Wat drijft en motiveert de treinreiziger?

Grootschalig onderzoek onder NS-reizigers naar de impact van Covid-maatregelen op treinreisgedrag

Door de intelligente lockdown in maart 2020 daalde het aantal treinreizigers tot ongeveer 9 procent van het normaal. Uit een longitudinaal panel van meer dan 20.000 treinreizigers bleek een modale verschuiving van (trein)reizen naar thuiswerken. Bovendien traden er veranderingen op in percepties en ov-ervaringen. Reden voor NS en TU Delft om in april van dit jaar een grootschalig onderzoek te starten naar de vraag hoe reizigers zich tijdens en na de lockdown (verwachten te) gaan gedragen. Een tussenstand van dit onderzoek werd in november 2020 gepresenteerd op het AET-congres; Association for European Transport.

Door: Valerie Severens, Menno de Bruyn en Mark van Hagen, NS / Danique Ton, Dorine Duives en Niels van Oort, TU Delft.

Voor dit onderzoek namen tot nu toe in totaal zo’n 100.000 NS-reizigers deel aan enquêtes in april, juni en september 2020. Een greep uit de resultaten. Op de vraag of en welke alternatieven deze treinreizigers hebben, zei 32 procent een volledig reisalternatief te hebben, 15 procent deels, maar 53 procent zegt geen alternatief voor de treinreis te hebben. Van de deelnemers die een alternatief voor de treinreis hebben, noemt 74 procent de auto, 18 procent de bus, metro of tram, 14 procent de fiets en nog eens 14 procent een alternatieve rit als auto-passagier. 5 procent noemt de elektrische fiets als alternatief voor de treinreis.

Iets meer dan 10 procent van de respondenten blijkt ook al een alternatief vervoermiddel te hebben gekocht als gevolg van de Covid-maatregelen, waarvan zo’n 15 procent ook als doel heeft om er een ov-reis ermee  te vervangen, waarbij de auto en de e-bike vooral de treinreizen vervangen.  

Veranderingen in vervoer van en naar het station
Uit de enquêtevragen naar het vervoer van en naar het station, blijkt dat het oude gedrag langzaam terug sijpelt, hoewel het gebruik van de bus, tram en metro nog niet op het oude niveau zijn. Daarentegen is het gebruik van de OV-fiets in de groep NS-reizigers juist iets gestegen ten opzichte van februari 2020 (0,5 procent).

Perceptie en attitude
Het percentage reizigers dat sinds maart liever niet of juist wel graag met de trein wil reizen verschuift in gunstige zin. In april wilde 48 procent niet met de trein reizen tegenover 34 procent die dat wel graag wilde. In september waren deze percentages respectievelijk: 30 en 43 procent.  
Ook blijkt er een verschuiving in de redenen om niet met de trein te willen reizen. Geen noodzaak om te reizen wordt in de groep niet-reizigers in juni door 60 procent genoemd en in september (vlak voor de tweede golf) nog door 58 procent. Daarentegen neemt het argument om niet te dicht in de buurt van anderen te zitten, juist toe. Van 54 procent in juni, naar 63 procent in september.  Het verplichte mondkapje geldt in steeds mindere mate als reden om geen treinreis te willen maken. In juni wordt dit nog door 43 procent genoemd, in september door 30 procent.  

Bewustzijn van duurzaamheid en klimaat
Interessant is de constatering dat 44 procent in juni aangeeft door corona bewuster is geworden van het belang van zorg voor het klimaat en 46 procent van het belang van duurzaamheid. Deze percentage zakken iets in september naar 43 en 40 procent, maar 30 procent geeft in september wel aan om vanwege deze redenen juist vaker met de trein te willen reizen.

Drijfveren
Tot slot worden de belangrijkste drijfveren om te willen reizen met de trein duidelijk uit de verschillende enquêtes. Dat zijn: een persoonlijke motivatie, de regels die de overheid stelt en die de sociale omgeving toelaat.  

De (tussen)resultaten van dit grootschalige onderzoek tot nu toe vindt u op: https://nielsvanoort.weblog.tudelft.nl/de-gevolgen-van-de-coronacrisis-op-treinreisgedrag/