Tom Scarpas: Geen innovatie zonder validatie

'A

'Asfaltinnovatie is net alsof je in de keuken staat met allerlei ingrediënten waarmee je iets zou kunnen koken'

Nieuwe materialen maken het mogelijk om wegdek te ontwikkelen dat stiller is dan ZOAB. Om zo’n ultrastil wegdek te realiseren bracht Rijkswaterstaat industrie en kennisinstellingen samen. Hoogleraar Tom. Scarpas en zijn collega’s van de TU Delft testen de potentiële nieuwe asfaltsoorten in elke fase van hun ontwikkeling. ‘Het is belangrijk om een nieuw product voor implementatie goed te valideren.’

Verkeerslawaai is in een dichtbebouwd land als Nederland een belangrijk punt op de beleidsagenda. Rijkswaterstaat initieerde daarom een consortium van drie bedrijven om ultrastil wegdek te ontwikkelen. Ook de TU Delft en TNO zijn betrokken om kennis uit te wisselen met de industrie en de innovatieve oplossingen onafhankelijk te testen. Volgens prof. dr. Tom Scarpas, hoogleraar wegbouwkunde aan de TU Delft, is de samenwerking nuttig voor alle partijen: ‘Rijkswaterstaat ontwikkelt kennis over wat technisch wel en niet kan, de industrie werkt aan innovaties waar vraag naar is vanuit het beleid, en de kennisinstellingen kunnen hun kennis en onderzoeksfaciliteiten inzetten voor een maatschappelijk doel’

Het consortium richt zich op de ontwikkeling van nieuwe materialen die stiller zijn dan ZOAB maar wel minstens zo goed bestand zijn tegen de verkeerslast. Scarpas: ‘Het uitgangspunt is een zo poreus mogelijk materiaal, dat is het meest stil. Daarbij hebben de industriële partijen op basis van hun ervaring gezocht naar nieuwe materialen en additieven. Bijvoorbeeld andere steensoorten en geluidsabsorberend rubber. Sommige materialen waren 20 jaar geleden nog niet beschikbaar.’

Bij deze zoektocht naar nieuwe materialen bracht de TU Delft haar kennis op het gebied van modelleren in. ‘Als je begint met asfaltinnovatie is het net alsof je in de keuken staat met allerlei ingrediënten waarmee je iets zou kunnen koken. Niet alle combinaties werken, en je kunt er maar enkele kiezen. Maar welke? We hebben daarom een model gebouwd om de mogelijkheden te verkennen. Daarmee hebben we de potentiële effecten van bepaalde materiaalkeuzes berekend.’

Een promovendus van Scarpas won met dit model voor ultrastil wegdek onlangs een prijs voor de beste poster op een congres in Qatar. Het onderwerp leeft dus ook internationaal.

Na deze eerste verkennende fase van een jaar hebben de drie industriële partners in het project drie materialen ontwikkeld die Scarpas en zijn collega’s in het laboratorium testen op technische eigenschappen. ‘We kijken naar hoe sterk en stijf het materiaal is, hoe het reageert op belasting en of het water goed afvoert. Dat geeft een eerste indicatie van de materiaaleigenschappen. Een voldoende resultaat is overigens niet genoeg om meteen over te gaan tot implementatie. Daarom doen we eind 2016 een proef in een gesimuleerde praktijkomgeving. We gaan dan testen hoe de nieuwe materialen zich gedragen onder wielbelasting.’

Scarpas ziet deze behoedzame aanpak als een belangrijke inbreng van de universiteit. ‘Je kunt nieuwe veelbelovende materialen maken, maar het is belangrijk om het nieuwe product voor implementatie ook te valideren: hoe gedraagt het zich in de boze buitenwereld. Zowel innovatie als validatie kosten veel geld. Maar het is wel nodig. Ik zou op basis van de eerste tests zeker nog niet durven zeggen of er voor één van de materialen gekozen zou moeten worden of dat ze bijvoorbeeld alle drie de markt op kunnen.’

‘Als universiteit spelen we ook de rol van onafhankelijk testinstituut. En omdat we de materialen van de drie industriële partijen aan precies dezelfde tests onderwerpen kunnen we ze objectief vergelijken. We hebben de kennis en de apparatuur in huis om dit te doen en werken daarin ook samen met TNO, de andere kennispartner in het project.’

Het is volgens Scarpas precies de juiste rol voor de universiteit: onderzoek in nauw contact met de samenleving. Dat werkt ook stimulerend voor de betrokken studenten en promovendi. ‘Ze werken aan onderwerpen die er toe doen in de maatschappij. Onderwijs doe je niet alleen vanachter een bureau of in het klaslokaal. Een belangrijke component ligt in de praktijk, meewerken aan projecten.’

Scarpas ziet zijn assistenten na hun opleiding graag behouden blijven voor het vakgebied, en voor Nederland. Hij vindt dat er in ons land best wat meer aandacht aan infrastructuur mag worden besteed, en mensen met ervaring zijn daarvoor van groot belang. ‘Kijk naar de recente ontwikkelingen in Groningen. Iedereen focust op de schade aan gebouwen omdat dat voor de mensen het meest direct merkbaar is. Maar als er schade ontstaat aan de infrastructuur – wegen, bruggen, waterleidingen – hoe kunnen de hulpdiensten na een aardbeving dan bij je huis komen?’

 
Auteur: Leonie Walta