Tot dertig dollar declareren mag

Sander van der Eijk vanuit Trat, Thailand (februari 2012)

Waarom niet?’
Dat is een zwaar ondergewaardeerde vraag wat mij betreft. Meestal hoor ik ‘waarom?’ of ‘waarom zou ik?’ En natuurlijk ‘wat kost me dat?’ Bij wijze van antwoord kan ik natuurlijk vol in de overtuigingsmodus schieten, maar veel zal dat niet opleveren. Defensieve vragen betekenen doorgaans dat we ons liever ingraven, toch?

Waar wil ik heen? Ik zal het u zeggen. Al jaren houd ik me - nog steeds met overtuiging - bezig met verduurzamen van mobiliteit. Schonere auto’s, elektrische fietsen, thuis werken en nog veel meer. Technisch en maatschappelijk gezien is onvoorstelbaar veel mogelijk, maar per saldo veranderen we ons gedrag nog maar bitter weinig. We gaan misschien een beetje vaker fietsen of een enkele keer thuis werken, maar aan elektrische deelauto’s beginnen we niet eens te denken. Waarom niet? Inmiddels zie ik het. Omdat we steeds maar defensieve vragen blijven stellen. Andere oplossingen hebben geen schijn van kans zolang we er niet oprecht nieuwsgierig naar zijn. En zo sterven de meest geweldige initiatieven in schoonheid. Bij de gemiddelde bestuurder hoef ik al helemaal niet aan te komen. Tenzij ik subsidie, kostenbesparingen of zetelwinst mee breng. ‘Waarom niet?’ zal u zeggen. Ach ja. Maar staan we niet een beetje erg enthousiast op de rem met z’n allen?

Op reis door Zuid-Amerika en Azië - vooral in de opkomende landen - voel ik een totaal andere vibe. De meest gestelde vraag hier is: ‘mag ik ook een keertje?’ Optimisme, hoe inspirerend. Thuis in Nederland werken ingenieurs, marketeers, psychologen en allerhande sociale wetenschappers zich in het zweet om uw hoofden en harten te openen voor duurzaamheid. Hier - een halve wereld verderop - wordt ondertussen gewoon heel praktisch gedacht. ‘Same same but different!’ Als u in Azië bent geweest kent u de oneliner wel. Het wil ongeveer zeggen dat er grenzeloos veel manieren zijn om iets te bereiken, maar dan nét even anders. En dus lijkt iedereen hier continu open te staan voor experimenten die het leven leuker, goedkoper, handiger of gezonder maken. Hier hoeft niemand te pushen om elektrisch vervoer van de grond te tillen. Sterker nog, kleinschalige elektrische initiatieven ontstaan spontaan en zonder subsidie. En wie een nieuwe rijdt auto kiest meestal voor hybride, want die zijn helemaal same same but different. Van defensieve houdingen heb ik nog weinig gemerkt. Of misschien als ik iets te enthousiast probeer af te dingen op de tuktuk, maar dat is hooguit met verve gespeelde verontwaardiging.

Ik heb een goed idee, same same but different. Laten we onze bestuurders - die nu regelmatig op luxe excursies gaan naar technische of bouwkundige projecten in Europa - voortaan een paar weken met een rugzakje Azië in sturen. Tot 30 dollar declareren per dag mag, minder zeker ook. Een vormende, zinvolle en leuke levenservaring, met als gedroomd resultaat dat onze beslissers zich open gaan stellen voor nieuwe keuzeruimte en experimenten. Ik wil er aan gaan werken. Maar belooft u mij dan dit. U treedt de spannende nieuwe voorstellen van onze bestuurders tegemoet met een vriendelijk ‘ja, waarom ook niet!’ Er daagt een leuke en duurzame toekomst in het Oosten.

 
Auteur: Joske van Lith