Transport and ethics (VK 7/2011)

Bert van Wee (2011), Transport and ethics. Ethics and the evaluation of transport policies and projects. Cheltenham, UK / Northampton, MA, USA.

Ethische gevolgen van grote projecten genegeerd
Grote infrastructurele projecten worden beoordeeld met een kosten-batenanalyse (KBA). De KBA negeert relevante rechtvaardigheidsoverwegingen. Dit speelt onder meer bij beleid om mensen zonder auto die wonen op het platteland mobiel te houden, bij het berekenen van effecten voor de volgende generaties en bij het  beprijzen van mensenlevens.

Dit constateert Bert van Wee, hoogleraar Transportbeleid aan de TU Delft in zijn boek over transport en ethiek. Een KBA zet alle voor- en nadelen van mogelijke beleidsopties op een rij en drukt die zoveel mogelijk uit in euro’s. Dat is prima om de maatschappelijke efficiëntie van een project te beoordelen, maar gaat voorbij aan de vraag wat rechtvaardig is. Bijvoorbeeld: voor wie gelden de reistijdwinsten van een nieuwe weg, en wie ondervinden de nadelen van meer geluidhinder, luchtverontreiniging of barrièrewerking? Bij veiligheid speelt mee dat er veel discussie is over de vraag of je mensenlevens, of beter gezegd: lagere risico’s op ongevallen, in geld mag uitdrukken. En zo ja: hoe je dat doet? Mag dat op basis van de betalingsbereidheid voor lagere risico’s, bijvoorbeeld voor extra airbags of veiliger auto’s? Dat zou betekenen dat het leven van mensen met een hoger inkomen meer waard is dan voor mensen met een lager inkomen, wat botst met rechtvaardigheidsoverwegingen.

 
Auteur: Margriet Verhoog