Met pensioen, Maarten Ligt, een werkzaam leven als verkeerskundige bij de ANWB

 Verkeerstechnisch deskundige Maarten Ligt werkte van 1979 tot 2019, precies 40 jaar bij de ANWB. Het zou, dacht hij, voor een korte periode zijn, maar hij bleef. En met interesse. Hij zag het vak verkeerskunde veranderen, evenals de focus van de ANWB, maar niet het belang van verkeerskundigheid binnen de ANWB. Een afscheidsinterview.

Waar hij als kind van droomde, weet hij niet zo gauw meer. “Het zal, net als bij elk jongetje, wel brandweer, of iets dergelijks geweest zijn. Wel was ik al vroeg in de weer met landschappen maken voor treinbanen van Fleischmann etc.”

Welke (verkeerskundige) opleidingen volgde je?
“Ik heb HTS Weg- en Waterbouw gedaan, maar wist toen nog niet goed te kiezen. Het had ook zomaar iets van bosbouw kunnen worden. Ik zat toen bij de scouting en was graag in de natuur. Ik wist op het moment van mijn studiekeuze nog niet van het bestaan van de Verkeersacademie (nu BUAS) af. Die opleidingen waren nog maar net gestart en hadden op het moment dat ik koos nog geen eindexamenjaar gehad. De weg- en waterbouw had één onderdeeltje verkeerstechniek en daar ben ik me toen op gaan concentreren. De pure betontechnologie en grondmechanica was me toch iets té technisch en te ‘stoffig’. “

Wat waren je ambities toen je het werkveld betrad (waar was dat en wanneer?)
“Na mijn studie en militaire dienstplicht begon ik, twee jaar later dan mijn verkeerskundige collega Ton Hendriks  bij de ANWB op 1 augustus 1979. Dat was een vereniging en breed georiënteerd. Dat trok me wel aan. Het idee was om hier een aantal jaren aan het werkveld te ruiken en daarna eventueel een volgende stap te maken. De toenmalige Verkeersafdeling van de ANWB beantwoordde vragen van leden en zette zich in om verkeersveiligheid en mobiliteit te bevorderen. Dit deden we  door bij de overheden aan de deur te kloppen met aanpassingsvoorstellen van infrastructuur. Daarnaast werden er acties ontwikkeld om het gedrag in het verkeer te verbeteren en door voertuigen veiliger te maken. Zo begon de ANWB in haar winkels met het verkopen van fietsbanden met reflecterende wielcirkels en zorgde er op die manier voor dat dit later een verplichting werd.”

Wat waren gaandeweg de mobiliteitsonderwerpen die jouw bijzondere aandacht kregen?
“Mijn eerste onderwerp was een poging tot het verbeteren van veerstoepen. Er kwamen klachten van leden dat men er bijna het water in reed en ik heb toen een aantal veerstoepen geïnventariseerd waar vervolgens een aantal aanbevelingen uit zijn gekomen. Opvallend is dat bijna veertig jaar na het verschijnen van een artikel hierover in Verkeerskunde dit onderwerp onlangs weer aandacht vroeg. In die tijd bracht de ANWB veel adviezen uit op eigen gezag. Bijvoorbeeld door het uitgeven van brochures over diverse ontwerpvragen zoals de inrichting van kruispunten. Deze onderwerpen kwamen ook terug in de schriftelijke cursus van PBNA ‘verkeerstechniek’ waar ik ook docent voor geweest ben. Later zijn veel van dit soort werkzaamheden overgenomen door het toenmalige SVT dat later opgegaan is in het CROW. Daarna heb ik deelgenomen aan een aantal werkgroepen van dat CROW met als invalshoek ‘de weggebruiker’. Hoe komen voorstellen van deskundigen en wetenschappers over bij de nietsvermoedende verkeersdeelnemer? Zo zijn de onderwerpen uitritten, verkeersdrempels, rotondes, bussluizen en bebouwde komgrenzen aan de orde geweest. Ook het startprogramma van Duurzaam Veilig was zo’n onderwerp. Soms gaven we zelf aanleiding voor een werkgroep,  bijvoorbeeld naar aanleiding van een onderzoek onder onze ANWB-leden met de vraag hoe zij aankeken tegen een bepaalde inrichting van de weg. Zo zijn er onderzoeken geweest voor de verkeersdrempels en verkeerslichten. We hebben zelfs in de praktijk meegedaan en zelf drempels getest met auto’s met caravan die beschikbaar werden gesteld door onze redactie van de Kampeer- en CaravanKampioen.”

Lobbyisten
“Later zorgde ik vaak voor de onderbouwing voor onze lobbyisten. Ook wil ik nog wel het TV Programma van SBS 6 ‘De gevaarlijkste wegen van Nederland’, noemen waar ik ook de research voor gedaan heb. Vanaf 2007 ben ik me bezig gaan houden met rijbewijzen en rijopleidingen, onder meer via het  toenmalige project BROEM dat we samen met VVN en de BOVAG deden, om de rijvaardigheid van ouderen in het verkeer op peil te houden.”

Wat is Ligts actuele visie op het belang van het vakgebied verkeerskunde voor de samenleving en is die visie veranderd in de loop der jaren?
“Natuurlijk is er veel veranderd in de loop der jaren. Zo is het soort werk waar ik mee begon bij de ANWB,  compleet anders geworden in de huidige tijd. Gelukkig maar, anders was het saai geworden en was ik waarschijnlijk niet bij de ANWB gebleven. De verkeerskunde heeft een enorme ontwikkeling doorgemaakt. En er komen nieuwe uitdagingen aan met de zelfrijdende auto, een intensiever gebruik van de fiets en allerlei ander nieuwe innovatieve voertuigen. Verkeerskundigen worden daarbij alleen maar belangrijker. Een van de veranderingen in het vakgebied is wel dat het voor een groot deel ook een communicatievak is geworden: ‘Hoe krijg ik de wegbeheerder zover dat hij een begrijpelijke inrichting van zijn weg maakt en hoe zorgt hij ervoor dat de weggebruiker het gewenste gedrag gaat vertonen’?”

Welke bijdrage(n) van de ANWB aan het verkeers- en vervoerssysteem zou je willen noemen  – van vroeger en nu – die niet genoeg geroemd kunnen worden en waarom?
“Toen, maar ook nu onderzoekt de ANWB bij haar leden hoe eventuele nieuwe maatregelen vallen. We laten regelmatig een team van gewone leden meedoen met tests. Zowel met wegbeeldonderzoeken, waarbij gekeken wordt of de inrichting van de weg begrijpelijk is: Is de indeling van rijstroken logisch; is het altijd duidelijk wat de snelheidslimiet ter plaatse is; maar ook: zijn de signalen op het dashboard van nieuwe auto’s begrijpelijk voor iemand die voor het eerst in een auto gaat rijden met allerlei extra voorzieningen zoals ACC en lane departure warning etc.”

Wat was en is je favoriete modaliteit? En was dat altijd al zo?
“In vrijwel alle ‘werkjaren’ heb ik me verplaatst met de combinatie van fiets en trein. Alleen het eerste jaar was de fiets voldoende omdat ik toen in Den Haag woonde. Ik kwam daarna in Dordrecht uit en de laatste jaren woon ik weer in mijn geboortestad Breda. De reistijd Dordrecht-Den Haag was altijd wel een dingetje, maar de trein geeft wel rust. ’s Ochtends even de ogen dicht en de terugrit was uitermate geschikt om vakliteratuur door te nemen.”

Hoe belangrijk vind en vond je verkeersdeskundigheid binnen de ANWB en waarom?
“Deze vakdeskundigheid is zeker belangrijk; je moet weten waarover je praat vind ik. Als je geen kennis hebt van de redenen waarom bijvoorbeeld eind negentiger jaren de bromfiets naar de rijbaan is gestuurd, kun je nu niet goed inschatten wat de eventuele gevolgen zijn van bijvoorbeeld een speedpedelec. Waarmee niet gezegd is dat die ook naar de rijbaan moet. Integendeel daar is het voor hen ook gevaarlijk! Er moet een goede afweging op basis van kennis gemaakt te worden.”

Waar ben je meest trots op als je terugkijkt op je werkcarrière?
“Dit vind ik een lastige vraag. Ik vind dat anderen maar moeten bepalen wat voor hen het meest waardevolle was. Ik heb me vooral ten dienste van collega’s en dus de ANWB opgesteld en volgens de woorden die ik bij mijn afscheid te horen kreeg, is dat wel gelukt. Wat ik wel graag wil noemen is dat ik ben ingewerkt door collega Gerrit Nijsink. Een ontzettend fijne collega met een grote visie. Helaas is hij op 46-jarige leeftijd overleden aan een hartaanval. Ik herinner graag aan hem.“

Wat ga je vooral wel en niet doen gedurende je pensioenperiode?
“Ik denk dat ik zeker de eerste jaren nog veel zal reizen. Andere culturen zien is ook een beetje de betrekkelijkheid van Nederlandse maatregelen inzien. Daarnaast lekker wandelen en fietsen waarbij zeker de fotocamera meegaat. Ook hoop ik meer aan lezen toe te komen. Ik heb nog een stapel ongelezen boeken liggen. Tot slot treedt ik binnen kort weer in het huwelijk dus mijn wereld zal er zeker weer anders uit gaan zien!”