Gasthoofdredacteur Martin van Maarseveen

Siamese tweeling

Verkeer en Ruimte zijn als een Siamese tweeling: stedelijke ontwikkelingen vinden vooral plaats op strategische locaties in verkeersnetwerken, en verkeer is het directe gevolg van ruimtelijke scheiding van functies en activiteiten. Op grond hiervan mag je verwachten dat beide thema’s door beleidsmakers integraal worden benaderd. Nou, vergeet het maar. Er is sprake van een scheiding der geesten: uitgangspunten, criteria, benaderingen en oplossingen zijn verschillend voor elke discipline, en samenwerking blijft moeilijk als er door schaarste keuzes moeten worden gemaakt.

De thema’s Verkeer en Ruimte kennen dezelfde sleutelwoorden: concentratie en spreiding. Stedelijke planners en verkeerskundigen spelen met deze principes op verschillende schaalniveaus: buurt, wijk, stad, regio of land. Planners aan de hand van functies, en verkeerskundigen met behulp van vervoerswijzen. Creativiteit ontbreekt zeker niet, maar het gebeurt vaak in afzonderlijke processen, zonder enige vorm van afstemming.

Toch worstelen planners en verkeerskundigen met hetzelfde probleem: overschatting van de impact van hun handelen. Beide disciplines ontwerpen een omgeving waarin mensen zich idealiter op een bepaalde wijze gedragen. Gedrag van mensen is echter grillig en afhankelijk van vele factoren. Voorbeeld: verplaatsingspatronen van mensen zijn in de afgelopen decennia sterk veranderd door een toename van verplaatsingsafstanden (sterke ruimtelijke scheiding) en een grote afhankelijkheid van de auto. Als we nu besluiten het compacte stadmodel te gaan propageren, zouden mensen zich daar dan iets van aantrekken? Op grond waarvan zou je mogen verwachten dat de geest weer in de fles gaat?

En hoe flexibel zijn onze ontwerpen? Spelen ze in op de snelle ontwikkelingen in onze maatschappij? Wat betekent bijvoorbeeld de opkomst van sociale netwerken (Hyves, Twitter, Facebook)? Moeten beide disciplines niet veel meer oog hebben voor sociale veranderingsprocessen?

Martin van Maarseveen
Hoogleraar Management of Urban-Regional Dynamics
ITC Faculty of Geo-Information Science and Earth Observation
Universiteit Twente

 
Auteur: Joske van Lith