Vraag van V.Slootjes: 

De gemeente waarin ik woon, heeft een verkeersplateau volgens de ontwerprichtlijnen voor een 30 km/uur plateau aangelegd op een weg waar een wettelijk maximale snelheid geldt van 50 km/uur. Weliswaar is met blauwe borden een adviessnelheid van 30 km/uur aangegeven, maar dit advies wordt slecht opgevolgd. Mijn woning ligt binnen een afstand van 15 meter van de drempellocatie en met name het zware vrachtverkeer veroorzaakt het trillen van de woning. De gemeente houdt vast aan haar standpunt dat het ontwerp voldoet aan de richtlijnen en zegt dat in het ontwerpproces rekening is gehouden met alle omgevingsfactoren of alternatieven.

Mag een gemeente een plateau voor 30 kim/uur aanleggen op een weg waar een maximale snelheid van 50 km/uur geldt?

Antwoord van John Boender, CROW:

Binnen gemeenten wordt vanuit verkeersveiligheid op wegen met snelheidsproblemen gekozen uit diverse snelheidsremmende maatregelen zoals verkeersdrempels, verkeersplateaus, chicanes of wegversmallingen. Vaak kiest de gemeente voor een verkeersdrempel of verkeersplateau omdat dit beide zeer effectieve maatregelen zijn. 

In publicatie CROW 344 (Richtlijn drempels, plateaus en uitritten) is aangegeven dat een goed functionerende verkeersdrempel een gewenste passeersnelheid afdwingt en moet zijn aangepast aan het snelheidsbeeld ter plaatse. De praktijk leert namelijk dat voorkomen moet worden dat automobilisten een drempel naderen met een snelheid die meer dan 20 tot 25 km/uur boven de passeersnelheid van de drempel ligt. Deze passeersnelheid, aangeduid met V85, is die snelheid die door 85 procent van de vrije rijders niet wordt overschreden.

Een groter snelheidsverschil dan 20 tot 25 km/uur is onveilig. Deze vuistregel is van belang voor de keuze van een drempel. Een Drempel 30 toepassen in een weg waar de V85-snelheid 50 km/uur bedraagt is in principe een juiste keuze. Ligt de V85-snelheid echter hoger dan 55 km/uur, dan is deze Drempel 30 niet de juiste maatregel. Een Drempel 30 moet ook niet worden aangelegd in een erftoegangsweg met maximumsnelheid van 60 km/uur. Als dit wel gebeurt , dan zijn inleidende snelheidsremmende maatregelen vereist.

Verkeersdrempels die zijn aangelegd met inachtneming van de functie van de weg en de in de genoemde CROW-publicatie vervatte aanbevelingen en waarbij de nodige zorgvuldigheid is betracht ten aanzien van de preventie van trillingsoverlast, vormvastheid, stroefheid en bodemvrijheid, zullen niet gemakkelijk aanleiding kunnen geven tot civielrechtelijke aansprakelijkheid.

Trillingen bij drampels en plateaus

De minimumafstanden tussen een bouwwerk (woning) en een verkeersplateau om hinder van verkeerstrillingen veroorzaakt door zware voertuigen zo veel mogelijk te voorkomen ligt, afhankelijk van de ondergrond, tussen de 10 en 20 meter.

Bij het ontwerp en ook bij de aanleg van verkeersplateaus moet met de trillingsgevolgen terdege rekening worden gehouden. In Nederland bestaan op dit moment geen wettelijke regelingen en normen waarin een beoordelingssysteem met grenswaarden voor trillingen is opgenomen. De Stichting Bouwresearch heeft SBR-richtlijnen (2002) gepubliceerd die algemeen aanvaard zijn voor de beoordeling van schade aan gebouwen, hinder voor personen in gebouwen en storing aan apparatuur.

Trillingsoverlast treedt vrijwel uitsluitend op als gevolg van het passeren van zware voertuigen. Bouwwerken binnen een straal van ongeveer 30 meter van een verkeersplateau lopen potentieel kans op trillingsoverlast bij het passeren van zware voertuigen. Uit onderzoek blijkt dat in de meeste gevallen niet de norm voor trillingsschade wordt overschreden (SBR A), maar dikwijls wel de norm voor trillingshinder (SBR B). De meest trillingsgevoelige situatie is een niet-onderheid bouwwerk in combinatie met een slappe ondergrond. In Nederland is deze situatie geen uitzonderingsgeval.

Om de trillingsoverlast voor omwonenden van een toekomstig verkeersplateau zoveel mogelijk te beperken, moet als uitgangspunt worden gehanteerd dat de trillingssterkten in de omliggende gebouwen de grenswaarden voor het aspect schade volgens SBR A en de streefwaarden voor het aspect hinder volgens SBR B niet zullen mogen overschrijden. In een enkel geval moet ook gekeken worden naar de kans op storing aan apparatuur.

Er bestaan rekenprogramma’s om de verwachte trillingssterkten door de aanleg van een verkeers-plateau te prognosticeren. Deze programma's zijn reeds enkele jaren beschikbaar en worden door een aantal gemeenten en adviesbureaus gebruikt. De berekende trillingssterkten worden getoetst aan de criteria volgens de SBR-richtlijnen en geven uitsluitsel over de trillingsgevolgen van het eventuele verkeersplateau. Bij overschrijding van de criteria moet het verkeersplateau niet op de geplande plaats worden aangelegd.

Gemeenten gaan over het algemeen zeer zorgvuldig om met het aanleggen van verkeersdrempels en verkeersplateaus. Een inwoner die zegt aantoonbare schade aan zijn woning te hebben ondervonden zal dit moeten bewijzen. Het laten uitvoeren van een trillingsonderzoek is dan mogelijk. De trillingsrapportage geeft duidelijkheid of de trillingssnelheid en trillingssterkte binnen de grenswaarden blijft of niet. Ook blijkt dan of het aannemelijk is, dat de schade aan- of in de woning is veroorzaakt door de desbetreffende verkeersdrempel.

Het laten uitvoeren van een trillingsonderzoek is een over het algemeen dure aangelegenheid. Goed overleg tussen de gemeente en de inwoner om er samen uit te komen verdient uiteraard de voorkeur.

Verwijzingen

- Richtlijn drempels, plateaus en uitritten, CROW-publicatie 344, Ede, CROW, 2014

- http://www.verkeerskunde.nl/internetartikelen/internetartikelen/verkeersdrempel-als-veroorzaker-van.37256.lynkx

- http://www.verkeerskunde.nl/Uploads/2014/6/Trillingsschade.pdf