Juridische blog: Meer bevoegdheden boa bij verkeersmaatregelen, mits…

Een positief advies van de politie over een verkeersbesluit betekent niet direct dat er capaciteit is voor de handhaving van het besluit (handhaving bij gelegenheid). De politie geeft aan terug te willen naar de kerntaken. Dit betekent dat de politie als handhaver weinig capaciteit beschikbaar heeft voor de ‘kleine’ overtredingen, zoals het negeren van verkeerstekens in de openbare ruimte. En dan komt het er ook nog op aan dat het verkeersbesluit de juiste doelstelling voor de verkeerstekens beschrijft.

De handhaving op het verkeersbesluit is het sluitstuk van de keten. Toch is het wel een belangrijke pijler in de effectiviteit van de verkeersmaatregel op straat. Om meer handhaving mogelijk te maken kan de gemeente als wegbeheerder, voor de handhaving van verkeerstekens in de openbare ruimte, de buitengewoon opsporingsambtenaar (boa) inzetten. Om deze mogelijkheid optimaal te kunnen benutten, moet hier bij het opstellen van het verkeersbesluit rekening mee worden gehouden.

Bevoegdheden boa domein 1
De bevoegdheden van een buitengewoon opsporingsambtenaar zijn vastgelegd in beleidsregels. Deze zijn vastgesteld door de minister van Veiligheid en Justitie. Tot een aantal jaar geleden was het voor een buitengewoon opsporingsambtenaar alleen toegestaan om te handhaven op stilstaand verkeer. Tegenwoordig is deze bevoegdheid uitgebreid, waardoor de boa ook op rijdend verkeer mag handhaven [*].

Beperking
Deze uitbreiding kent wel een belangrijke beperking. Handhaving is slechts mogelijk voor een beperkt aantal artikelen. En als het gaat om verkeerstekens, enkel op negatie van borden uit RVV-bijlage 1 hoofdstuk C of D. In hoofdstuk C zijn alle verkeersborden met betrekking tot een geslotenverklaring opgenomen. Hoofdstuk D betreft borden voor het volgen van een verplichte rijrichting.

Openbare orde en de leefbaarheid als voorwaarde
Handhaving op negatie van C- en D-borden door de boa is alleen toegestaan in relatie tot de openbare orde en de leefbaarheid. Dit omvat onder andere het tegengaan van overlast door sluipverkeer en het afsluiten van bepaalde gebieden, zoals de milieuzones, voor het verbeteren van de leefbaarheid. In de praktijk betekent dit, dat wanneer de gemeente handhaving op deze verkeerstekens door de boa mogelijk wil maken, ze het belang van het verkeersteken voor de leefbaarheid moet benoemen in het verkeersbesluit  

Verkeersbesluitplichtig
Het instellen van een geslotenverklaring of een verplichte rijrichting, waarop de boa mag handhaven, is verkeersbesluitplichtig. In een verkeersbesluit wordt in ieder geval vermeld welk doel of welke doelstellingen het verkeersbesluit heeft. Daarbij wordt aangegeven welke van de in artikel 2 van de wet genoemde belangen aan het verkeersbesluit ten grondslag liggen. Deze doelstellingen en belangen bepalen of de boa het recht heeft om te handhaven.

Sanctie in de praktijk
Op 28 augustus 2018 behandelde de rechtbank Arnhem-Leeuwarden het beroep van een bestuurder die een sanctie ontving, nadat hij een geslotenverklaring had genegeerd [*]. Zijn overtreding was destijds vastgesteld door een boa. De bestuurder was van mening dat deze boa niet had mogen handhaven, omdat zijn overtreding geen verband hield met de openbare orde. De rechtbank concludeerde dat het verkeersbesluit voor het instellen van deze geslotenverklaring geen argumenten beschrijft met betrekking tot de openbare orde. Het verkeersbesluit is daarom volgens de rechter niet genomen om de openbare orde te waarborgen. De conclusie is dat de boa dan ook niet bevoegd was om te handhaven op de geslotenverklaring.

Deze uitspraak bevestigt dat wanneer handhaving door de boa gewenst is, het verkeersbesluit voor een maatregel duidelijke argumenten moet bevatten die zijn ontleend aan de openbare orde. Als in een verkeersbesluit een ander artikel 2-belang wordt genoemd, bijvoorbeeld verkeersveiligheid, dan mag handhaving niet worden uitgevoerd door een buitengewoon opsporingsambtenaar uit domein 1.

Conclusie
Tijdens de planfase voor het treffen van een verkeersmaatregel is het belangrijk dat een wegbeheerder nadenkt over de effectiviteit van de maatregel. Hij moet de mogelijkheden van handhaving onderzoeken. Wanneer het gaat om C- of D-borden, dan kan de buitengewoon opsporingsambtenaar de mogelijkheid krijgen om hierop te handhaven. In dat geval is het noodzakelijk dat in het verkeersbesluit inhoudelijk aandacht wordt besteed aan het juiste belang, namelijk het beschermen van de openbare orde en de leefbaarheid.

Dit is de zesde juridische blog. Deze blogs worden afwisselend geschreven door Sander Bonhof (BonoTraffics) en Herbert Korbee (Korbee & Hovelynck).