Blijf vooral wat vaker in de buurt

Bent u een stadsmens?
Ik kan u zeggen, Nederlandse steden zijn van oudsher niets minder dan geweldig. Wij zijn zo’n beetje de grondlegger van wat onze stedenbouwers ‘de compacte stad’ noemen. Steden zijn zo gebouwd dat we in een kwartiertje vrijwel alles wat leuk en nuttig is kunnen bereiken, lopend of op de fiets. Wat wilt u nog meer? Maar helaas, bevolkingsgroei en schaalvergroting maken het steeds moeilijker om klein te blijven. Bedrijven en winkels verschuiven naar de rand van de stad, waardoor ons dagelijks leven op een steeds grotere schaal moet worden georganiseerd. Soms best handig, maar meestal het einde van wat het zo geweldig maakt om stadsmens te zijn. Nou ja, allemaal oud nieuws zult u zeggen. Maar bovendien ook nog eens onnodig. Wat zich afspeelt in de megasteden in Zuid-Amerika, Afrika en Azië is echt waanzinnig. Geen compactheid daar zou u zeggen, maar niets is minder waar. 
 

Kort geleden was ik voor de derde keer in mijn leven in Bangkok. Persoonlijk ken ik weinig andere plekken op de wereld die stedelijkheid over me uitstorten zoals Bangkok dat doet. Het begint al bij het gevoel dat me bekruipt op de eerste dag: ‘Waar moet ik beginnen als ik de stad uit wil?’ Bangkok heeft op het eerste gezicht - de eerste anderhalf tot twee dagen - niets van de logica, de organisatie en de leefbaarheid van onze steden. Het is een driedimensionaal doolhof waar we lopend, per boot, bus, taxi, scootertaxi, tuktuk, skytrain of metro onze weg mogen vinden. Een beetje doorbijten en het lukt wel. Hoewel een dag verdwalen eigenlijk de mooiste manier is om Bangkok te beleven.

Op het eerste gezicht is deze stad totaal onleefbaar en onhoudbaar. Toch werd ik opnieuw getroffen door de massale kleine schaal. De stad is niet alleen maar uit zijn voegen gebarsten, maar ook nog eens enorm compact. Ongeacht waar we zijn - en dan ben ik nog niet eens bekend hier - vinden we werkelijk alles wat we nodig hebben, op elk moment van de dag. Een kwaliteit waar Nederlandse stedenbouwers ’s nachts zwetend van wakker worden. Overal kun je eten, drinken, massages halen, geld wisselen, grenzeloos consumeren, ontmoeten of zelfs bezinnen. Die kwaliteit gaat zo ver dat ik - zeker niet het grootste stadsmens - in Bangkok zou kunnen wonen. Wat niet wegneemt dat de stad  soms ver over datum lijkt. Als tussen vijf en zes ’s ochtends een muur van geluid begint aan te zwellen bijvoorbeeld, en de motoren van de stad beginnen te ronken. Maar zo lang je in je buurt blijft, is het leven compleet.

Bangkok staat model voor mijn pleidooi voor terugkeer van kleinschaligheid in Nederland. Zet alvast maar weer op de agenda voor de komende verkiezingen. Ik zie nieuwe functies voor de sluitende buurthuizen, als centrum voor allerhande leuke en kleinschalige voorzieningen in de wijk. Kleine postagentschappen, lokale zorgcentra, de buurtkroeg, bezorgplekken voor onze bestellingen op internet en nog veel meer. Terug van weggeweest? En dan ook nog maar wat parkeerplekken voor onze deelscooters en buurtbakfietsen; die passen bij ons nieuwe leven op een kleinere schaal.

Iets heel anders. Veel wereldreizigers beweren dat de mensen thuis - op straat en in de winkel - niet echt contact meer met elkaar maken. In Azië en Zuid-Amerika genieten ze elke dag van het kleine leven; gewone gesprekken in de supermarkt en bij de koffiebar om de hoek. Ik zou zeggen: blijf thuis vooral wat vaker in de buurt. Met de terugkeer van nieuwe kleinschaligheid leren we elkaar vanzelf weer kennen.

 
Auteur: Margriet Verhoog