Ervaringen delen: Fietsvriendelijkheid in Europese steden

Vanaf mei 2021 ben ik samen met mijn vrouw en twee kinderen op een reis met de camper door Europa. Tijdens het reizen werk ik nog ongeveer twee dagen voor Decisio, op afstand uiteraard. De camper is voor ons de ideale manier om een land optimaal te ervaren. Op het platteland, bossen, bergen en aan de kust zijn er heel vaak plekken waar je vrij (al dan niet gedoogd) kan staan.

Door: Sibren Vegter, Decisio

Fiets achterop de camper
In steden, zeker in Zuid-Europa, is dit een ander verhaal. Krappe straatjes, te kleine parkeerplekken, verkeersinfarcten en daarnaast steeds meer steden die milieuzones instellen, maken het dat de camper niet de perfecte manier is om je te vervoeren binnen een stad. Mede om deze reden hebben we onze fietsen meegenomen achterop de camper. Vanaf de rand van de stad kunnen we dan gemakkelijk het centrum en de bezienswaardigheden verkennen, zo was de gedachte. De ervaringen in de Europe steden die we met de fiets bezocht hebben waren wisselend, maar zeker positief te noemen.

Fietservaringen delen
Het lijkt mij daarom leuk om een aantal van mijn ervaringen met betrekking tot de fietsvriendelijkheid te delen. Zeker vanuit mijn rol als adviseur bij Decisio ben ik veel betrokken bij projecten binnen Nederland waar de relatie mobiliteit en verstedelijking een centrale rol innemen. Steeds meer neemt de fiets een belangrijke plek in om de mobiliteitstransitie mogelijk te maken. Hoe zit het met de fietsvriendelijkheid in de door ons befietste steden? Ik geef hieronder een korte schets als ervaringsdeskundige.

We starten onze reis in het noorden van Europa. Medio mei 2021 hebben wij vanuit Duitsland met de camper de ferry genomen naar Malmö, de meest zuidelijke stad van Zweden. Malmö is een relatief compacte stad met voornamelijk in de binnenstad veel fietspaden langs parken en pleinen. In het centrum zien we veel mensen op de fiets en is er het herkenbare straatbeeld met veel geparkeerde fietsen zoals in Nederlandse steden. Buiten het centrum, waar de camper staat geparkeerd, zijn er slechts enkele fietspaden en moeten we .

Enkele weken later arriveren we in Göteborg, de tweede stad van Zweden. We staan op een camping aan de rand van de stad. Vanaf de camping gaat er een fietspad rechtstreeks naar de binnenstad. Omdat er nogal wat hoogteverschil is naar de binnenstad toe is het een pittige fietstocht. We worden veel ingehaald door e-bikes, elektronische stepjes, scooters eenwielers en skateboards. De e-scooters/stepjes kan je op veel verschillende plekken in het centrum huren op straat. Opvallend is dat we minder ouderwetse (niet-elektronisch aangedreven) fietsen tegenkomen in Göteborg.

Na tenminste twee maanden volop natuur richting het uiterste noorden van Zweden, Abisko in Zweeds Lapland, zakken we vanaf de Lofoten af naar Trondheim in het midden van Noorwegen. Het blijkt lastig om in deze stad een goede plek te vinden dichtbij het centrum en we staan daarom even buiten de stad. Trondheim is omringd door een groot aantal (steile) heuvels en de fietstocht naar de stad is dan ook zeer uitdagend met stijgingspercentages van boven de 10 procent. Fietspaden ontbreken grotendeels en pas aan de rand van het centrum is het mogelijk om via enkele fietspaden de binnenstad te bereiken.

Hier stuiten we op een ‘fietslift’ die je de steile heuvel opduwt op je fiets door middel van een voetplaat waar je tegenaan leunt. Een fantastisch idee, maar in de praktijk blijkt het lastig om je evenwicht te bewaren waardoor de voetplaat verdwijnt (uit veiligheid) en je alsnog de helft naar boven moet lopen met de fiets. Een enkele lokale fietser maakt hier ook echt gebruik van. De laatste Scandinavische stad is Stockholm. Een zeer ruim opgezette stad en we staan dan ook ongeveer tien kilometer van het centrum op de plaatselijke camping. De weg naar de stad is echter zeer comfortabel over verschillende fietspaden. In het centrum is er minder ruimte voor de fiets maar het fietsen in de omliggende parken (o.a. Skansen) is zeer aangenaam en op zaterdagmiddag is het een drukte van belang.

Rond medio september zetten we onze reis voort richting het zuiden. De eerste stop is Parijs, een stad die in het verleden niet bepaald bekend staat als fietsstad. Vanuit Bois de Boulogne, waar de camper staat, gaan verschillende fietspaden richting de stad. De aansluiting tussen de fietspaden ontbreekt nog wel eens waardoor je op sommige stukken langs drukke vierbaans wegen moet fietsen. Eenmaal bij de rivier de Seine aangekomen zijn er aan beide kanten goede fietsverbindingen die de rivier volgen. We fietsen dan ook zoveel mogelijk langs de Seine om de verschillende mooie plekjes in de binnenstad van Parijs te bezoeken. Het valt ons alles mee en je krijgt op de fiets in Parijs veel meer mee dan wanneer je alles met de metro zou doen.

Na Parijs zakken we zo snel mogelijk af richting Spanje waar we pas weer de fietsen van stal halen in Malaga. Alhoewel, we proberen hier te fietsen maar na twee kilometer komen we er achter dat de gemiddelde stijgingspercentages niet zouden misstaan in een bergetappe in de Vuelta. Daarnaast is het aantal fietspaden op een hand te tellen en moet er veel gefietst worden op de stoep. Wel zien we weer veel elektrische stepjes die je ook overal kan huren. In de hoofdstad van Andalusië, Sevilla, is de situatie enigszins geschikter om te fietsen. Dat wil zeggen dat de stad relatief vlak is. Wel is de fietsinfrastructuur vrij marginaal, maar zijn er veel plekken waar de auto niet mag komen. Hierdoor is het een leuke stad om met de fiets te verkennen. Ook wordt je hier overigens veelvuldig ingehaald door elektrische stepjes die je bij elke hoek van de straat kunt huren.

Porto, is de laatste stad die we hebben verkend met de fiets. Langs de Douro fietsen naar het centrum van de stad vanuit het oosten of het westen is prachtig en relatief comfortabel. In de binnenstad is fietsen niet goed mogelijk vanwege hoge stijgingspercentages en smalle straatjes. Omdat Porto een compacte stad is parkeren we de fietsen aan de rand van de binnenstad en gaan te voet verder.

Minder eigen tweewielerbezit

Onze ervaringen met fietsen in Europese steden zijn verrassend positief. Op een enkele stad na zijn er vaak wel fietspaden beschikbaar die je, al dan niet op de snelste manier, redelijk comfortabel naar de binnenstad kunnen brengen. Voor een aantal steden geldt door hun ligging en hoogteverschil dat fietsen zonder elektrische ondersteuning een uitdaging is. Het is interessant om te zien dat je dan veelal elektrische scooters, stepjes en ander elektrisch aangedreven twee- en eenwielers ziet in het straatbeeld en minder e-bikes. Daarnaast zijn de e-scooters/stepjes op veel verschillende plekken in de binnensteden te huren. Dit duidt er onder meer op dat het eigen bezit van een tweewieler (al dan niet elektronisch aangedreven) onder de inwoners van deze steden een stuk lager ligt vergeleken met de Nederlandse steden. Een vanuit mijn Hollandse blik opmerkelijk gegeven.