Jasper Pat: Het wegontwerp in de stad is nooit af

De wegontwerp-agenda in Zwolle behelst serieuze uitbreidingsprojecten, maar ook continue aanpassingen van het wegontwerp voor bijvoorbeeld fietsen en lopen. Zwolle groeit als centrumgemeente. Dat vereist een toekomstbestendige verkeersopgave. Bovendien is Zwolle koperloperstad voor toegankelijkheid. Reden genoeg om samen op te trekken voor stedenbouwkundig ontwerper Jasper Pat en verkeerskundig ontwerper Kristian Dekker. 

“We hebben op onze website een lijst met alle denkbare richtlijnen opgesteld voor toegankelijkheid bij wegontwerp, zegt Pat. “Vaak word je pas met ontoegankelijkheid geconfronteerd als je er zelf mee te maken krijgt. Dat gold voor mij toen ik met de kinderwagen de stad in ging.” Intussen heeft hij er een scherp oog voor.  

Bij het Stadskantoor plant een hoogwerker plantjes in een gevel. Pat schrikt van de afzetting. Slechtzienden lopen zo door de hekken heen, ziet hij. Een paar stappen verderop wijst hij op een geleidelijn van dubbele tegels voor blinden en slechtzienden. “Dat hebben we op een gegeven té goed gedaan. Later begrepen we dat een dubbele tegel een signaal is voor een gevaarlijke situatie. Dat moeten we dus nog herstellen. Bovendien loopt deze lijn naar de voormalige ingang van het station, nu naar een onderneming.  

Nog geen 50 meter verwijderd van het Stadskantoor en de stadsontwerpers stuiten al op ‘oneffenheden’. Maar er gaat ook heel veel goed in Zwolle. Aan de centrumkant van het spoor wordt het Zwolse stationsplein aangepakt. Pat: “Hier staan de hekken goed en zijn er planken geplaatst op de juiste hoogte. Met een geleidestok kun je goed langs de afzetting lopen.” Bij grote projecten is toegankelijkheid en veiligheid vaak beter doordacht dan bij tijdelijke projecten, is zijn ervaring.  

Stadsinbreidingsopgaven 

We spreken over het wegontwerp in relatie tot gemeentelijke opgaven. Voor Zwolle zijn die opgaven fors: tot 2027 komen er 10.000 woningen bij, waarvan 3000 in de binnenstad. Dekker over het verkeerseffect: “Dat kan zo’n 15.000 autoritten per dag extra opleveren. Daar moeten we nu dus iets aan doen, en ook iets anders dan lappen asfalt aanleggen.” Pat vult aan: “We zijn al lang gericht op de fiets. Parkeren op maaiveld is al sterk teruggedrongen in de binnenstad. Door verschillende stadsinbreidingsopgaven ‘groeit’ de binnenstad. Hierdoor moeten we gaan nadenken of we het autoluwe centrumgebied uitbreiden naar de schil rondom de binnenstad en de belangrijke straten daar veranderen in stadsstraten. Dan kom je op allerlei vragen: kun je daar nog steeds 50 km/uur rijden? Wat zijn mooie plekken voor hubs? Hoe zien die hubs eruit? En hoe reis je er vandaan?”  
 
Fietsstraten 

Hoe kijken deze stedenbouwkundig en verkeerskundig ontwerper naar dezelfde stad? Pat: “Stedenbouwkundigen vertalen de grotere visies naar gebieden en wijken en kijken dan: wat zien we daar, wat missen we en wat kan verbeterd worden?” Dekker: “Als verkeerskundig ontwerper zit je veel dichterbij. We zetten heel erg in op openbaar vervoer, de fiets en de voetganger. We hebben al een goede fietsinfrastructuur met fietstunnels in de buitenring, zodat je ook met snelfietsroutes uit de regio makkelijk de stad in komt.” In Zwolle is een aantal straten al herontworpen naar fietsstraten en er komen er nog meer bij. Dekker: “Opvallend is dat bewoners die we vanuit de onderhoudsagenda raadplegen, vaak zelf komen met het idee van een fietsstraat.”  

En zelfs de bestaande fietsinfrastructuur vergt de nodige aandacht van de ontwerpers. Pat: “Nog los van de capaciteit zie je het aantal speed-pedelecs en snelle e-bikes toenemen, die hebben andere eigenschappen en moeten op sommige plaatsen ook looproutes kruisen.”  

Een van de Zwolse opgaves is om de capaciteit te vergroten en de verkeersveiligheid te verbeteren in en rondom de Van Karnebeek (fiets)tunnel. 

Al met al is het wegontwerp van de stad nooit af. Het vraagt om een multidisciplinaire aanpak van stedenbouw, verkeerskunde en beheer, en wordt in Zwolle dan ook door een multidisciplinair team aangepakt. Pat roemt hierbij het gegeven dat toegankelijkheid bij Beheer en Onderhoud steeds meer tussen de oren komt. “Zo sterk zelfs, dat bijvoorbeeld bij het vernieuwen van kruispunten al meteen wordt gekeken of daar nog opritjes aan moeten worden toegevoegd. Daar komen wij als verkeers- en stedenbouwkundig ontwerper soms al niet eens meer aan te pas.” 

Lees hier de Zwolse checklist.

 
Auteur: Nettie Bakker