gewone fiets. Het ligt ook in de lijn der verwachtingen dat vrouwen minder alternatieven tot hun beschikking hebben. Met name eerstegeneratievrouwen met een niet-westerse achtergrond, lager opgeleide vrouwen en alleenstaande moeders hebben een grotere kans om problemen te ervaren met hun mobiliteit, doordat er voor hen weinig alternatieven zijn voor het stedelijk openbaar vervoer. 

Interview

Er is intussen al gezegd dat deze crisis de kloof zal vergroten tussen mensen in de samenleving die mogelijkheden hebben en degenen die dat niet hebben [*]. Ook onze verkenning laat zien dat het zeer waarschijnlijk is dat degenen die al een kwetsbaarder positie hebben, het meest getroffen zullen worden door financiële onzekerheid, een mindere mate van toegang tot verschillende mobiliteitsopties en een groter risico op sociaal isolement. Om ideeën op te halen voor de vraag wat overheden, bedrijven of organisaties kunnen doen, om het effect van de maatregelen op kwetsbare groepen te verzachten, interviewden we twee sociale organisaties in Tilburg, die in direct contact staan met kwetsbare groepen in de stad. Eén uit een reeks van aanbevelingen luidt: “Wees duidelijk over hoe het ov zo veilig mogelijk gebruikt kan worden en wat de regels zijn, zonder mensen te veel angst aan te jagen. Zorg er hierbij voor dat er ook goede informatie beschikbaar is in de eigen taal.” 

Lees het volledige onderzoeksartikel hier.