Door drukte verplaatsen de ruimte beter benutten

“We moeten het autonetwerk anders inrichten”, vertelt Bas Govers, adviseur bij Goudappel. We hebben het over Tilburg, waar de binnenstad groeit en de cityring van een ringweg steeds meer het karakter van een barrière in de stad krijgt. “Ongeveer de helft van het verkeer op de cityring hoeft daar helemaal niet te zijn. Veel autoverkeer kan ook naar de tangenten om de stad heen. Door verkeersdrukte te verplaatsen kunnen we de ruimte anders benutten, kunnen we ruimte maken”, vult beleidsmedewerker Rob Temme aan.

Bas Govers en Rob Temme zijn beiden intensief betrokken bij de plannen voor herinrichting van de Tilburgse binnenstad. “Uit alles blijkt dat het kan: de stad autoluwer maken. De route door de stad is nu nog ingericht als autoroute, maar dankzij allerlei tijdelijke maatregelen weten we dat het anders kan, zonder dat de stad vastloopt. Dat maakt ruimte voor een nieuw centraal plein in de binnenstad, het Stadsforum.”

Temme: “We hebben de impact van alle ruimtelijke ontwikkelingen uit de Omgevingsvisie op de wegenstructuur laten zien. Hieruit ontstaat een langjarig perspectief, dat de gemeenteraad heeft geholpen om de juiste keuzes voor de stad te kunnen maken. Dit lonkende vooruitzicht is niet verkeerskundig, maar ruimtelijk en economisch. Dit is ook het verhaal naar de stad toe geworden, we nemen niets af, maar geven iets terug.”

Geen verkeerskundig verhaal

“We hebben bewust geen verkeerskundig verhaal neergezet”, stelt Temme. “We zijn het verhaal van het autoluw maken van de stad juist vanuit ruimtelijk perspectief gaan vertellen, als iets dat meerwaarde heeft voor de hele stad. Meerwaarde om bijvoorbeeld de Kennisboulevard tussen de stations in te ontwikkelen, in de vorm van meer woningen kunnen toevoegen en in de potentie voor vergroening en klimaatadaptatie. Dat heeft de raad aan het denken gezet. We halen iets weg, maar geven er meer voor terug en in dit geval is dit een nieuw centraal plein in de binnenstad. Dan beseft de stad ook wat je doet: je verschuift verkeer ten gunste van een mooiere en kwalitatief hoogwaardigere openbare ruimte.”

“Dat sluit aan op brede welvaart”, vult Govers aan. “Als je verkeer benadert vanuit de visie op brede welvaart, als middel en niet als doel, dan kom je tot andere conclusies dan als je mobiliteit als doel op zich zou benaderen. De aanpassingen in het mobiliteitssysteem voegen waarde toe, woningen, economische mogelijkheden. Tegelijkertijd moet je ook de bereikbaarheid en de toegankelijkheid intact houden.”

Veranderend perspectief

“De cityring is ooit aangelegd om autoverkeer, en het economisch verkeer, naar de stad te trekken”, vertelt Temme. “Daar is het heel succesvol in geweest. Het heeft Tilburg geholpen om door te kunnen ontwikkelen. De keerzijde is ook dat de huidige cityring zo succesvol is, dat er nu meer autoverkeer door de binnenstad rijdt, dan op de noordoosttangent om de stad heen. Dit vele autoverkeer op de ring veroorzaakt nu hinder in de binnenstad. Door de cityring minder aantrekkelijk te maken, kunnen we de ruimtelijke kwaliteit opwaarderen en de aanzuigende werking voor autoverkeer dat daar niet hoeft te zijn, verminderen.”

 Wederzijdse afhankelijkheid

“Je ziet vaak bij verkeersplannen dat het hele leuke verhalen zijn, met een perspectief waar geen geld aan hangt en er geen afhankelijkheid is met andere beleidsvelden”, stelt Temme. “We hebben de raad aangegeven, dat we een Stadsforum in de binnenstad willen. En dat betekent 10.000 auto’s minder door de binnenstad laten rijden. Dat kun je doen vier expliciete keuzes voor je autonetwerk te maken: het beter benutten van de tangenten, het verruimen van de binnenring, het verluwen van de binnenstad en het inzetten op een mobiliteitstransitie. We hebben het grote stedelijke verhaal uit de Omgevingsvisie 2040 – met onder andere de wens voor een Stadsforum – gebruikt als vehikel voor het verluwen. Dat gaf ons een ruimtelijke aanleiding. Zonder die aanleiding was het veel lastiger geweest.”

“De inrichting is een sleutel in je economische en totale functioneren als stad”, zegt Govers. “Dat is een dynamisch spel: je moet steeds inspelen op maatschappelijke krachten. De inrichting is ook een sleutel voor de stad, een methode om echt iets te creëren en waarde toe te voegen.”