Gasthoofdredacteur Karel Brookhuis

'Voer voor psychologen: de menselijke beperkingen terwijl het voertuig bestuurd moet worden' 

Gedrag in het Verkeer? Verkeer is gedrag!
Het is genoegzaam bekend dat Nederland het goed doet op internationale lijstjes van verkeersveiligheid. Toch beseft lang niet iedereen dat dat niet alleen maar komt omdat wij zulke mooie wegen hebben en veel verkeerslichten.

In Nederland hebben we een lange traditie opgebouwd van samenwerking van de wegbeheerders met verschillende wetenschappelijke disciplines, zoals ingenieurs met diverse expertises, gedragswetenschappers, ruimtelijke wetenschappers, medische wetenschappers en juristen.

Al zo’n 40 jaar geleden begon Professor Michon in Groningen met een aantal studenten een verkeerspsychologiegroepje (waaronder Cees Wildervanck; zie verderop). Daaruit ontstond het Verkeerskundig Studiecentrum van de Rijksuniversiteit Groningen, waar behalve (veel) psychologen ook ingenieurs, juristen en artsen werkzaam waren, een multidisciplinair team avant-la-lettre.

Inmiddels heeft de verkeerspsychologie, soms ook wel aangeduid met ‘human factors in verkeer en vervoer’, een ferme plaats ingenomen in multidisciplinaire groepen binnen instituties als Rijkswaterstaat, verschillende grote consultants en lagere overheden. En ook bij onderzoeksinstituten als de SWOV (zie bijdrage van Marjan Hagenzieker) en TNO (zie Marieke Martens verderop) spelen gedragswetenschappers een belangrijke rol bij de aanpak van onveiligheid en doorstroming in het verkeer. Allerlei verkeersmaatregelen en niet te vergeten de aanstormende revolutionaire ontwikkelingen van ICT in verkeer en vervoer worden met, en door gedragswetenschappers onder de loep genomen.

Want het is niet alleen van belang om werking en effectiviteit te schatten en vervolgens in de praktijk te meten, ook gedragseffecten en acceptatie van verschillende groepen verkeersdeelnemers moeten worden meegenomen.

Tenslotte zijn de typisch menselijke beperkingen in het vermogen om informatie van alle kanten tegelijk te verwerken (informatiedragers in de infrastructuur en voertuigen), terwijl het voertuig bestuurd moet worden, een bron van fouten en onvermogen bij het autorijden. Voer voor (verkeers)psychologen.

Karel Brookhuis
hoogleraar Verkeerspsychologie

 
Auteur: Margriet Verhoog