Concrete richtlijnen nodig om van ‘grijze wegen’ af te komen

Hoe verkeersveilig zou u de gemeente Haarlemmermeer noemen en waarom?

We doen het redelijk. De afgelopen jaren lijkt de daling in ongevallen te stagneren, maar het jaarlijks aantal slachtoffers daalt wel. Haarlemmermeer ligt op een knoop van grote doorgaande wegen, die niet van ons zijn. Dat zie je ook terug in de cijfers. Tussen 2014 en 2019 gebeurde 46 procent van de ongevallen en viel 60 procent van de slachtoffers op gemeentewegen. Op Vervoerregio-niveau is dit respectievelijk 71 procent en 83 procent. Wel valt de categorie Bromfiets+ en de leeftijdscategorie 16-21 bij ons op qua slachtoffers. Dat baart mij wel zorgen, mochten de LEV’s mogelijk worden toegelaten.

Bij de foto:
Adam Zuyderwijk, beleidsadviseur Verkeer & Vervoer bij de gemeente Haarlemmermeer, in de Fanny Blankers-Koenlaan in Hoofddorp, waar hij kwartiermaker voor was. “Hier wordt nog druk gewerkt. Een GOW-30 met veel klachten en die voor een 30km/u weg relatief veel (flank)ongevallen had. Samen met omwonenden en belanghebbenden zijn we tot een ontwerp gekomen waarin de ontsluiting van de achterliggende wijken gewaarborgd blijft, maar de verblijfsfunctie van het centrumgebied sterker wordt benadrukt. Als dit een succes blijkt, kan het een blauwdruk vormen voor andere GOW-30’s.”

Het Strategisch Plan Verkeersveiligheid roept iedere wegbeheerder op om op basis van een risicoanalyse de belangrijkste verkeersveiligheidsrisico's proactief aan te pakken. Hoe werkt dit in uw gemeente?

Haarlemmermeer werkt onder de vlag van de Vervoerregio Amsterdam met veertien andere gemeenten aan verkeer en vervoer. Voor het SPV2030 hebben we met de Vervoerregio een regionale risico-inventarisatie laten opstellen. Zo kunnen we gezamenlijk de regionale SPI’s bepalen. Daarbij zijn ook uitspraken uitgevraagd op deelregio/gemeentelijk niveau. Deze kunnen aanleiding geven om met buurgemeenten specifieke risico’s aan te pakken.

Ook is Haarlemmermeer een van de pilotgemeenten voor een lightversie van de Network Safety Index (NSI) van SWOV, ooit ontwikkeld voor Amsterdam. De NSI is een analysetool voor 50km/u-wegen, waarbij de combinatie verkeerintensiteiten en wegkenmerken leidt tot een gewogen ongevalsrisico per wegeenheid. Ik verwacht dat dit ons enorm kan helpen.

Welke concrete verkeersveiligheidsmaatregel of -aanpak uit uw gemeente (best practice) verdient navolging in andere gemeenten?

In 2006 introduceerden wij het Haarlemmermeers Verkeersveiligheidslabel (HVL) voor basisscholen. Scholen die actief inzetten op verkeerseducatie en voldeden volgens een scoringstabel, werden beloond met een label en – als ze deze nog niet hadden – een schoolzone-inrichting. Wij geloven dat enkel een veilige weginrichting niet werkt. Bewustzijn over verkeersveiligheid moet van jongs af aan beginnen, zodat bij het actief deelnemen aan het verkeer er al voldoende bagage aanwezig is.

Scholen werden ook jaarlijks gecontroleerd en bij onvoldoende punten konden ze het label verliezen. Voor veel scholen was het een incentive om zich op kwaliteit te onderscheiden en ze deden hun best om het HVL te behalen/houden. Inmiddels heeft de Vervoerregio ons label opgenomen in een regionaal ‘Ster in het Verkeer-label', zodat ook scholen in andere gemeenten mee kunnen doen.

 Is er voldoende kennis over verkeersveiligheid(smaatregelen) beschikbaar voor gemeenten?

Jawel, en dit neemt ook enorm toe. Wel maak ik me zorgen over het gebrek aan goede fietsongevallendata. BRON wordt steeds beter, maar voor fietsongevallen is er nog altijd een blinde vlek. Hiervoor zouden ambulancedata en/of SEH-data veel meer inzichten kunnen bieden. Het zou fijn zijn als daar op Rijksniveau meer inzet op komt.

Ook vind ik dat we in Nederland onvoldoende kijken naar voorbeelden uit het buitenland. We kunnen daar vaak best wat van leren.

Hoe houdt u uw eigen verkeersveiligheidskennis op peil?

Via de Vervoerregio is er veel uitwisseling in kennis met andere gemeenten. Dit is erg waardevol. Daarnaast volg ik verschillende vakwebsites, nieuwsbrieven en volg ik waar ik kan congressen/seminars. Via verschillende socialemediakanalen probeer ik ook kennis en inzichten over projecten/aanpak uit het buitenland mee te krijgen.

Wat is uw droomproject op het gebied van verkeersveiligheid?

Als student had ik al kritiek op de wegcategorisering in Duurzaam Veilig (DV). Naar mijn mening ontstaan ‘grijze wegen’ niet omdat overheden DV niet goed (genoeg) toepassen, maar omdat DV te stringent is en onvoldoende rekening houdt met de werkelijkheid. Er ontbreekt bijvoorbeeld iets tussen de ETW met verblijfsfunctie en de GOW met verkeersfunctie. In Haarlemmermeer probeerden we dat op te lossen door de categorie GOW-30 in ons beleid op te nemen. Echter, het ontbreekt (ook bij ons) aan goede richtlijnen voor deze categorie, omdat ze er op landelijk niveau niet zijn. Dit voedt ook de politieke discussie over 30km/u binnen de bebouwde kom. Ik zou heel graag willen dat de categorieëndiscussie hierover weer opgestart wordt en dat we hier concrete richtlijnen voor bedenken. Dan komen we wellicht eindelijk af van de ‘grijze wegen’.