Syb Tjepkema: 'Recreatieverkeer beter benutten'

Syb Tjepkema, Senior beleidsadviseur bereikbaarheid, gemeente Zwolle: 'Ik geloof dat de Omgevingswet ons veel kansen biedt voor een mobiliteitsbeleid met gezondheid als uitgangspunt'

Recreatieve infrastructuur verdient verkeerskundige aandacht, legt Syb Tjepkema, senior beleidsadviseur bereikbaarheid bij de gemeente Zwolle, uit. Recreatieve infrastructuur komt steeds meer in beeld bij vraagstukken als bereikbaarheid, aantrekkelijkheid, gezondheid en leefbaarheid. Het trekt nieuwe doelgroepen en modaliteiten aan, in verschillende volumes, op verschillende tijdstippen. Kansen voor een optimale infrastructuur liggen in samenwerking met de markt en met de omgeving.

Gevraagd naar trends in recreatieverkeer, ziet Tjepkema in het Zwolse stadsbeeld: ‘Een toename van wat we de ‘grijze golf’ noemen; mensen die niet meer werken en veelal te voet mooie plekken zoeken. Ook een toename van de leeftijdsgroep vlak daaronder: mensen van wie de kinderen de deur uit zijn en een dagje vrij nemen om iets leuks of cultureels te doen. Mede omdat we in Zwolle weinig stadsvervoer hebben, zie ik veel mensen lopen, fietsen of gebruik maken van de OV-fiets. Grappig is overigens dat hier direct ondernemers op inspringen. Zo rijdt er nu een fietstaxi in Zwolle, die niet alleen voor 5 euro tussen station en binnenstad pendelt, maar ook voor 30 euro een rondje stad fietst en een toelichting geeft, zo ervaarde ik onlangs met mijn moeder. Een andere ondernemer vervoert mensen met een vier-persoons elektrische bromtaxi.’

Recreatieve pieken

Daarnaast ziet Tjepkema recreatieve ‘pieken’ tussen de woonwerk- en scholierenspitsen en ’s avonds rond 19.00 uur, ‘Als mensen eerst nog even een hapje hebben gegeten. Deze stromen kunnen we goed handelen in de stad, maar we kijken natuurlijk goed naar veilige oversteken, goede bewegwijzering en obstakelvrije loop- en fietspaden.’

Nieuwe tijd
De opkomst van fietstaxi’s, deelfietsen en ook die van fietskoeriers noemt Tjepkema een teken van een nieuwe tijd. Een tijd waarin de rol van de overheid verandert en er meer initiatieven vanuit de burgers en de markt komen. ‘Als overheid betekent het dat je je wat nederiger moet opstellen. Uiteindelijk kan de markt veel beter oplossingen tot stand brengen. Vanuit die overtuiging houden we vanuit Beter Benutten een deel van het geld vrij voor een bereikbaarheidsfonds. Kansrijke voorstellen uit de markt die overtuigend bijdragen aan bereikbaarheid en gastvrijheid van de stad, ondersteunen we daaruit met 50 procent van de kosten.’

Als voorbeeld van het ‘Nieuwe Overheidsdenken’ noemt Tjepkema de organisatie van het jaarlijkse bevrijdingsfestival. ‘Dit werd jarenlang zo georganiseerd: wij vroegen om een bereikbaarheidsplan en toetsten dat. Tegenwoordig denkt onze bereikbaarheidsarrangeur vanuit Beter Benutten (zie interview pag 26-red), vooraf mee met de organisatie over extra faciliteiten, die we eventueel ook financieel kunnen ondersteunen. We zijn blij dat we deze ruimte voor creatieve oplossingen hebben gekregen van de minister.’

Data

Beter Benutten is weliswaar primair bedoeld voor woon-werkverkeer, maar er is toenemende interesse om hiermee ook tot nieuwe bereikbaarheidsoplossingen te komen voor andere doelgroepen, zoals recreatieverkeer, zegt Tjepkema. ‘Hoewel ik het nog niet kan staven, zie ik hier en daar toenemend utilitair verkeer op recreatieve routes, waaronder steeds meer woon-werkfietsers - met name op de e-bike - op de fietsroute van Dalfsen naar Zwolle langs de Vecht. Dat stelt mogelijk extra eisen aan deze routes, denk aan gladheidsbestrijding of verlichting. Eerste voorwaarde daarvoor is data. We moeten goed weten welk verkeer zich op welke routes concentreert. Nieuwe apps, maar ook acties zoals de FietsTelweek zullen ons, naar mijn indruk, gaan voorzien van deze data.’

Kijken door de ogen van de doelgroepgebruikers

Of de kwaliteit van de infrastructuur inderdaad in staat is om nieuwe doelgroepen te faciliteren, controleren we onder meer door zelf de routes te fietsen of te lopen en te kijken door de ogen van de gebruikers. Recent heb ik nog meegefietst met zo’n project. RoyalHaskoning DHV had een route uitgezet waarop we met een elektrische testfiets met een camera erop reden. Deze camera registreerde onze bewegingen, terwijl wij fietsten. Achteraf werden de beelden geanalyseerd en gekeken of aanpassingen aan de bebording, infrastructuur of afstelling van verkeerslichten nodig is.

Ik verwacht overigens dat we in de toekomst op een andere manier omgaan met de infrastructuur; dat we maatregelen nemen op basis van precieze data, van testen én op basis van input van burgers. Dat laatste wordt steeds meer de rode draad: samen doen. En ook samen naar de aanbodkant kijken. Wat voor ideeën en mogelijkheden hebben bewoners, scholen, bedrijven en horeca-ondernemers? Kunnen zij ‘mede-aandeelhouder’ worden van een route? Kunnen zij een route promoten, of zelfs onderhouden?’

Droom

‘Een volgende stap, eigenlijk een droom, is dat we rond routes, of gebieden, community ’s vormen met iedereen die er een belang bij heeft. Denk aan fysieke route- of wijkteams die meedenken en meewerken om onze fietspaden, wegen en bijvoorbeeld ook het groen beter te maken, en zo bij te dragen aan een gezond leefklimaat. Zo’n aanpak past in de geest van de nieuwe Omgevingswet. Ik geloof dat deze wet ons veel kansen biedt voor een mobiliteitsbeleid met gezondheid als uitgangspunt. Kansen waarbij de lessen van Beter-Benutten, van brede samenwerking en de inzet van bereikbaarheidsfondsen als inspiratie dienen.’