Arie Bleijenberg: “Fundament gelegd voor aanpak projectoverstijgende problemen” 

Terschelling 16-20 mei 2022: Ruim 80 infra-experts komen van vergezicht tot systeemaanpak 

“Na jarenlang sleuren, is er nu beweging”, zegt infra-adviseur Arie Bleijenberg. De nijpende urgentie van de vervanging- en renovatieopgave in de infrastructuur is in vijf dagen tijd op Terschelling sectorbreed erkend en fundamenteel verankerd in een nieuw, energierijk ‘open’ netwerk van meer dan 80 infra-experts. Arie Bleijenberg was erbij. Hoe kijkt hij terug op ‘Terschelling’?   

Nettie Bakker

Zij troffen elkaar op 16 mei 2022, ’s ochtends vroeg in de haven van Harlingen en scheepten in op vier klippers. Op het wad vielen de schepen droog en ‘ontmoetten’ de groepen elkaar op ongerept zand onderweg naar Terschelling, waar ze – onthaast en ‘ontbubbeld’ – de oren voor elkaar openden en ieders realiteit in de ogen keken.  

“Er is tot 2035 20 miljard euro extra nodig om de bestaande infrastructuur in stand te houden”, legt Bleijenberg uit. “Het nieuwe kabinet heeft ruim 1 miljard extra beschikbaar gemaakt voor instandhouding van de bestaande rijksinfrastructuur. Driekwart van de opgave van renovatie of vervanging ligt echter op het bordje van de decentrale overheden. Het is urgent dat hiervoor jaarlijks ruim 1 miljard extra beschikbaar komt. Op een enkele stedelijke wegbeheerder na staat dit onderwerp er nog niet eens op de agenda.”  

Minder autokilometers 

Ook moet een politieke keuze voor ‘houwen’ in plaats van ‘bouwen’ niet zo moeilijk zijn, vindt Bleijenberg. “Mede, als cijfers laten zien dat het aantal kilometers dat mensen gemiddeld in de auto afleggen jaarlijks afneemt,  met vier procent tussen 2005 en 2019. Bijna niemand weet dat overigens”, merkt Bleijenberg. “De media en Kamerleden blijven er maar van uitgaan dat de automobiliteit steeds maar groeit, maar dat komt vrijwel uitsluitend door de bevolkingsgroei. Het mobiliteitsgedrag per inwoner laat juist een daling zien van het autogebruik. Tel daarbij dat een procent meer rijkswegen, een procent meer verkeer oplevert, dan weet je dat uitbreiding per saldo de files niet vermindert. Dit maakt het logisch om geld te verschuiven van aanleg van nieuwe wegen naar instandhouding van de bestaande. Dat deze boodschap maar niet landt, doet me vaak denken aan de econoom Galbraith, die schreef: ‘Het sterkste gevestigde belang is de gevestigde opvatting’.”  

Terug naar Terschelling. Wat gebeurde daar? “We hebben samen een fundament gelegd om de infrasector te verduurzamen en de vernieuwingsopgave in goede banen te gaan leiden. Meestal is de aanpak dat je praat over strategie, een nota schrijft en denkt dat er dan iets gaat veranderen. Maar dat werkt dus niet zo. Integendeel, we stelden vast dat we op vele fronten: financieel, materieel, menskracht kennis en kunde, niet klaar zijn voor de vervanging en renovatieopgave.”  

Doorbraak

“Wat een doorbraak gaf, is dat we nu eens echt geluisterd hebben naar ieders problemen die te lang onbesproken zijn gebleven. We hebben ook bewust geen slotverklaring opgesteld, maar het vertrouwen in elkaar uitgesproken dat we echt gaan doorpakken, ieder vanuit haar of zijn eigen rol en plek. We kunnen op elkaar rekenen en nemen de telefoon op als we elkaar nodig hebben.”  

Fundament 

Eyeopeners voor Bleijenberg waren de pijn en problemen in de uitvoeringsprojecten. Ook begreep hij waarom er vanuit die wereld lange tijd zo weinig aandacht voor projectoverstijgende adviezen was, die ten slotte de randvoorwaarden zijn voor een versnelde en slimmere aanpak van de V&R-opgave. “Vanuit de projecten verander je het systeem natuurlijk niet. Ik heb daar nu meer begrip voor. Tegelijkertijd is er nu wel een fundament gelegd voor aanpak van de projectoverstijgende problemen.”  

Wat doet Bleijenberg sinds Terschelling nu zelf anders? “Ik bel mensen op als ik denk dat zaken sneller kunnen. Concreet verwacht ik dat in mei volgend jaar het tweede landelijke V&R-prognoserapport klaar is. En dat er na een aantal pilots nu echt beweging komt in ‘samen duurzaam aanbesteden’. Hierdoor gaan we echt ‘meters maken’. Terschelling heeft mij gemotiveerd door te gaan met de weerbarstige veranderingen die hard nodig zijn.”  

Lees hier de 'Terugblik op Terschelling' van Lindy Molenkamp, directeur B&U, provincie Noord-Holland