Lopen en fietsen hebben duidelijk effect op geluk

Masterclass Sturen op Geluk (IenW)

Door: Ymkje de Boer, YMBA Kennis

“Er zijn verschillen in hoe de ‘brede welvaart’ is verdeeld in onze samenleving,” zegt Lilian van den Aarsen, directeur Kennis, Innovatie en Strategie bij het ministerie IenW, als zij de masterclass ‘Sturen op Geluk’ opent op 29 september. “Het beleid zou zich meer kunnen richten op de mensen die zich het minst tevreden en welvarend voelen,” reageerde Jeroen Boelhouwer, programmaleider, programmaleider Gezondheid en welzijn bij SCP. Akshaya de Goot, directeur van het Jeremy Bentham Instituut voor Beleid & Geluk voegt toe: “Investeringen in de fysieke leefomgeving en actieve vervoersmodaliteiten beïnvloeden indirect het geluksgevoel van mensen.”

Is er een reden om je als beleidsmaker druk te maken over geluk en brede welvaart? “Toch wel”, zegt Boelhouwer. Het SCP monitort verschillende aspecten van de kwaliteit van leven en dat levert interessante bevindingen op. “Het Bruto Nationaal product stijgt altijd nog een beetje door, maar de levenstevredenheid van mensen eigenlijk niet. Dat geeft al aan dat we ons niet moeten blindstaren op de economische invalshoek van het BBP. Met het begrip ‘Brede Welvaart’ kijken we naar meer dan alleen dat.”

De ambtenaar doet er toe
Geluk is niet iets dat nooit verandert, aldus Boelhouwer. “En we weten welke aspecten van het leven positief correleren met geluk. Dit zijn vooral welvaart, vrijheid, de sociale situatie (‘broederschap’) en bijvoorbeeld ook de ‘institutionele kwaliteit’. Denk hierbij aan het functioneren van de democratie, de overheid en ook de kwaliteit van ambtenaren. Verder geldt dat mensen die hoger opgeleid, goed gezond en niet werkloos zijn, gelukkiger zijn dan mensen die dat allemaal niet hebben. Een belangrijk punt is ook de mate waarin mensen ervaren dat ze regie hebben over hun eigen leven. Er zijn bepaalde groepen waarin dit minder wordt gevoeld en die zijn minder tevreden.” 

Lopen en fietsen
Akshaya de Groot hield ook een stevig pleidooi voor sturen op geluk. “Nu we weten wat mensen gelukkig maakt, kunnen we bedenken wat daar direct of indirect aan bijdraagt.” Hij focust op factoren die samenhangen met mobiliteit. “Forenzen zijn minder gelukkig dan mensen die dicht bij hun werk wonen; ov of auto maakt daarbij niet uit. Wat wel uitmaakt zijn lopen en fietsen. Dit is vanwege de autonomie, het buiten in beweging zijn, en fietsen is socialer en minder gevaarlijk dan autorijden bijvoorbeeld. Lopen en fietsen hebben duidelijk effect op geluk en gezondheid, die overigens ook onderling weer samenhangen. Een groene en schone leefomgeving heeft ook enige invloed. Verder is de band die je met je woonbuurt voelt van grotere invloed op het geluk dan de grootte van je woning. En ook geldt dat mensen op het platteland wat gelukkiger zijn dan mensen in de stad, waar juist veel mensen naartoe trekken. Dit plattelandsgeluk is weer verklaarbaar als je weet dat de ongelukkigste groepen in stedelijk gebied wonen. Over de rol van vervoersarmoede weten we nog niet zoveel, maar gebrek aan mobiliteit beïnvloedt ook weer andere factoren, dus je kunt al vermoeden dat dit een factor van betekenis kan zijn.”

Werk samen
Wat te doen? De Groot: “Een vuistregel is om meer beleid en aandacht te besteden aan dat wat gelukkig maakt en minder aan dat wat niet gelukkig maakt. Ook helpt het om te redeneren vanuit de positie van verschillende typen mensen: ouderen, kinderen, mensen met minder inkomen enzovoort. En we moeten ons realiseren, dat we eigenlijk al heel gelukkig zijn. Nog meer geld, nog harder kunnen rijden, nog hoger kunnen reiken op de maatschappelijke ladder, maakt eigenlijk niet veel meer uit op dit niveau van tevredenheid. Wat we wél kunnen doen, is ons meer richten op de juiste omstandigheden voor iedereen: een groene omgeving, tijd om van mooie dingen en elkaar te kunnen genieten, aandacht voor mensen die het minder hebben. Werk hiervoor vooral goed samen met anderen.” 

Boelhouwer: “We moeten af van sturen op aannames: dus alles meten, en goed kijken of het echt effect heeft op geluk.” De Groot heeft tot slot een suggestie voor het nieuwe kabinet:  ”Voer geluksonderwijs in waarin kinderen essentiële levensvaardigheden meekrijgen, zoals omgaan met tegenslag.”

Klik hier voor het integrale verslag van deze masterclass met meer tips en de presentaties.

Deze masterclasses worden in samenwerking met het ministerie van IenW georganiseerd door YMBA Kennis en de TU Delft.