Denken vanuit fiets en lopen ten koste van andere weggebruikers

Lopen: Verkeerskunde volgt in 2024 deskundigen die in hun gemeente werk maken van lopen in het mobiliteitssysteem. In deze aflevering de visie van Viviane de Groot, senior verkeerskundig ontwerper, gemeente Maastricht.

Hoe wandelvriendelijk vindt u de gemeente Maastricht?

“Maastricht is een compacte stad, daarmee hebben we een goede basis voor een wandelvriendelijke stad. Veel voorzieningen zijn binnen 15 minuten te bereiken. Ook een park of groen buitengebied zijn altijd lopend te bereiken. Het centrum is grotendeels autovrij en autoluw, ook daar is het goed wandelen. Buiten het centrum is het helaas nog niet overal optimaal, dit komt door de ontwerpkeuzes die in een andere tijdsgeest zijn gemaakt. De meeste wegen hebben prima trottoirs, maar geregeld ontbreekt een verlaagde band of een logische doorsteek. Langs sommige wegen kun je alleen over fietspaden lopen en is de omgeving niet altijd gericht op de voetganger. Dat is nu een gemis. Daarmee hebben we dus nog wel wat stappen te zetten naar een compleet netwerk voor voetgangers.”

Welke rol speelt lopen in uw gebied?

In het coalitieakkoord 2018-2022 is het STOP-principe geïntroduceerd en geborgd in de Omgevingsvisie Maastricht 2040. Sindsdien zijn we steeds bewuster keuzes aan het maken vanuit de voetganger. De eerste jaren betekende dit vooral de voetganger bewust benoemen in een belangenafweging. Nu betekent het steeds bewuster keuzes maken in het belang van de voetganger. In de actualisatie van onze omgevingsvisie krijgt lopen veel aandacht in het kader van gezondheid. Later dit jaar gaan we onze ambtelijke ambities voor een Actieplan Lopen verkennen.”

Wat doet de gemeente om actieve modaliteiten te stimuleren?

In het Actieplan fietsen in Maastricht 2020-2025 hebben we ruim 50 projecten beschreven waarmee we zorgen voor een aantrekkelijker en veiliger fietsnetwerk, aanpak van het fietsparkeren en het stimuleren van fietsgebruik en veilig (parkeer)gedrag. Dit betekent onder andere het realiseren van fietsvriendelijke infrastructuur. Met #posifiets zetten onder meer universiteit, studentenorganisaties, ondernemers, woningcorporaties, buurtnetwerken, belangenorganisaties, gemeente en de stadsaanpak Maastricht Bereikbaar, in op #vakerfietsen, #veiligfietsen en #veiligstallen. Zo werken we samen aan steeds betere fietsfaciliteiten, zorgen voor goede informatie, gaan samenwerkingen aan en handhaven wanneer het echt niet anders kan.

Daarnaast werken we aan een ontwerpmethodiek voor de gezonde straat waardoor het steeds makkelijker, leuker en veiliger wordt om te kiezen voor lopen en fietsen in plaats van de auto. We grijpen gebieds- en woningbouwontwikkelingen aan, onder andere vanuit de subsidie Versnelling woningbouw, om dit in onze wijken in de praktijk te brengen. En voor de recreatieve wandelaar wordt het netwerk Knopen Lopen in de regio uitgerold.”

Welke uitdagingen komt u daarbij tegen?

“Het is makkelijk de voetganger in woorden prioriteit te geven. Maastricht is een compacte stad, daardoor komen er in de openbare ruimte veel belangen samen op een klein stukje grond. Dit maakt het een uitdaging de echt optimale keuze voor de voetganger te maken. Het heeft veel tijd gekost om fietsminded te worden. Zo is er geregeld voor gekozen dat de voetganger prima over een fietspad kan lopen. Nu moet de switch worden gemaakt naar het denken vanuit beide ten koste van andere weggebruikers.”

Werkt uw afdeling op dit terrein samen?

Integraal opstellen van beleid en ontwerpen voor de openbare ruimte zijn al lange tijd gemeengoed binnen de gemeente. In onze organisatie werken binnen de afdeling ruimte de disciplines landschap, stedenbouw, duurzaamheid, wonen en mobiliteit samen. Hierdoor is er een nauwe samenwerking tussen deze werkvelden. Bij het inrichten van de openbare ruimte komen steeds meer vraagstukken kijken, zoals klimaatadaptatie, energietransitie en gezondheid. Daarom werken we een ontwerpmethodiek ‘De gezonde straat’ uit waarbij onder andere de afdelingen economie, sociaal en sport een veel duidelijkere rol gaan krijgen in de planvorming.”

Wat is uw droomproject op het gebied van wandelen?

“Samen met bewoners aan de slag om hen te laten ontdekken dat een prettige openbare ruimte direct bij de woning gericht op verblijven, spelen en lopen, veel belangrijker is dan een auto direct voor de deur.”

Bij de foto

Viviane is gefotografeerd op de ‘Groene Loper’, bovenop de ondertunnelde A2. “Tot 2016 reden op deze plek ruim 40.000 motorvoertuigen per etmaal. Oversteken van de A2 kon de voetganger op een beperkt aantal onaantrekkelijke en onveilige locaties. Met de ondertunneling en de realisatie van de Groene Loper is het aantrekkelijk geworden om je lopend te verplaatsen van oost naar west. Het is bovendien een plek geworden waar mensen veel wandelen en sporten van noord naar zuid; zelfs zoveel dat we de snellere fietsers nu gaan verleiden gebruik te maken van de rijbanen in plaats van de loper.”