Hej Umeå, groeten uit Zweden

Licht verblind door een scherpe zon stap ik mijn hotel uit. Ik proef de herfst. Hoewel het najaar zich net meldt, valt hier binnenkort al de eerste sneeuw, staat de zon hooguit 2 uur boven de horizon en zijn temperaturen van -30 niet ongewoon. Ik ben in Umeå (spreek uit als iets van Oemeoo), Zweden, op maar 350 kilometer van de poolcirkel. 

Wat ik mag geloven is dat de winters hier 'slechts' een bijkomstigheid zijn. Het hoge aandeel fietsen (modal share ruim 30 procent) zakt tijdens de winter nauwelijks. Dat blijkt ook wel uit de vele fietsers, (kort-) parkeervoorzieningen en fietspompstations. De Zweden doen gewoon winterbanden met spikes op hun fiets en trekken warme kleren aan. Ook zijn er brugdekken verwarmd om het fietspad begaanbaar te houden. 

Mobiliteit en warmte 

Toegegeven, de winter brengt wel wat uitdagingen met zich mee voor een duurzame mobiliteit. In het kader van het Smart City project RUGGEDISED (waarin onder meer Rotterdam betrokken is) werkt de stad bijvoorbeeld aan slimme oplossingen om de dagelijkse piek in het stroomnet op te vangen als gevolg van het gebruik van standkachels die alle auto's hier gebruiken om ook in extreme kou te kunnen starten. Warmte speelt ook een rol in de uitbreiding van de vloot elektrische bussen van VDL. Om de warmte in de bus te houden bij het in- en uitstappen, verkent de gemeente bushokjes die zouden moeten aansluiten op de bus, om zo een buffer te creëren. 

CIVITAS Forum 

Umeå is de snelst groeiende stad van heel Zweden en telt op dit moment 85.000 inwoners. De gemeente heeft ambitieuze smartcity- en mobiliteitsplannen. Met een bewust gekozen Europa-strategie ontwikkelen zij kennis en oplossingen voor hun lokale ambities. Umeå is al meerdere jaren European Green Capital Finalist en verloor in 2018 van Nijmegen. Als onderdeel van hun EU-strategie organiseert de stad nu het jaarlijkse CIVITAS Forum. Dat is ook de reden dat ik hier ben. Ik kom hier voor de laatste ontwikkelingen binnen de CIVITAS-projecten en bij de Europese Commissie. Ik neem dat mee voor de Nederlandse en Vlaamse steden in het CIVINET-netwerk waarvan wij het secretariaat voeren en voor de trainingsactiviteiten die we vanaf volgend jaar ontwikkelen in het project CIVITAS-ELEVATE. 

Horizon Europe 

Met de laatste call in 2020 loopt het Horizon 2020-programma bijna af. De Europese Commissie is al druk bezig met de opvolging van het programma, Horizon Europe. De EC heeft de voorstellen voor de opzet en inhoudelijke lijnen gereed. Het is nu aan de European Council en het parlement om hierover te beslissen. De komende maanden zal hierover nog druk worden gelobbyd en onderhandeld door en tussen de lidstaten. 

Transport en klimaat 

Interessant om te horen is dat in Horizon Europe de budgetten voor transport waarschijnlijk gecombineerd worden met die voor klimaat. Daarnaast worden er budgetten gereserveerd voor 'military mobility', ofwel: oplossingen en infrastructuur voor het verplaatsen van militair materieel. 

Aankomend EU-beleid 

Wat kunnen we de komende tijd verwachten? 

• Update van de SUMP-richtlijnen, waarin veel aandacht voor thematische uitwerkingen zoals openbaar vervoer, parkeren en automatisch rijden. 

• Publicatie van richtlijnen voor fietsinfrastructuur, via een interactieve website die nationale ontwerprichtlijnen en praktijkvoorbeelden verzamelt. 

• Publicatie van richtlijnen voor onder andere milieuzones. 

• Evaluatie van het Urban Mobility Package, het belangrijkste beleidsdocument voor stedelijke mobiliteit. 

• Wellicht een nieuwe transport white paper. 

Learn it today, apply it tomorrow 

Na drie dagen is het mooi geweest en geeft Umeå het stokje over aan Graz in Oostenrijk. Daar vindt volgend jaar het CIVITAS Forum plaats. Afgelopen dagen heb ik weer veel mensen gesproken. Ook heb ik kennis opgedaan voor ons eigen Capacity building programma en het trainingsprogramma CIVITAS ELEVATE dat komend jaar van start gaat. Daarin zetten we onze nationale ervaring met cursussen en opleidingen in om een kwaliteitsslag te maken in Europese trainingsprogramma's, onder het motto: learn it today, apply it tomorrow! 

CIVITAS 

CIVITAS is het programma van de Europese Commissie voor duurzame stedelijke mobiliteit. Rode draad is steden te laten leren van elkaars projecten en projectresultaten. CIVITAS-projecten worden ontwikkeld en gefinancierd via calls en de spelregels van H2020. 

Berkenstad 

Umeå wordt ook wel berkenstad genoemd. Berken hebben een gedeelte van de stad gered tijdens een grote brand in 1888. Berken houden veel vocht vast en branden daarom slecht. Zo zorgden deze bomen ervoor dat de brand niet verder kon overslaan. Na de brand zijn door de hele stad berken gepland om toekomstige branden zoveel mogelijk te isoleren en de schade beperkt te houden. Zo is de naam berkenstad ontstaan. 

Klik hier voor de bladversie met foto's uit Umeå

 
Auteur: Teije Goriis