Naar de wereldconferentie Walk21 in Dublin

Voor de vierde keer ben ik bij Walk21, de jaarlijkse wereldconferentie over het gewone, dagelijkse lopen. Deze keer van 19 tot en met 23 september 2022 in het Ierse Dublin, met ruim 1000 deelnemers uit 42 landen van alle continenten. Ongeveer twintig deelnemers komen uit Nederland. Ik leer dat steeds meer landen fors geld investeren in voetgangers. Het zijn vooral kleine wendbare uitvoeringsorganisaties, perfect verbonden met gebruikersinitiatieven, die zorgen voor betere loopinfrastructuur en mensen aan het bewegen weten te krijgen.

Voor de welkomstreceptie zijn we in het Ierse nationale emigratiemuseum aan de rivier Liffey, hartje stad. Voorzitter Bronwen Thornton, samen met Jim Walker de drijvende kracht achter alle activiteiten van Walk21, geeft aan hoe feestelijk deze eerste grote fysieke conferentie weer is, na de covid-pandemie. En hoe urgenter investeren in lopen tussentijds werd: ‘Walking is absolutely not a slow mode but the fastest track to a sustainable future’. Buiten zien we het door toeristen en andere bezoekers overvoerd geraakte centrum van Dublin. Barstensvol voetgangers, auto`s en prachtige dubbeldeksbussen. Hier en daar treffen we oudere geïmproviseerde fietsstroken en zebra`s aan. Soms is de openbare ruimte recent heringericht, maar uit oogpunt van de voetganger helaas regelmatig onlogisch.

Walking workshops

De volgende conferentiedagen vinden plaats op een prachtige groene locatie, de campus van de Technische Universiteit. Vanzelfsprekend hebben we ook walking workshops zoals naar Capelstreet, een aantrekkelijke, potentiële standaardoplossing voor het herinrichten van winkelstraten wereldwijd. Tijdens de plenaire opening krijgt voor het eerst een Nederlander de Walk21 Award, de prijs voor iemand die uitzonderlijk internationaal bijdraagt aan het bevorderen van het lopen. Het is Rob Methorst die tijdens het congres oproept om absolute prioriteit te geven aan goed beheer en onderhoud van looproutes. Immers, het merendeel van voetgangersongevallen zijn valincidenten. Door het gebrek aan data is dit vooralsnog een onbekend feit bij vele beslissers, zo stelt Methorst in zijn proefschrift.

Masterplan heeft succes

Op dinsdag kies ik eerst een sessie over nationaal- en regionaal beleid. Oostenrijk vertelt over het succes van het ‘Masterplan Gehen’, gestart in 2015. Het doel was om de teruggang in het lopen te stabiliseren op een aandeel van 17 procent in de modal split. Dat is gelukt! Robert Thaler, divisiehoofd Actieve Mobiliteit van het Oostenrijkse ministerie van Klimaat, kondigt met bescheiden trots een Masterplan 2030 aan. Doel: het aandeel de komende periode opkrikken naar 20 procent. Het rijksbudget voor actieve mobiliteit, grotendeels bestemd voor lopen, steeg van 4,5 miljoen euro (2019) naar 60 miljoen euro in 2022.

Lopen faciliteren en stimuleren moet lokaal gebeuren, legt Thaler uit. Rijksgeld inzetten werkt als lokkertje om regionale en lokale overheden te overtuigen, in combinatie met een breed commitment en samenwerking. “Zo stellen we meer beschikbaar dan gedeeltelijke subsidiëring voor extra loopinfrastructuur. Bijvoorbeeld richtlijnen voor ruimtelijke planning, opleidingen en inhoudelijke steun waardoor ook kleine gemeenten eenvoudigweg hun eigen Masterplan gaan maken.”

Andere taal

Later die dag wijst Mario Alvès, de aimabele Portugese secretaris generaal van de IFP (International Federation of Pedestrians), op de rol van psychologie bij gedragsverandering en de rol van taal daarbij. ‘Niet de feiten, maar de verhalen zijn essentieel’, betoogt hij. “Vertel dus en weet dat veel begrippen uit de autowereld komen. Noem voetgangers dus nooit kwetsbare verkeersdeelnemers, maar spreek altijd over gewenste verkeersdeelnemers.’

Lopen en uitrusten

Ik begrijp hoeveel aangrijpingspunten het lopen kunnen stimuleren. Neem zitbanken, als essentiële, vaak vergeten, infrastructuur. “Veel ouderen blijven bij ons binnen omdat buurtbankjes ontbreken”, waarschuwt coördinator Anne Docherty van de Schotse organisatie Living Streets. Bewonersgroepen, door haar begeleid, zorgen voor de financiering van zitbanken die worden geplaatst in samenspraak met gemeenten. De Zwitserse sociologe Renate Albrecher specialiseert zich zelfs op dit terrein. Haar Verein Bankkultur helpt gemeenten om gebruikerswensen serieus te nemen en bewoners laagdrempelig te betrekken bij besluitvorming. Zij wijzen op een interactieve kaart hun favoriete bankjes aan en vertellen wat waar zou kunnen verbeteren. Banken zijn niet alleen om op te zitten, maar nodigen ook uit tot een gesprek, lezen of buiten spelen, weet Albrecher.

Auto`s zwaarder en groter

Sommige sessies gaan over data. Hoe verzamel je voetgangersgegevens, hoe interpreteer je ze en hoe ga je om met privacy-issues? In de wandelgangen attenderen dataleveranciers potentiële klanten op hun producten. Mijn vraag is: hoe lang zal het duren voor breed aanvaarde en transparante verzamelmethoden komen bovendrijven en massaal worden toegepast? Welke krachten zijn in deze markt doorslaggevend?

Op donderdagochtend is er een harde confrontatie met nieuwe cijfers uit de Verenigde Staten, waar inmiddels twintig procent van alle verkeersdoden voetgangers betreft. Schrijfster Angie Schmitt somt op: “Een belangrijke oorzaak zijn de steeds grotere en zwaardere auto`s. Light trucks worden er sinds 2014 meer verkocht dan personenauto`s. Ford belooft in 2023 een zogenaamde betaalbare SUV voor de massa op de markt te brengen. Vele wegen kennen geen stoep en de vergrijzing rukt verder op.”

Lopen is een kansrijk politiek bindmiddel  

Deze dagen in Dublin inspireren (www.Walk21ireland.com ). Zo ga ik onder meer Tips & Tools in mijn website www.gewoongezondlopen.nl aanpassen. In de slotsessie trekt Jim Walker de grote lijnen uit de conferentie. Mensen aan het lopen krijgen blijkt vooral een kwestie van bestaande communities aanspreken en kennis overdragen. Reik een paar hulpmiddelen en tips aan wie overweegt meer te gaan bewegen en geef zo definitieve zetjes. Maak een fors beschikbaar budget vrij voor het opleiden van trainer-teams voor dit werk. Als aanjagers blijken kleine organisaties met slimme, gemotiveerde medewerkers cruciaal. Een andere les is dat lopen partijpolitieke belangen kan overstijgen. Waar op andere thema `s de belangen tot extreme stellingnames leiden, is opkomen voor voetgangers juist een kansrijk bindmiddel. Tot slot adviseert Walker regeringen om activiteiten vooral uit te besteden aan organisaties die buiten overheden staan. Zij kunnen beter met lokale organisaties samenwerken. Hij noemt Ierland, Schotland en Engeland als voorbeelden. Gastland Ierland spant daarbij de kroon: sinds 2020 stimuleert de regering met 1 miljoen euro per dag actieve mobiliteitsvormen, in de eerste plaats het lopen.