Belofte EU-kandidaat commissaris: met één klik je Europese treinreis boeken

Binnenkort is het mogelijk om met één klik je internationale treinreis te boeken. Dit beloofde de beoogd Eurocommissaris voor Transport op 4 november, tijdens de hoorzitting in het Europese Parlement over zijn kandidatuur. Apostolos Tzitzikostas benadrukte dat “het ongelofelijk is dat we dit in 2024 nog niet hebben”. In 2025 komt hij met een wetvoorstel om het te regelen.

Voor de internationale treinreiziger is dit een grote stap vooruit. Niet langer uren puzzelen op mogelijke tijden, routes, vervoerders en kosten om bijvoorbeeld van Utrecht naar Rome te treinen. Niet langer meerdere kaartjes en reserveringen kopen bij verschillende maatschappijen. Een internationaal treinkaartje kopen wordt net zo makkelijk als een vliegticket boeken.

Meer concurrentie op het spoor

Naast het gemak voor de reiziger, zorgt het ‘één-klik-boekingssysteem’ ook voor meer concurrentie op het spoor. Het stimuleert betere aansluitingen tussen verschillende vervoerders en ook betere service. Maar achter de schermen van de treinmaatschappijen is wel een revolutie nodig. Ze zullen hun vervoersdata moeten delen, terwijl ze die nu als bedrijfsgeheim zien. Ze zullen eraan moeten meewerken dat er een onafhankelijke reisplanner voor reizigers komt; een die niet routes van het eigen bedrijf bevoordeelt. Ze zullen moeten accepteren dat de toewijzing van spoorcapaciteit deels door een neutrale Europese spoorwegautoriteit gaat plaatsvinden, waardoor concurrenten een faire kans krijgen. Ze zullen het eens moeten worden over verdeling van de vergoeding aan reizigers voor een vertraagde aankomst op de eindbestemming. Kortom, de gesloten bolwerken van de nationale spoorwegmaatschappijen zullen open moeten.

Alleen Europa kan dit regelen

Dit roept weerstand op. Daarom snap ik dus wél dat we nog geen simpel boekingssysteem hebben. Spoorbedrijven zijn net als andere bedrijven vooral gericht op hun eigen belang, ondanks dat ongeveer een derde van hun kosten door subsidies wordt gedekt. Waarom zou je treinen laten rijden, waardoor aansluitende treinen van andere vervoerders meer reizigers krijgen? Alleen de Europese Unie kan deze mengelmoes van nationale en bedrijfsbelangen doorbreken, waardoor de internationale treinreiziger voorop komt te staan. Hierbij heeft kandidaat-commissaris Tzitzikostas alle hulp nodig die hij kan krijgen. Het is Europa gelukt de universele telefoonoplader erdoor te krijgen, dus met de treinkaartjes moet het ook kunnen.

Weinig milieuvoordeel

Het Europese ‘één-klik-boekingssysteem’ is fantastisch voor de treinreiziger, maar zal de milieuvervuiling van de luchtvaart nauwelijks verminderen. De CO2-uitstoot van de Europese luchtvaart daalt slechts met twee tot vier procent door een sterke verbetering van het internationale treinverkeer, dat dan wel vijftig procent meer reizigers moet vervoeren. Zie mijn studie Air2Rail.