Daniel Goedbloed: 'Samen de stad rainproof maken'

‘In 30 jaar is de hele stad een keer in onze handen geweest, daarna moet de stad regenbestendig zijn’

Een stad regenbestendig maken doe je samen, zegt Daniel Goedbloed, programmamanager Amsterdam Rainproof. ‘Samen’ betekent met alle wegbeheerders, met het waterbedrijf, met kennisinstituten, met burgers en met het bedrijfsleven, zoals hoveniers. Hoe je die samenwerking tot stand brengt? Bouw een platform voor het uitwisselen van kennis en ervaring en het aantrekken van nieuwe intermediairs en ambassadeurs.

Amsterdam Rainproof is een programma in opdracht van Waternet, het waterketenbedrijf van de gemeente Amsterdam. In 2014 is het programma in het leven geroepen met als doel om de stad in 2030 regenbestendig te maken. Dat wil zeggen dat er geen onvoorziene schade ontstaat bij extreme neerslag. En, tegelijkertijd, dat de regenaanvoer niet alleen massaal wordt afgevoerd, maar juist ook wordt ingezet om de stad groen, levendig en aantrekkelijk te maken.

Platform en ontmoetingsplaats
Daniel Goedbloed: ‘Het is dus een programma voor Waternet én voor de stad.’ Waternet is rioolbeheerder en heeft bij extreem weer meer afvoercapaciteit nodig. Het programma doet daarvoor een beroep op meerdere partijen, waaronder perceeleigenaren. Goedbloed: ‘Wij zijn kennishouder op dit gebied, maar iedereen kan zijn bijdrage leveren. We zoeken nadrukkelijk mensen buiten Waternet om onze doelstellingen te bereiken. Daarvoor hebben we een platform, een site ingericht die fungeert als netwerk en ontmoetingsplaats voor het uitwisselen van nieuws, kennis en ervaringen.’

Intermediairs
Goedbloed werd door Waternet aangetrokken nadat hij 14 jaar in Rotterdam ervaring opdeed in het weerbestendig maken van de stad. ‘Maar ik heb altijd in Amsterdam gewoond en vind het fantastisch om hier voort te bouwen op de kennis die we in Rotterdam hebben opgedaan. In Rotterdam werkte ik vooral voor en met gemeentelijke diensten. In dit project is het de bedoeling om juist ook inwoners erbij te betrekken. En om die erbij te betrekken, heb je intermediairs nodig, zoals hoveniers. Een hele nieuwe ervaring.’

Rainproofprincipe in beleidsstukken
‘De opgave om de stad regenbestendig te maken zou structureel bij ieder werk moeten worden meegenomen’, legt Goedbloed uit, ’dat geldt zowel voor particuliere werken, als voor publieke werken. Daarvoor moeten we het Rainproof-principe opnemen in onze werkprocessen en die ook koppelen aan andere werkprocessen. Dan hebben we in 30 jaar de hele stad een keer door de vingers gehad en moet de stad in theorie regenbestendig zijn. In aanloop daartoe moet het Rainproof-principe vanaf 2017 zijn opgenomen in alle beleidstukken. We treden daarmee dus niet uitsluitend  top-down op, maar op alle niveaus.’

De stand van zaken? ‘We zijn de opstartfase voorbij en nu bezig het principe duidelijk te maken bij grote organisaties. Ook zijn de eerste, concrete  Rainproof-projecten van start gegaan.'     

Wake-up call
Hoe kijkt Goedbloed naar de hoeveelheid regenval?’ We zien dat we meer kortstondige hoosbuien hebben en dat het warmer wordt. De enorme hoosbui van 28 juli 2014 was voor ons een wake-up call. We be beseften dat ook een waterstad als Amsterdam gevoelig is voor wateroverlast als gevolg van extreme regenval.’

Kunnen overheden in alle gevallen droge voeten garanderen? Goedbloed: ’Nee, er is altijd een extreme gebeurtenis mogelijk die boven de ontwerpnorm  uit gaat. Het gaat er nu om dat mensen zich gaan realiseren dat als ze in een kwetsbaar stukje van de stad wonen, zullen moeten accepteren dat het water in extreme gevallen tot aan de voordeur komt of zelfs iets verder en daar zelf op kunnen anticiperen door de schade vooraf te beperken.’

Extra hemelwater kanaliseren
De kunde om regenwater af te voeren is natuurlijk voldoende aanwezig bij de traditionele waterdeskundigen, maar nu gaat het erom extreme hoosbuien op te vangen met mensen en organisaties die die kennis nog niet in huis hebben. Daarom moeten we onze kennis uitbreiden en zelf ook leren welke nieuwe maatregelen mogelijk zijn om naast de traditionele afwateringskanalen extra hemelwater te kanaliseren. 

Een sprekend voorbeeld daarvan is regendak met een dijkrand, waar een paar dagen regenwater gebufferd kan worden, tot het riool weer capaciteit heeft. Maar denk ook aan wadi’s: veelal begroeide verlagingen van het maaiveld. Bij hevige regenval komt de wadi onder water te staan, doordat hemelwater via de daken van omliggende gebouwen naar de wadi wordt afgevoerd. En ja, er is inderdaad sprake van een groeiend assortiment aan nieuwe en alternatieve waterbergingsmaatregelen.

Als Rainproof-organisatie proberen wij allerlei initiatieven aan elkaar te koppelen. Bijvoorbeeld burgerinitiatieven aan de tuinbranche. En we gebruiken onze platformsite ook als database van goede voorbeelden.  Er zijn zeker extra investeringen nodig, maar die kunnen ook voor een aanzienlijk deel worden gevonden in het koppelen van Rainproof-maatregelen aan meerjareninvesteringen.

Korting op rioolbelasting
Een tip? Zie de toenemende regenval als een kans om de stad op een positieve manier aantrekkelijk in te richten. Denk aan voorlichting en bewustwording, of aan een financiële prikkel: korting op de rioolbelasting bij regenwateropvang. Maar allereerst gaat het om een adaptatiestrategie, dat je een visie hebt op wat je vindt wat er kan en moet gebeuren met extreme neerslag.’