Samenwerken met de politie, hoe doen we dat?

Beleidsplannen schrijven voor dat elk dodelijk verkeersongeval moet worden onderzocht, om te begrijpen waarom het mis is gegaan. Hoe werkt dat in de praktijk? De Forensische Opsporing Verkeer van de politie onderzoekt deze verkeersongevallen en maakt hiervan een proces-verbaal op voor het Openbaar Ministerie en Stichting Processen Verbaal. Als deze procesgang is afgerond, kan de wegbeheerder verzoeken om inzage in het proces-verbaal. Dit kan evenwel maanden duren. In de gewenste situatie wordt deze tijdlijn verkort. Maar hoe?

Door: Marieke Zeilmaker, Politie Noord-Holland, NOVI Verkeersacademie / Rien Jansen, Politieacademie

In dit afstudeeronderzoek, in opdracht van de Politieacademie, is bekeken welke informatie met de wegbeheerder gedeeld mag worden in verband met privacy en de strafrechtelijke procesgang, en in welke vorm gewenste informatie sneller en beter dan nu gedeeld zou kunnen worden.

Onderzoeksmethode
Om de huidige werkwijze en informatiebehoefte van wegbeheerders bij ernstige verkeersongevallen inzichtelijk te krijgen zijn 51 wegbeheerders ondervraagd in een interview. Van deze ondervraagden doet 80 procent onderzoek bij ernstige verkeersongevallen. Daarnaast zijn mediaberichten en literatuur bestudeerd, zijn de politie en bureau VIA bevraagd en zijn ongevallocaties geschouwd.

Het merendeel van de ondervraagde wegbeheerders geeft aan behoefte te hebben aan informatie over: het aantal betrokken voertuigen, het soort voertuig, is er sprake van onwelwording of suïcide, het zicht op de locatie, de leeftijd van de betrokkenen, het exacte tijdstip en de lichttoestand, is er sprake van afleiding, de exacte botslocatie met de botsposities, manoeuvres en rijrichtingen, het liefst in de vorm van een manoeuvrediagram. Maar ook: wat is de gereden snelheid, welke rol hebben de omgevingselementen en de weginrichting gespeeld, wat is de toedracht en de oorzaak van het ongeval en is er sprake van een gedraging?

Resultaat
Veel van deze informatie wordt door de Forensische Opsporing Verkeer (FOV) onderzocht en gerapporteerd in een proces-verbaal. De Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) voert momenteel onderzoek uit naar de kwaliteit van de processen-verbaal Forensische Opsporing Verkeer en concludeert alvast dat bij de beschrijving van de weginrichting de vraag thuishoort: “Welke rol heeft de weginrichting gespeeld in het verkeersongeval?”

Deze en meer onderzoekssignalen geven in eerste instantie aan dat er een aangepaste standaard voor het proces-verbaal Forensische Opsporing Verkeer zou moeten komen. Maar vanwege de privacywetgeving mag niet alles worden gedeeld. De Algemene Verordening Gegevensbescherming is van toepassing op de wegbeheerder en eist een wettelijke grondslag bij het verwerken van persoonsgegevens.

De Wet Politiegegevens beschrijft het verwerken van persoonsgegevens in het kader van het onderzoek en de opsporing. Deze gegevens heten politiegegevens. Hiervan maken ook medische gegevens deel uit, gegevens waarvan de politie geen eigenaar is en deze dus ook niet mag delen. De privacyfunctionaris van Politie Noord-Holland stelt dat de informatiebehoefte van de wegbeheerder geen politiegegevens betreft. Wel heeft de wegbeheerder de verantwoordelijkheid aangeleverde zaakgegevens niet te koppelen aan andere gegevens, waardoor zaakgegevens wijzigen in persoonsgegevens.

Omdat het Openbaar Ministerie de opdrachtgever van de politie is, is toestemming van de zaaksofficier van justitie nodig voor wat en wanneer informatie gedeeld mag worden. In de praktijk blijkt dit maatwerk. De te delen informatie kan opgemaakt worden in een bestuurlijke rapportage die gezamenlijk wordt opgemaakt door het Opsporingsteam Verkeer, de Forensische Opsporing Verkeer en de verkeersadviseur. Deze rapportage wordt ter goedkeuring aan de zaaksofficier van justitie voorgelegd. Vervolgens deelt de verkeersadviseur de informatie met de wegbeheerder. De wegbeheerder kan met deze relevante informatie de juiste maatregelen treffen.

Conclusie
Aanbevolen wordt de samenwerking tussen wegbeheerder en politie wettelijk te regelen, het standaard proces-verbaal forensische opsporing te voorzien van een extra vraag over omgevingsonderzoek, een nieuwe werkwijze binnen de politie in te voeren met betrekking tot het delen van ongevalsinformatie, de wetgeving aan te passen voor onderzoek naar ernstige ongevallen, het nieuwe politie registratiesysteem te voorzien van een grafische functie en de kenmerkenmelding (PLUS) aan te passen.

Klik hier voor het afstudeeronderzoek ‘Samen werken aan veiligheid. Hoe doen we dat?’