Ongekende systeemsprong: van utopie naar realiteit 1/2

In 1987 leverde een bijzondere projectgroep in opdracht van Rijkswaterstaat een even opmerkelijk resultaat: een visie op ons verkeerssysteem in 2050, rijk geïllustreerd in vier scenario’s. Roelof Oldenburger, tegenwoordig programmamanager verandermanagement voor Rijkswaterstaat, maakte in 1987 deel uit van dit visionaire gezelschap. In twee delen blikt hij terug op dit project. Met in deze aflevering een aantal opvallende citaten en schetsen uit ‘het dynamische scenario anno 2050.’  

Het toenmalige kernteam bestond uit Ben Immers (TU Delft), Anton van den Broecke (Social Research), Rudolf Das (Das Design), Ed Heere, DHV Raadgevende Ingenieurs en Rijkswaterstaatcollega’s Ad de Rooy en Roelof Oldenburger. Dit team vormde zich, met input van vele experts en adviseurs, een beeld van het verkeerssysteem in de - toen nog - verre toekomst. Nu, in 2020, en nog steeds op weg naar 2050, blijken hun visioenen al opvallend minder utopisch dan ze in 1987 werden gepresenteerd.

Over deze tijd, een tussenstap naar 2050, schrijven ze: “In 2020 zijn geen verbrandingsmotoren meer toegestaan. De accu-batterijen hebben evenwel een actie-radius van ruim 300 km en kunnen gemakkelijk én snel bijgeladen worden. Alle auto’s […] hebben voorts een BOORDCOMPUTER waarin o.m. een “automatische piloot” is opgenomen die men op de half-geautomatiseerde autosnelwegen kan gebruiken. Alle auto’s zijn (verplicht) aan voor- en achterzijde voorzien van RADAR die via de boordcomputer op de remmen werkt, zodat er zeer weinig aanrijdingen plaatsvinden.’

Geen luchtfietserij
Voor Roelof Oldenburger, staat dit project onveranderd hoog in zijn top drie van projecten tijdens zijn werkzame leven. “Wat een plezier en voorrecht om anderhalf jaar bezig te hebben mogen zijn met de toekomst, los van het hier en nu en in een team met hooggekwalificeerde en getalenteerde professionals. Mijn taak was om de visies door te rekenen op haalbaarheid. Wat bleek? Alles was haalbaar en uitvoerbaar en zelfs binnen de bestaande infrastructuur. Hoe utopisch het ook allemaal leek in 1987. Het was beslist geen luchtfietserij.”

De brochure van het dynamische scenario beschrijft en illustreert het verkeerssysteem in 2050 aan de hand van een dag uit het leven van Onno, 53 jaar, architect, woonachtig in een zelfontworpen bungalow in Almere-Buiten met Marga (50 jaar, binnenhuisadviseuse). Samen met hun Poolse logé en student Janusz brengen ze een bezoek aan Amsterdam. Zo gauw ze over de weg zoeven in hun electrocar vraagt Onno via ‘de boordvidifoon’ of er voldoende parkeerplaatsen vrij zijn in de parkeertoren bij het Scheepvaartmuseum, dat ze als eerste willen bezoeken. Er is plaats en Onno reserveert een plek rond hun aankomsttijd. Het gezelschap geniet van de toegang tot de parkeerterminal:

‘Vanaf de afslag ga je een helling op, hoog over het spoorwegemplacement heen en daal je via een wijde boog naar de grote terminal-hal. In die bocht zie je Amsterdam in volle glorie voor je liggen, dat wil zeggen in 17-eeuwse glorie, het was begin 21e eeuw een wijs idee van het stadsbestuur van Amsterdam om bij de grootscheepse stadsrenovatie de oude binnenstad helemaal intact te houden. Amsterdam is nu nog steeds in de hele wereld befaamd om zijn combinatie van oude historie en cosmopolitisch bruisende gezelligheid. Vooral is het een verademing dat dit toeristische wereldcentrum helemaal autovrij is gemaakt.’

Hubs avant la lettre
De vooruitziende tekst gaat verder: ‘Je kunt met de auto alleen tot de rand van de binnenstad komen […] En daar ben je verplicht om van een parkeertoren gebruik te maken. Verder moet je per openbaar vervoer of electrotaxi, of fietsend of lopend, naar je bestemming. Ook de bewoners van de binnenstad moeten hun auto buiten de grenzen van de binnenstad stallen. In het begin gaf dat wel veel protesten, maar iedereen is er nu aan gewend en vindt een autovrije stad veel prettiger. Ook grote vrachtwagens zijn uit de binnenstad gebannen: er mogen alleen elektrische bestelwagens komen die in standaardcontainers voor aan- en afvoer van goederen zorgen. Overslag vindt plaats in een van de drie distributiecentra aan de ringweg rond Amsterdam.’

Telecanapees
Tot slot een, vooralsnog utopisch citaat: “Een bijzondere attractie, vooral geliefd bij ouderen in Amsterdam en uiteraard de toeristen, is de Telecanapee: een soort lopende band met zitplaatsen die continu met circa 5 km per uur doorloopt en bij regen overdekt wordt. Door verschillende hoofdstraten van de binnenstad zijn die telecanapees aangelegd. Als je zo rustig zittend in de buitenlucht met loopsnelheid door de straten glijdt voel je je als op een bewegend terras.’

Meer informatie
http://publicaties.minienm.nl/documenten/nieuw-nederland-onderwerp-van-ontwerp

Klik hier voor de brochure Een uitstapje naar Amsterdam, anno 2050