De lastige laatste kilometers: tien verbeteringen voor bezorging en bevoorrading

In de wereld van mobiliteit is er iets (mis) met de laatste kilometers totdat de winkel, het bedrijf of de individuele klant wordt bereikt voor bevoorrading en bezorging. Deze ‘kilometers’ zijn prijzig, tijdrovend, vaak nog vervuilend, onveilig en ook hinderlijk. In deze notitie kijken we daarom breed naar: overlast, verkeersveiligheid, arbeidsomstandigheden, emissies, gevolgen voor het landschap en naar effecten op winkelstructuur en stedelijke economie.

Door: Co Stokx en Sander Schepers (Laboratorium Verantwoorde Mobiliteit)

Over al deze aspecten is er bezorgdheid, zeker als ze in samenhang worden beschouwd. Maar er zijn ook verbeteringen. We komen tot 10 maatregelen waardoor bevoorrading en  bezorging verantwoorder, duurzamer, veiliger en overlastvermijdend kan plaatsvinden.

Aan de orde komen: de traditionele bevoorrading van winkels en bedrijven, ofwel stedelijke distributie, de pakjesbezorging (e- commerce) en de meest recente vorm flitsbezorging. De laatste twee zorgen voor veel debat, discussie, verschil van inzicht tot  soms zelfs woede.

Oplossingen voor de laatste kilometer in de kern

In veel gevallen lijkt het eigenlijk helemaal niet zo lastig om deze problemen op te lossen. Emissies kunnen gereduceerd worden door bijvoorbeeld elektrische voertuigen of cargobikes te gebruiken. Overlast kan verminderd worden door pakketjes naar afhaalpunten te brengen waardoor busjes niet meer de woonwijken in hoeven. Bovendien zouden bezorgers kunnen samenwerken waardoor er slechts één busje rondrijdt in plaats van meerdere. Ook de werkomstandigheden zouden verbeterd kunnen worden door middel van bijvoorbeeld betere controle.

Toch blijkt alles in de praktijk, helaas, een stuk minder gemakkelijk. Voornamelijk door de huidige businessmodellen, waarbij gemak van de consument en concurrentie tussen aanbieders voorop staat. In de volledige notitie worden deze stellingen stuk voor stuk onderbouwd.

Alles tezamen komen wij tot  de volgende 10 maatregelen voor een praktische, duurzame, veilige en overlastvermijdende bezorging en bevoorrading:

1. Emissiezones uitbreiden naar meer steden, hier gaat het om uitbreiding naar alle steden boven de 50.000 inwoners
2. Realiseren grotere omvang emissiezones, ver voorbij het stadscentrum.
3. Subsidieregeling voor schone bestelauto’s verruimen; hier gaat het om verruiming van de subsidiebudgetten, en om verlenging van de regeling tot minimaal 2027
4. Uitgebreide laadinfrastructuur en een voldoende capaciteit op het elektriciteitsnet .
5. Bezorging: primair naar afhaalpunten en verminderen van de overmaat aan bestelbussen door coördinatie
6. Gedifferentieerde beprijzing invoeren; laag voor levering aan afhaalpunten, hoger voor levering aan huis, nog hoger voor levering op specifiek tijdstip aan huis, en hoogste prijs voor bieden van de mogelijkheid van retournering
7. Darkstores in woonwijken verbieden; niet nodig om ze uit de gehele stad te weren, geen probleem op bedrijventerreinen
8. Toewerken naar smart hubs goederenvervoer aan de rand van de stad voor een aantal specifieke leveringen
9. Betere werkomstandigheden voor bezorgers realiseren (in dienst nemen, betalen per uur en niet per pakket, verminderen stress)
10. Registratie ongevallen met bezorgdiensten/ meer oog voor verkeersveiligheid. Er zal veel meer aandacht moeten komen/groeien voor de verkeersveiligheid bij bezorging en flitsbezorging