Meer bevoegdheid Rijksoverheid om onbewaakte spoorwegovergangen te verbeteren

Om de veiligheid bij onbewaakte spoorwegovergangen sneller te kunnen verbeteren, wil het kabinet dat de Rijksoverheid meer bevoegdheden krijgt om onbewaakte spoorwegovergangen op te heffen of om aanpassingen op te leggen. De Spoorwegwet wordt in dat kader gewijzigd. Nu is het namelijk zo dat een onbewaakte spoorwegovergang alleen kan worden opgeheven of aangepast als de gemeente waar de overweg ligt daartoe besluit, of als er overeenstemming is met de grondeigenaar. 

Demissionair Staatssecretaris Van Veldhoven van Infrastructuur en Waterstaat: “Onbewaakte overwegen zijn niet meer van deze tijd. Het zijn levensgevaarlijke kruispunten voor iedereen die er gebruik van maakt. Het is voor verkeersdeelnemers heel moeilijk in te schatten hoe snel een trein de overweg nadert en hoeveel tijd er is om over te steken. Daarom wil ik van de onbewaakte overwegen af. Hiervoor heeft de regering in deze kabinetsperiode al 194 miljoen euro beschikbaar gesteld, is er een landelijk bemiddelaar aangesteld en zijn de 180 meest risicovolle overwegen opgenomen in een saneringsprogramma. Door nu ook de Spoorwegwet aan te passen hoop ik dat we nog sneller alle onbewaakte overwegen kunnen sluiten of beveiligen.”

In Nederland zijn nog 219 onbewaakte spoorwegovergangen. In de afgelopen jaren zijn op deze overgangen diverse dodelijke ongelukken geweest. Zowel het ministerie van IenW en ProRail willen daarom de onbewaakte overwegen opheffen of alsnog beveiligen. Dit proces kost veel tijd, vooral omdat er gesprekken gevoerd moeten worden met alle betrokken partijen. Dit levert vaak een impasse op. 

De Onderzoeksraad voor Veiligheid adviseerde in 2018 om de Spoorwegwet aan te passen. Dat advies wordt nu overgenomen. In de Spoorwegwet wordt een zogenoemde aanwijsbevoegdheid opgenomen. Dankzij deze bevoegdheid kan de minister of staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat besluiten dat een overweg moet worden beveiligd of dat deze moet worden gesloten. Ook kan de bewindspersoon bepalen dat een gemeente moet meebetalen aan het veilig maken of opheffen van de overweg.

De aanwijsbevoegdheid is een laatste middel als gesprekken zijn vastgelopen en een onveilige situatie daardoor kan blijven bestaan. 

De aanwijsbevoegdheid moet gezien worden als een “ultimum remedium”, een laatste redmiddel als gesprekken en onderhandelingen vast zijn komen te zitten en een onveilige verkeerssituatie daardoor blijft voortbestaan. De ministerraad heeft ingestemd met de voorgenomen wijziging. Internetconsultatie volgt in de week van 19 juli. De wijziging moet op 1 januari 2022 ingaan.