Thuis in je wijk

Het Thuismakerscollectief richt zich op het creëren van een ‘thuisgevoel’ in de buurt. “Als je echt aansluit en nabij bent, dan bouw je een relatie op met de buurt en de inwoners. Dan ontstaat er vertrouwen en daaruit volgen gesprekken die je zelf niet had voorzien.”

Aan het woord is Sander van der Ham, stadspsycholoog en oprichter van het Thuismakerscollectief. “Wat maakt dat mensen zich ergens thuis voelen? Daar willen we als collectief een bijdrage aan leveren.”

“Het collectief is een stichting van gelijkgestemden die allemaal er hun eigen weg in vinden en als zelfstandige werken. Zo zijn er collega’s die een buurthuis in Amsterdam-West beheren en werk ik zelf veel in Rotterdam. Opdrachtgevers zijn vaak gemeenten en woningcorporaties maar soms ook de buurtbewoners zelf. We bestaan sinds september 2014.”

“We beginnen altijd met wat goed gaat en vanuit de vraag wat de inwoners belangrijk vinden, in het klein, in de eigen straat. Wij kijken daarbij naar de hele opgave, naar hoe we het thuisgevoel en de saamhorigheid kunnen versterken. Dat is wel een ingewikkelde opgave, want veel opdrachten zijn ingestoken vanuit een bepaald deelgebied, zoals klimaat, ruimte, verkeer of mobiliteit. Maar in onze aanpak kom je altijd onderwerpen tegen die niet vast zitten in een onderwerp en niet bij de opdracht horen. Dan mag je bijvoorbeeld wel nadenken over de inrichting van de straat, maar het moet ook gaan over ontmoeten, over zorgen voor elkaar, over de programmering van plekken. Hoe geef je de dingen die je doet samen op een lokale manier vorm? Dat schuurt weleens met de professionele partijen, met de partijen die het geld beheren.”

Welzijn op recept

Van der Ham noemt meteen een praktijkvoorbeeld. “We kregen vanuit de gemeente Rotterdam de opdracht om een kaart te maken over groene verbindingen voor fietsers en voetgangers – hoe ‘val’ je van de ene groene plek in de andere, zodat je door de natuur geleid wordt? Dat deden we vanuit de gedachte ‘groen maakt gezond’ en ‘welzijn op recept’.”

“Je kunt dat heel laagdrempelig inzichtelijk maken met een kaart. Maar de kracht zit hem in groene netwerken. In buurten zijn vaak netwerken van mensen die, zonder dat ze het van elkaar weten, met hetzelfde bezig zijn: losse wandelgroepjes, mensen die in ‘guerilla-stijl’ zaadjes strooien, mensen die zelf wandelen. Daarom zijn we afgestapt van de gebruikelijke vorm en hebben gezocht naar een netwerkbenadering. Wat gebeurt er al in de buurt en hoe verbinden we niet alleen groen maar ook mensen met elkaar? Op welke manier kun je als wandelgroepje goed gebruikmaken van de buurt? Dan kom je wellicht uit op een wandeling waarbij je niet alleen door het groen wandelt, maar ook even koffie kunt drinken in de buurttuin of een workshop ‘jam maken’ doet bij de volkstuintjes. Daarmee grijpen groen en gezond meer in op wat mensen bezighoudt.”

Meedoen

“Ik vind dat we mensen mee moeten laten denken over hun eigen buurt, laat ze maar mee-ontwerpen. De manier waarop we wegen aanleggen heeft een enorme impact op hoe we ons leven vormgeven, hoe we bewegen, wonen, slapen, rust vinden. Verkeerskundigen bezitten de kracht van verbeelding, maar dat komt alleen tot zijn recht als je in gesprek gaat met mensen.”