‘Implementeer het gebruikersperspectief’

‘Wij vinden dat iedereen moeten kunnen meedoen aan de maatschappij en daarom houden ons behalve met zorg en welzijn ook bezig met toegankelijkheid in de openbare ruimte. Daarbij zijn we vooral geïnteresseerd in de effecten die toegankelijkheid heeft op de kwaliteit van leven van mensen. Als je een goede kwaliteit van leven ervaart, ben je vaak gezonder en ervaar je minder problemen.' Een interview. 

Welke relatie heeft uw organisatie met toegankelijkheid in de fysieke openbare ruimte?
'Zorgbelang is een organisatie die vanuit ‘gebruikersperspectief’ / het perspectief van mensen zelf,  naar de ‘wereld’ kijkt. We vinden dat iedereen (en dus ook  mensen met een ziekte of beperking) mee moeten kunnen doen aan de maatschappij. En daardoor houden we ons niet alleen bezig met zorg en welzijn, maar ook met toegankelijkheid in de fysieke openbare ruimte. Voor ons staat het leven van mensen centraal: hoe willen mensen zelf dat hun leven er uit ziet? En leven gaat over alles, zeker over het zijn en verplaatsen in de samenleving en dus in de openbare ruimte.'

Wat zijn de effecten van een beter toegankelijke fysieke openbare ruimte (om te lopen, fietsen, rijden) op de gezondheid van mensen en op het zorgstelsel?
'Wij zijn vooral geïnteresseerd in de effecten die toegankelijkheid heeft op de kwaliteit van leven van mensen. Het draagt bij aan het kunnen deelnemen aan de samenleving; aan het nemen van de eigen regie over je leven (kunnen gaan en staan waar en wanneer je wilt); het draagt bij aan een onafhankelijk leven waarbij je niet bent aangewezen op hulp, ondersteuning en speciaal vervoer. Als je een goede kwaliteit van leven ervaart (doordat je  zelfstandig overal heen kunt en overal kunt zijn waar je wilt) ben je veel gezonder, ervaar je minder problemen.'

Wat moet er volgens u gebeuren om tot een betere toegankelijkheid van de openbare ruimte te komen en wie zijn daarvoor volgens u aan zet?
'Begin met het luisteren naar mensen (met en zonder beperkingen) die ergens willen zijn, of zich naar toe willen bewegen, maar beperkingen ervaren om dat zelfstandig te kunnen doen met de mogelijkheden die zij hebben. Niet iedereen heeft een auto, of is goed ter been, kan trap lopen, ziet erg goed, kan alle ingewikkelde borden lezen etc. De samenleving bestaat uit vele soorten en maten mensen: vrouwen, kinderen, ouderen, mensen met allerlei beperkingen. De toegankelijkheid van de openbare ruimte (opnieuw in veel gevallen) beken worden vanuit het perspectief van alle mensen, niet alleen vanuit het perspectief van de ‘witte’ sportieve man van 45.  Dus moet er bij de opleidingen en het werk van architecten, ontwerpers, planners etc al aandacht zijn voor de diversiteit van de samenleving. Dan hoeven we ook niet op een later tijdstip voor hoge kosten ontwerpen aan te passen. Dat is geen eenmalig proces: dat vraagt om permanente gesprekken met mensen waar het om gaat: participatie tijdens elke fase van planning, ontwerp, uitvoering en evaluatie.'

Op welke manier draagt uw organisatie bij aan een beter toegankelijkheid?
'Samen met de mensen om wie het gaat (mensen met een verstandelijke beperking, mensen die laaggeletterd zijn, mensen met visuele of auditieve beperkingen, mensen met autisme, ouderen, mensen met GGz-problematiek, etc.) , ondersteunen wij en adviseren wij gemeenten en instellingen om in hun werk het ‘gebruikersperspectief’ te implementeren.  Daarnaast proberen we op allerlei manieren een bijdrage te leveren: door de uitgave van notities of themakranten, het organiseren van debatten, door deel te nemen aan adviesraden en kenniskringen, door innovatie te stimuleren, door vernieuwende projecten te initiëren. Steeds op verschillende manieren en vanuit verschillende rollen al gelang de mogelijkheden en de problematiek of uitdaging.'

Innovatie vanuit gebruikersperspectief
'Wat ik ten slotte wil benadrukken is dat echte innovatie missen vanuit gebruikersperspectief. In Nederland is er veel geregeld en hebben we prachtige systemen, maar allemaal georganiseerd in ‘schotten’.. We missen een doorbreking van het gangbare en een kruisbestuiving tussen de verschillende systemen en sectoren, ‘schotten’ waarbij er in gezamenlijkheid wordt uitgegaan wordt van de gebruiker, Het is vaak, met alle respect, veel oude wijn in nieuwe zakken en te weinig gericht op echte innovatie waarbij mensen in staat worden gesteld en gestimuleerd om zelf de regie (weer) te nemen, om zelf te beslissen, om echt onafhankelijk te zijn.'

 
Auteur: Stef Harweg