‘Het ambacht van verkeerskundige staat onder druk’

“Niet elke verkeerskundige heeft altijd alles even scherp, zoals wat je in een parkeerbalans stopt, of hoe je ongevalsdata analyseert. We zijn er ondertussen wel achter gekomen dat gedrag van verkeersdeelnemers een essentiële rol speelt, dus er moest een verkeerspsycholoog komen. Dat is ook heel belangrijk, en je ziet dat mensen daarop aanslaan, dat interessant vinden en dat er een verschuiving naar ‘gedrag’ lijkt plaats te vinden. Maar je kunt niet alles oplossen met een campagne of met bordjes langs de weg”, vertelt verkeerskundige Robert Coffeng, teammanager bij Sweco.

De grootste beïnvloeder van gedrag is infrastructuur, stelt Coffeng. “Maar met alleen infrastructuur ben je er natuurlijk nog niet. Daarom werken we de laatste jaren ook veel met campagnes, maar dat gaat niet altijd goed. Neem de campagne over ritsen, met het mannetje met de koffer. Dat was een hele grappige reclame, maar de doelgroep die ze ermee wilden aanspreken, herkende zichzelf er niet in. Je hebt een goeie mix nodig: vlieg je verhaal aan vanuit de ‘ouderwetse’ driehoek weg, voertuig en mens, daar zet je stappen mee.”

Punaiseprofiel 

De verkeerskundige van de toekomst heeft een ‘punaiseprofiel’, aldus Coffeng. “Breed genoeg om geïnteresseerd te zijn en om kennis en vaardigheden in te pluggen in een probleem. Maar die pin moet diep genoeg zijn om je expertise in te kunnen brengen. Daar zit natuurlijk wel wat variatie in, maar vergelijk het met de medische wereld: je hebt huisartsen nodig, maar ook medisch specialisten. Zo hebben we ook generalistische verkeerskundigen én specialisten nodig.”

Wolk van ontwikkelingen

In de vijfentwintig jaar ervaring van Coffeng is er al veel veranderd. “Dat heb je als je al een tijdje meeloopt, dan zie je een wolk van ontwikkelingen ontstaan. Verkeerskundigen moeten nu bijvoorbeeld meer de samenwerking met andere vakgebieden opzoeken, vroeger al met stedebouwkundigen, nu bijvoorbeeld ook met architecten. Ook de wetgeving is veranderd. Nu moet je bijvoorbeeld rekening houden met privacy, maar hoe ga je dan om met onderzoek en data? Daar komt bij dat veel stakeholders ook toegang tot informatie hebben, die dan niet per se altijd relevant is of klopt. Een hoop uitdagingen voor de verkeerskundige dus.”

Coffeng mocht onlangs een gastcollege verzorgen op de BUas. “Daar laat je dan zien hoe je werk eruit ziet, en dan zie je daar twee werelden samenkomen. De ene dag ben je heel abstract bezig met beleidsplannen van het ministerie, een andere dag ben je heel concreet met een kruispunt aan de slag. Dat sluit ook wel een beetje aan op mijn analogie met de huisarts en de specialist.”

Behoud van kennis

“Wat al een tijdje speelt, is dat we wel wat aanwas van junioren hebben, maar dat senioren met pensioen gaan. Eigenlijk wil je zo’n senior juist koppelen aan een medior, zodat er goede kennisoverdracht kan plaatsvinden, maar dat middenveld is dun gezaaid. Tegelijkertijd wordt het werkveld steeds complexer en daarmee uitdagender. Dat is overigens tegelijkertijd aantrekkelijk. Het werk blijft langer leuk. Verkeerskunde is daarmee geen, voornamelijk, exact vakgebied meer. De toekomstige verkeerskundige moet buiten de gebaande paden durven te denken en in staat zijn zich goed te motiveren, ook in een politieke omgeving. Dat leer je in de praktijk, net als autorijden: je haalt je rijbewijs, maar dan leer je in de praktijk nog heel veel. Dat is met werken als verkeerskundige niet heel anders.”