Christophe van der Maat: Innova58, een multi-innovatief wegenproject
Christophe van der Maat, sinds kort gedeputeerde Mobiliteit en Samenwerking in de provincie-Noord Brabant. Hij trof in zijn portefeuille het project Innova 58. Een multi-innovatief wegenbouwproject. Innovatief in de tijdstelling: het project kan niet wachten op een MIRT-uitvoering. Innovatief in de aanbesteding: het moet meer opleveren dan een gewoon DBFM-contract. En innovatief in de opzet: Innova58 is een project voor en door Brabanders. Een interview.
Wat vindt u het meest innovatief aan InnovA58?
‘Ik zie voor me dat de A58 samen met de A67 het voorbeeld wordt van slimme mobiliteit in combinatie met de aanleg van het benodigde extra, en zo mogelijk ook slimmer asfalt. We passen met projecten als spookfiles nu al nieuwe in-car-technieken toe op de A58 en dat zal de komende tijd alleen maar verder uitbreiden. En van de aannemer die straks de A58 onder handen mag nemen, vragen we ook meer dan het reguliere ‘asfalt draaien’. We dagen het bedrijfsleven uit om de nieuwste technieken toe te passen. Met InnovA58 zetten we dus de eerste stappen om, wat ons betreft, de slimste snelweg ter wereld te bouwen. Met deze aanpak beogen we bovendien een nieuwe manier van samenwerken: als gelijkwaardige partners in een publiek-privaat-samenwerkingsproject. Dat vraagt om mensen die buiten hun eigen verantwoordelijkheden durven te denken en kennis durven te delen met hun concurrent. Maar ook om organisaties die eigen regels en zekerheden los durven te laten. En om bestuurders die risico’s durven te nemen zonder aan de voorkant alles dicht te willen timmeren. Zo moet een win-win ontstaan tussen bedrijfsleven en overheden.’
Een van de voorwaarden die de provincie stelt binnen dit project is dat ‘de rentevergoeding uit innovaties moet komen’. Wat wordt daarmee bedoeld?
‘We willen met dit project meer bereiken dan alleen de versnelde verbreding van de A58. We willen dat deze aanpak ruimte biedt voor innovatie en innovatieve maatregelen op het gebied van infrastructuur. Zo kan het toepassen van innovatieve elementen op het gebied van aanbesteding, naar ons idee, een meerwaarde leveren ten opzichte van een normaal DBFM-contract. En ook op het gebied van beheer van de nieuwe infrastructuur en de inzet van nieuwe technieken op en langs de weg willen we dat de A58 slimmer wordt. Zo krijgt de verbreding van de A58 voor ons als Brabant ook een innovatieve plus.’
Wat is de actuele stavaza op de A58?
‘De A58 zit echt aan zijn tax wat betreft de hoeveelheid verkeer die deze weg kan verwerken. Dagelijks staan er files op een belangrijke slagader van de Nederlandse economie dus uitbreiding van de capaciteit met extra asfalt is een voorwaarde. Om de A58 op korte termijn al wat extra lucht te geven zijn we op dit moment bezig met het project Spookfiles. Met een app worden weggebruikers tijdig gewaarschuwd als het verkeer vóór hen minder hard rijdt. Daarmee voorkom je dat weggebruikers verrast worden en een schokgolven ontstaat. Ik geloof dat dit soort technieken hand in hand gaan met het aanleggen van nieuw asfalt om in de toekomst files te voorkomen en de bereikbaarheid en veiligheid te verbeteren.’
Binnen het project zijn ook schoolkinderen betrokken om met ideeën te komen en die kwamen ook. Wat is uw reactie op deze ideeën en op de ideeënkracht van kinderen?
‘Het is bijzonder inspirerend om te zien hoe kinderen en de jeugd met een frisse blik naar volwassen problemen als files en doorstroming kijken. De leerlingen van De Nieuwste School in Tilburg (www.denieuwsteschool.nl) hebben innovatieve plannen gepresenteerd die de moeite waard zijn om te bekijken. Het idee van een fietssnelweg is niet helemaal nieuw, maar om deze af te schermen voor wind wel. Of het ook daadwerkelijk te realiseren is, is een tweede vraag. Maar het inspireert mij wel om na te denken over manieren om ook andere vormen van vervoer nog aantrekkelijker te maken en zo files te verminderen. Per project bekijken we wat de beste aanpak is. Soms spelen kinderen daar een rol bij, soms ook niet. We nodigen overigens niet alleen kinderen uit om met vernieuwende ideeën te komen. Sinds het project InnovA58 in 2013 van start is gegaan, zijn op verschillende manieren innovatieve ideeën opgehaald. Experts, omwonenden en anderen konden ideeën aandragen. We beschikken nu over een mooi innovatieportfolio met ideeën die op korte, middellange en langere termijn ingezet kunnen worden.’
Onderdeel van InnovA58 is ‘een weg voor en door Brabanders’. Kunt u dat toelichten?
‘De regio Eindhoven staat al bekend als Brainport en de regio Helmond loopt voorop in ontwikkelingen voor de Automotive sector. Mede daarmee loopt Brabant al voorop als het gaat om vernieuwing en innovatie. Bij InnovA58 gaat het zeker niet sec om een financiële kans of een financiële opgave. We willen nadrukkelijk dat Brabant bereikbaar blijft en verder kan blijven groeien door die dingen te doen waar we sterk in zijn: ontwikkelen, produceren en vervoeren en dan bij voorkeur op een innovatieve manier. Dat zie ik als de kracht van Brabant. En dat is geen marketingoverweging, maar een gedrevenheid die Brabanders van oudsher in zich hebben. Met die gedrevenheid willen we met InnovA58 in samenwerking met Rijkswaterstaat en de markt laten zien wat er mogelijk is. Het bedrijfsleven heeft hierin het voortouw genomen en zie waar we nu al staan. Laat het dan ook gerust een etalage voor anderen zijn.'
Is dit project dan ook opschaalbaar naar andere provincies?
'We maken geen handleiding die straks voor alle andere provincies stap voor stap te volgen is. Daarvoor is iedere situatie en ieder (infra)vraagstuk weer net te verschillend. Wel willen we de kennis die we nu opdoen heel graag delen met anderen. En we maken een eindrapportage waarin we vraagstukken vastleggen die we tegenkomen en hoe we die binnen InnovA58 oplossen. Andere projecten kunnen hier uiteraard hun voordeel mee doen. Maar het begint met de betrokkenheid van partijen.'
Wat leert u binnen InnovA58 wat u ook elders zou kunnen en willen toepassen?
'Met Innova58 onderzoeken we heel nadrukkelijk welke nieuwe technieken toepasbaar zijn. Denk heel praktisch aan een meer duurzame toepassing van asfalt waardoor de levensduur verlengd wordt en we dus minder onderhoud hebben. Tegelijkertijd proberen we het mobiliteitsgedrag van mensen te veranderen. Volgens mij zit innovatie op het gebied van mobiliteit vooral in de combinatie van nieuwe in-cartechnieken en een daartoe uitgeruste infrastructuur. Innoveren moet overigens geen doel op zich zijn, het moet ons helpen om onze maatschappelijke doelen te kunnen bereiken.'
Van welke innovatie bent u het meest onder de indruk?
'In de korte periode dat ik nu gedeputeerde ben, heb ik al op allerlei manieren kennis mogen maken met de mogelijkheden van ITS: de zelfrijdende auto, de informatievoorziening op maat waardoor ik een betere afweging kan maken of ik met de auto of met het OV naar mijn werk ga, de spookfile-app waarmee we onverklaarbare files kunnen voorkomen, het beter afstemmen van data zodat deze breder beschikbaar zijn voor iedereen. Ik ben daarvan onder de indruk en zie volop mogelijkheden. Het is mijn uitdaging om ervoor te zorgen dat Brabant in al deze ontwikkelingen voorop blijft lopen.’
Wanneer is InnovA58 wat u betreft geslaagd?
'InnovA58 is natuurlijk pas echt geslaagd als de A58 op korte termijn meer rijstroken heeft en de files tot het verleden behoren. Daar is het tenslotte om begonnen. Maar naast het versneld aanleggen van meer capaciteit van de weg, vind ik het ook belangrijk dat we erin slagen om ook echt een aantal nieuwe technologieën in de praktijk te kunnen toepassen als goed voorbeeld voor andere capaciteitsvraagstukken op snelwegen. De Brabantse ambitie gaat inmiddels verder: de A58 en A67 (plus een beetje A2) moet de slimste snelweg van Europa worden. De acties die uit InnovA58 voortkomen moeten daartoe de eerste stappen zijn.'
'Kortom, ik ben blij met wat we met InnovA58 tot nu hebben weten te bereiken: door met partijen samen te werken, ontwikkelden we een gezamenlijk doel. We zijn nu bijna beland op het punt dat er ook daadwerkelijk beslissingen genomen moeten worden. Dat vraagt ook van ons allemaal dat we het gezamenlijke doel voor ogen houden en niet alsnog risicomijdend gedrag gaan vertonen en vasthouden aan allerlei regels en voorschriften. Dan wel dat iedereen de kaarten tegen de borst houdt en uiteindelijk toch geen informatie wil delen met het oog op de aanbesteding van het contract. Dat zou een spijtig resultaat zijn van een proces dat we samen gestart zijn. Ik doe dus een oproep aan alle betrokkenen om die out-of-the-box-gedachte waarmee dit project is gestart, vol te houden tot het einde.’
Christophe van der Maat, gedeputeerde Mobiliteit en Samenwerking, Noord-Brabant
Reactie plaatsen •