Mensen die lopend naar de supermarkt gaan, geven meer uit

'Er is lang gedacht dat het met voetgangers vanzelf wel goed zou komen’

Emile Oostenbrink, projectleider CROW 

Vanuit de vakwereld kwam de roep om meer aandacht voor voetgangers in gemeentelijk beleid. Dat kan namelijk flinke voordelen opleveren voor onder meer bereikbaarheid, economie en leefbaarheid. Tot nu toe waren kennis en maatregelen echter versnipperd. Met een brede publicatie over de voetganger in beleid, ontwerp en beheer biedt CROW de kennis die nodig is voor integraal voetgangersbeleid.

In de vakwereld borrelt het al langer, er mag wel eens wat meer aandacht worden besteed aan de voetganger in het verkeer. ‘Er is lang gedacht dat het met voetgangers vanzelf wel goed zou komen, dat daar geen beleid voor nodig is’ zegt Emile Oostenbrink, projectleider voor de totstandkoming van de publicatie bij CROW. ‘Hierdoor zijn er kansen gemist om lopen te stimuleren.’

Dringend meer kennis nodig

Uit onderzoek door CROW blijkt dat er grote behoefte is aan kennis over voetgangers. Reden voor de organisatie om te komen met de publicatie Lopen loont, de voetganger in beleid, ontwerp en beheer. Oostenbrink: ‘Voetgangers komen wel terug in de ASVV (aanbevelingen voor verkeersvoorzieningen) en specifieke richtlijnen voor toegankelijkheid en oversteken, maar er was nog geen publicatie over de volle breedte van het onderwerp.’ Die breedte is nodig om te komen tot een verandering in de manier waarop voetgangers in het gemeentelijk beleid worden meegenomen. ‘Het zou ideaal zijn als gemeenten gaan inzetten op integraal voetgangersbeleid,’ aldus Oostenbrink. ‘Dat betekent dat ze van tevoren goed nadenken over hoe investeren in lopen kan bijdragen aan doelstellingen op het gebied van bijvoorbeeld bereikbaarheid, economie, ouderen, gezondheid en leefbaarheid.’

De voordelen van investeren in voetgangers zijn uitvoerig beschreven in het eerste deel van de publicatie. Voorbeelden hiervan zijn een grotere omzet van winkels door betere bereikbaarheid en een prettig verblijfsklimaat, langer zelfstandig kunnen wonen van ouderen, positieve gezondheidseffecten van wandelen in plaats van autorijden, betere luchtkwaliteit, aantrekkelijker openbaar vervoer en de relatief lage kosten om dit te realiseren.

Feiten en fabels

‘We ontkrachten ook een aantal mythes,’ zegt Oostenbrink. ‘Zoals de mythe dat lopen geen volwaardige modaliteit is, terwijl bijvoorbeeld in Den Haag 30 procent van alle verplaatsingen te voet plaatsvindt, en van de verplaatsingen onder 1 km zelfs 65 procent. Ook een misverstand is dat mensen die met de auto naar de supermarkt komen, meer uitgeven dan mensen die te voet komen. Want voetgangers komen vaker en geven alles bij elkaar opgeteld vaak zelfs meer uit.’

Zijn de betrokkenen overtuigd van de voordelen van investeren in lopen, dan biedt de publicatie informatie om de voetganger te verankeren in beleidsdocumenten, ontwerpen en beheer en onderhoud. Bijvoorbeeld door inzicht te geven welk beleid in welke situatie zinvol is, waarop beleid zou moeten aangrijpen en hoe integraal voetgangersbeleid eruit ziet. Het gaat daarbij om het verkeers- en vervoerbeleid maar ook om bijvoorbeeld ouderenbeleid en landschapsbeleid. Ideaal is dat de diverse sectorale plannen gebaseerd zijn op een integrale gemeentelijke visie op voetgangers.

Tot aan de tegel toe

De publicatie biedt ook de kennis om de openbare ruimte voetgangersvriendelijk in te richten. ‘Alles van ruimtelijke ordening tot stoeptegel komt aan bod,’ zegt Oostenbrink. ‘Het is belangrijk om te starten op het niveau van een hele stad of wijk, bijvoorbeeld door sportvelden niet te ver van woongebieden te situeren. Daarna kun je voetgangersnetwerken ontwerpen die zo kort mogelijke verbindingen bieden, zo veilig mogelijk zijn en goede oversteekvoorzieningen hebben. En uiteindelijk doen natuurlijk ook zaken als de breedte van het trottoir of de wachttijd bij verkeerslichten ertoe.’

Als de infrastructuur eenmaal is aangelegd speelt het dagelijkse beheer een belangrijke rol in het behouden van de kwaliteit van voetgangersvoorzieningen. ‘Bij het uitvoeren van wegwerkzaamheden of bij bouwwerken wordt de voetganger nog wel eens vergeten,’ zegt Oostenbrink. ‘En het sneeuwvrij houden van looproutes voorkomt maatschappelijke kosten doordat mensen uitglijden en in het ziekenhuis belanden. We hebben het beheer dus ook nadrukkelijk in de publicatie meegenomen.’

Volwaardige deelnemer

De publicatie kwam tot stand met een werkgroep van vertegenwoordigers uit overheden en belangenorganisaties. Oostenbrink begeleidde het proces vanuit CROW. Hij hoopt dat de aan de vakwereld geboden kennis het integraal denken over voetgangersbeleid stimuleert.‘ Als de voetganger als volwaardige verkeersdeelnemer beschouwd gaat worden, is dat best een grote verandering, met voordelen voor bereikbaarheid, milieu en gezondheid. Met het uitkomen van deze publicatie zijn we er natuurlijk nog niet. Maar de trend van meer aandacht voor voetgangers is inmiddels al wel ingezet.’ 

De CROW-publicatie Lopen loont, de voetganger in beleid, ontwerp en beheer wordt op 22 mei gepresenteerd op de NHTV in Breda. Voor aanmelding voor deze presentatie of bestellen van de publicatie zie www.crow.nl

 
Auteur: Margriet Verhoog