Masterclass Anders Denken definitief afgerond

Marco te Brömmelstroet en Thalia Verkade ontdekten in hun boek Het recht van de snelste dat wij denken vanuit de logica van het autoverkeer en dat we ook zo handelen. De wereld loopt vast. Kijk naar de maatschappelijke opgaven als vervanging infrastructuur, wonen, klimaat, leefbaarheid en gezondheid. Het moet anders. Het kan ook anders. Dat start bij Anders Denken. Een kunst die vraagt om veel oefening en bewustwording. Ruim 330 vakprofessionals hebben de masterclass Anders Denken van Te Brömmelstroet en Verkade gevolgd.

 “Toen we samen met Acquire de masterclass bedachten, was het doel vooral om Het Recht van de Snelste te gebruiken als platform om met professionals te reflecteren op hun 'vakgebied'”, vertelt Te Brömmelstroet. “Dankzij Thalia was het andere doel, de wereld van mobiliteit inzichtelijk maken voor het bredere publiek, al ruimschoots vervuld. Ik weet nog hoezeer ik uitkeek om dat live te gaan doen. Dit is uiteindelijk maar 1x gelukt, maar alle digitale uitvoeringen waren het ook meer dan waard.” In totaal zijn 24 masterclasses gegeven, waarvan 23 online.

Voor alle masterclasses geldt dat er veel interactie was, kritische vragen gesteld werden, inzichten gedeeld en discussies gevoerd. De recensies waren goed.

Zijn er reacties die veel indruk maakten? “Jazeker, het feit dat het boek bij het CROW een favoriet relatiegeschenk is geworden, is een mooi compliment”, vindt Te Brömmelstroet. “Aangrijpend zijn de mensen die aan het einde van de masterclass of via een mail aangeven dat ze dankzij mijn beschrijving van de impact van het dodelijk ongeval van mijn jeugdvriendje, nu zelf werken aan de verwerking van een verkeersongeval in hun eigen omgeving.” En, verheugd: “Ik signaleer wethouders die met het boek in de hand mobiliteit weer echt politiek maken.” Dát was precies de bedoeling, zegt de hoogleraar: “Als schrijver en wetenschapper beschouw ik het als mijn rol om te laten zien dat er keuzes gemaakt worden en dat die dus ook anders gemaakt kunnen worden.“

Wat houdt ons tegen?

We vragen Thalia Verkade hoe zij terugkijkt op de masterclasses. “Van tevoren had ik gedacht dat onze gesprekken in de masterclass voornamelijk zouden uitlopen op hoe je praktisch iets anders kunt aanpakken op de werkvloer: waar en hoe je de weerstand tegen verandering weghaalt. En dat was zeker ook een deel en een (nuttig) doel van de masterclass. Maar na zoveel mensen te hebben gehoord en gesproken in allerlei bedrijven en overheden en andere organisaties, die overduidelijk zin hebben in een heel ander soort toekomst, bekroop me deze gedachte: wat als het hele idee dát het weerstand van buiten is tegen verandering, zelf iets is dat die verandering tegenhoudt? Zijn we misschien dit hondje? 

Natuurlijk zijn er partijen die belang hebben bij het vasthouden aan de status quo, en die belangen verdedigen. Natuurlijk zitten er verdienmodellen aan vast. Maar het idee dat we de straat niet anders dan verkeerskundig kunnen of zouden willen inrichten zit misschien toch vooral in ons hoofd. 

Ikzelf ben nog meer geïnteresseerd geraakt in de manier waarop taal, elke vorm van taal die we gebruiken, keuzes in zich draagt. Praten over de toekomst, proberen de wereld in de toekomst beter te maken, is er bijvoorbeeld ook eentje: dat is ook een keus, die we nauwelijks bewust maken, en die je ook anders kunt maken (waar rennen we van weg, als we problemen in de toekomst proberen op te lossen?). Over de werkelijkheid schrijven in journalistieke vorm is ook een keuze. Ik wil zelf veel meer gaan experimenteren als schrijver met verschillende beschrijvingen die ik van de werkelijkheid kan maken. Om te begrijpen welke keuzes ik daar eigenlijk heb."

Bewust onbekwaam

Ook Te Brömmelstroet reflecteert op de gegeven masterclasses. “Wat mij vooral is bijgebleven is hoeveel mensen die zich professioneel bezighouden met mobiliteit en de straat het graag anders zouden willen doen. En hoe sterk dus de onderliggende manieren van kijken om ons heen zijn gestold. Je kunt wel anders WILLEN, maar als de richtlijnen, normen, verkeersmodellen, MKBA's, politieke en maatschappelijke debatten en de wereld buiten gestold zijn in het faciliteren van individuen die van A naar B willen, dan loop je daar vroeg of laat tegenaan. We hoopten daar met elkaar uit los te breken, maar na de eerste masterclasses werd al duidelijk dat het vooral bij constateren en delen van ervaringen bleef. Dit is niet iets wat je zomaar even kunt veranderen. Maar het mooiste compliment van een deelnemer was nog wel dat hij aangaf nu 'bewust onbekwaam' te zijn.”

Leningheid in denken

“Met de masterclasses zijn we nu gestopt. We proberen de lenigheid in ons denken nu aan te wakker met meer een meer lange-termijn aanpak. In De Mobiliteitsbeweging blijven we alle partijen ontregelen en kijken we hoe nieuwe narratieven kunnen helpen om anders over problemen en oplossingen na te denken. En in het Lab of Thought gaan we proactief aan de slag met hoe mobiliteitsinnovaties onze toekomstige straat en mobiliteit vormgeven.

Mijn dank is groot voor alle deelnemers die ons iedere keer weer een bijzondere kijk in hun keuken hebben gegeven”, besluit Te Brömmelstroet.