‘Mijn droomproject: ‘fietshubs’ in de wijken’

‘We gaan door met gratis ov voor kinderen tot 12 jaar en 65-plussers’ 

Bart Christiaens, fietscoördinator, afdeling Mobiliteit, gemeente Rotterdam  

Vervoersarmoede: Verkeerskunde volgt in 2023 deskundigen die in hun gemeente werk maken van vervoersongelijkheid in het mobiliteitssysteem. In deze aflevering de visie van Bart Christiaens, fietscoördinator, afdeling Mobiliteit, gemeente Rotterdam. Bij de Erasmusbrug zegt hij: ”Kansengelijkheid begint met het slim lokaliseren van voorzieningen en woningen en het – soms letterlijk – slaan van bruggen om gebieden beter te verbinden.” 

Dit artikel verscheen eerder in Verkeerskunde #1 2023. Meer lezen? Ga naar onze digitale bibliotheek.  

Is er in de gemeente Rotterdam sprake van een (groeiende) kloof tussen arm en rijk? 

“Rotterdam is een diverse stad met enkele grote tegenstellingen. 53 procent van de Rotterdammers viel in 2021 in de lage inkomensgroep. Dat percentage ligt in grote steden hoger dan landelijk, maar is in Rotterdam het hoogst. Toch zijn er positieve ontwikkelingen. Zo neemt het aandeel huishoudens in armoede geleidelijk af. Maar de energiecrisis en inflatie hebben uiteraard wel weer negatieve gevolgen. De gemeente voert actief beleid om kwetsbare huishoudens op verschillende manieren te helpen.” 

Is er aandacht voor vervoersongelijkheid in het mobiliteitsbeleid in de gemeente Rotterdam? 

“Kansengelijkheid is een belangrijk speerpunt in ons coalitieakkoord ‘Eén stad. Iedereen moet mee kunnen doen’. Voldoende vervoersmogelijkheden en het kunnen bereiken van werk, voorzieningen en vrienden en familie is daarin belangrijk. Het begint met het slim lokaliseren van voorzieningen en woningen en het – soms letterlijk – slaan van bruggen om gebieden beter te verbinden. Zo hopen we met een toekomstige nieuwe brug over de Maas inwoners ‘op Zuid’ dezelfde nieuwe kansen en vervoersmogelijkheden te bieden zoals de Erasmusbrug dat jaren geleden heeft gedaan.” 

“Vervoersmogelijkheden moeten beschikbaar en betaalbaar zijn voor álle Rotterdammers. Daarom gaan we door met gratis ov voor kinderen tot 12 jaar en 65-plussers. Maar ook lopen en fietsen is cruciaal. Het fietsbezit en -gebruik is in Rotterdam lager dan in andere grote steden, maar is de afgelopen 10 jaar wel met 45 procent toegenomen. Ruim driekwart van de Rotterdammers heeft een fiets, al verschilt het fietsbezit in de stad nog sterk per gebied. Rotterdammers met een niet-westerse migratieachtergrond en een lagere opleiding hebben minder vaak een fiets. Het fietsbezit is het laagst in wijken in Rotterdam Zuid, daar zien we kansen. Met ons fietsbeleid (Fietskoers 2025) stimuleren we fietsen bij alle sociale groepen in de stad.” 

Hoe wordt de bereikbaarheid voor alle groepen in de gemeente geborgd? 

“Naast toegankelijk ov bieden we ook maatwerkvoorzieningen, zoals wijkvervoer en vervoer voor mensen met een WMO-indicatie. Voor voetgangers en fietsers maken we straten veiliger. We bevorderen de verspreiding van deelmobiliteit over de stad, zorgen voor meer ruimte voor fietsers door aanleg en uitbreiding van veilige fietsroutes en meer fietsparkeerplaatsen op de juiste plek. Maar Rotterdammers moeten zelf ook veilig kunnen fietsen! Daarom faciliteren we verkeerseducatie op scholen (inclusief praktisch verkeersexamen op de fiets) en geven we fietslessen aan volwassenen. Via netwerkorganisatie ‘De Fietsbank’ verhogen we het fietsbezit onder Rotterdammers met een kleine portemonnee en helpen we werkzoekenden dankzij een vervoersoplossing om werk te vinden.” 

Werkt de afdeling Mobiliteit op dit gebied samen met andere afdelingen of organisaties? 

“Om fietsen te stimuleren werken we samen met 60 partners uit de stad in de Rotterdamse Fietsalliantie. Er worden kleine activiteiten georganiseerd, maar ook jaarlijks Rotterdam Rides; hét festival op de fiets. Daarnaast zorgen we met dit netwerk ervoor dat we veel Rotterdammers kunnen bereiken die behoefte hebben aan een fiets en fietsles. Ook werken we samen met huisartsen, wijkorganisaties en andere partijen die het lopen actief stimuleren.  

Verder werken we als afdeling Mobiliteit uiteraard samen met afdelingen van bijvoorbeeld Werk & Inkomen, Maatschappelijke Ontwikkeling, de Wijkteams en Huizen van de Wijk, Zuid-Holland Bereikbaar en onderwijsinstellingen. In het netwerk van de vier grote steden (en overigens ook daarbuiten) delen we actief goede praktijkvoorbeelden. Op beleidsniveau houden we contact met het Rijk en de openbaarvervoerautoriteit de Metropoolregio.” 

Hoe houdt u uw (vak)kennis over vervoersongelijkheid op peil? 

“Er verschijnen momenteel steeds meer publicaties en seminars over het thema mobiliteitsongelijkheid of vervoersarmoede, zowel nationaal als internationaal. We hebben contact met kennisinstellingen als PBL, KiM, CROW, Erasmus Universiteit, andere universiteiten en voeren samen onderzoeken uit. Met Den Haag, Amsterdam en Utrecht wisselen we intensief kennis en ervaringen uit en bereiden we gemeenschappelijk onderzoek voor. Voor praktijkkennis luisteren we goed naar de maatschappelijke partijen die in onze wijken actief zijn.” 

Wat is uw droomproject op het gebied van vervoers(on)gelijkheid? 

“Het realiseren en uitrollen van ‘fietshubs’ in de wijken. Niet alleen voor het inzamelen en uitgeven van fietsen (Fietsbank) en het aanbieden van fietslessen, maar juist in combinatie met andere (fiets)voorzieningen, zoals een fietsreparatiepunt, een buurtfietsenstalling, deelmobiliteitshub, koffietentje, pakketpunt, sociale buurtfunctie, kapper, speelplek etc. De invulling kan per wijk verschillen, maar door fietsfuncties en wijkfuncties te combineren creëer je levendigheid en - door slimme samenwerking met meerdere partijen - hopelijk ook financieel exploitabele hubs. Voor nu nog een droom, maar hopelijk binnen een paar jaar werkelijkheid.” 

Dit artikel verscheen eerder in Verkeerskunde #1 2023. Meer lezen? Ga naar onze digitale bibliotheek.