Walther Ploos van Amstel: ZE-stadslogistiek mag minder en slimmer

“In 2030 zijn alle gemotoriseerde voertuigen elektrisch, maar ook beschikbaar, betrouwbaar en betaalbaar. Verwacht daar trouwens geen grote verbetering van luchtkwaliteit van, ga niet op de stoel van de ondernemer zitten, maar zorg wel voor een goede energie-infrastructuur. Drie belangrijke aandachtspunten in de transitie naar zero-emissie stadsdistributie, benadrukt Walther Ploos van Amstel, lector Citylogistics aan de Hogeschool van Amsterdam.

"Je moet goed inzien wat er allemaal speelt in de ingezette transitie naar zero emissie stadslogistiek”, benadrukt lector Walther Ploos van Amstel. “Denk bijvoorbeeld niet dat zero emissie veel oplevert ten aanzien van de luchtkwaliteit in de stad. Het vrachtverkeer is al heel erg schoon. En vergeten we niet de emissie van houtstook of de fijnstofproductie van banden, zelfs die van fietsbanden? Zero emissie levert zeker CO2-reductie op, maar zien en ruiken we niet.

Wat mensen wel gaan merken is een toename van het aantal zendingen. Als je bijvoorbeeld 20 procent van de totale zware vrachtwagenladingen wilt vervangen, heb je 600.000 bestelbusjes nodig. Je krijgt dus niet meer vracht, maar meer zendingen. Een toename van elektrische bestelauto’s betekent meer onveiligheid en nog meer druk op de openbare ruimte in de stad. Als gemeente zou je je dus moeten bekommeren om de verkeersdrukte, de congestie en om de infra- en energiebehoefte.” 

De werkelijkheid, schetst Ploos van Amstel, is dat iedere horecagelegenheid in steden zo’n vier tot zes keer per dag wordt bevoorraad. Het gaat niet alleen om vrachten bier, maar ook om bijvoorbeeld pakken koffie of verse vleeswaren. Ook zijn er cijfers bekend over de vervoerbewegingen die de verhuizing en/of renovatie van één huurwoning teweeg brengen: dat varieert van 50 tot 80 bestelbusjes per woning. Daarnaast gaan er dagelijks zo’n 100 tot 120 servicebusjes een woonwijk in. 

Energie-infrastructuur 

“Ik ben erg voor zero emissie”, zegt Ploos van Amstel. “Maar doe het vooral slim. Maak het onderdeel van je beleid voor stadslogistiek en denk er goed over na. De transitie naar kleinere elektrische voertuigen betekent niet alleen snel meer vervoerbewegingen, maar schept, in combinatie met alle woningen die van het gas af moeten, een enorme energievraag.” Dat roept allerlei vragen op, zo benadrukt de lector. Hoe leg je een efficiënte energie- en laadinfrastructuur aan? Hoe voorkom je extra vervoerbewegingen om tussentijds te laden? Nemen de pakketbezorgers hun bestelbusjes mee naar huis om daar – goedkoper – te laden? Passen ze daar onder een carport? En hoe en waar worden de investeringen in nieuwe laadpalen het snelst terugverdiend?

“Waar je laadt en tegen welke prijs wordt een belangrijke succesfactor”, voorspelt Ploos van Amstel. "En vergeet niet dat de overgang naar elektrisch vervoer ook een ander rijgedrag van chauffeur vergt als het gaat om actieradius en extra stroomverbruik in files.” 

Kortom, gemeenten moeten samen met energiebedrijven heel goed nadenken over een energie-infrastructuur. Wat is de totale energievraag? En hoe kom je van dunne, naar dikke energiekabels? Hoe geef je dat ruimtelijk vorm en hoe neem je dit op in je omgevingsvisie? “Als je dit vraagstuk overlaat aan de markt dan pest je er lokale bedrijven mee”, voorziet Ploos van Amstel. 

Transporteisen 

Hoe dan wel? “Bereken samen met energiebedrijven hoeveel vracht er in een gebied komt. Hoeveel lokale bedrijven zijn daarbij betrokken en hoe benader je die? Denk daarbij niet alleen aan de brancheverengingen, maar ook aan accountants. Je krijgt de lokale ondernemer immers niet aan tafel om over transport en logistiek te praten. Maar hun accountants zullen er meer oren naar hebben. Zij adviseren over investeringen." 

"Geef ook zelf het goede voorbeeld en durf te reguleren. Denk aan transporteisen bij bouwvergunningen en in aanbestedingen. Ga daarbij niet op de stoel van de ondernemer zitten, maar stel gewoon eisen. Dat kan leiden tot mooie oplossingen. Het zet ondernemers aan om na te denken: heb ik wel een voertuig nodig? Kunnen we samen iets vervoeren, of uitbesteden? De kunst is volgens Ploos van Amstel om het aantal vrachtzendingen op slimme manieren te verminderen. Denk aan hubs in (nieuwe) bestelautoluwe woonwijken. Kan die pizza op het laatste stuk ook lopend worden bezorgd? En vergeet ten slotte het doelgroepenvervoer niet: hoe komt oma naar het ziekenhuis?” 

"Dus: in gesprek met de energiebedrijven, reguleren en zelf het goede voorbeeld geven. Daar kun je morgen al mee beginnen.”