Terugblikken en de blik vooruit

Het was eind vorig jaar dat ik mij besefte dat ik al 20  jaar werkzaam ben in de verkeerskunde. Een snelle rekensom leerde mij dat ik hiermee ongeveer op de helft van mijn werkzame leven ben aangekomen. Een mooi moment om terug te kijken, maar ook vooruit te blikken.

Toen ik net van school kwam, ging ik werken als verkeerskundige bij een gemeente in het noorden van het land. Ook mijn meest recente detacheringsklus was in het noorden. Tussen de eerste keer dat ik namens een gemeente de telefoon opnam en de laatste keer zat een generatie aan tijd, maar de inhoud van het gesprek was hetzelfde: “Meneer Wietses, ze rijden hier te hard. U moet wat doen. Als mijn kind hier wordt aangereden, is het uw schuld!”

De eerste keer was schrikken, tegenwoordig begrijp ik de emotie beter. Zeker sinds ik zelf vader werd, kan ik mij deze emotie en onmacht goed indenken. Ik vraag me ook wel eens af of ik verkeersongevallen had kunnen voorkomen. Had ik anders of beter moeten adviseren, onderzoeken of ontwerpen? Dit is namelijk waar je het voor doet: een veilige omgeving voor iedereen.

Duurzaam veilig

Met dat streven kwam ik 20  jaar geleden ook van school. Ik was hoopvol gestemd dat we met het herinrichten van wegen volgens Duurzaam Veilig ‘alles’ konden oplossen. De herinrichting van het wegennet zou veel tijd en geld kosten, maar er was een stip op de horizon. Nu 20  jaar later is bijna iedere weg wel een keer onder handen genomen in het kader van onderhoud. Het wegennet zou er nu dus duurzaam veilig bij kunnen liggen, maar dit is niet overal het geval. Nog steeds zie ik situaties op straat die mij niet de meest veilig oplossing lijken en die soms zelfs duidelijk in strijd zijn met de basisbeginselen: het voorkomen van verschillen in massa, richting en snelheid.
 

Eerder dacht ik dan bij mezelf: “Hoe is dat nu mogelijk?” Tegenwoordig probeer ik vooral de situatie te begrijpen. Ik ga ervan uit dat iedere situatie met de beste bedoelingen is aangelegd. De ervaring leert dat de inrichting van de openbare ruimte een compromis is tussen veiligheid, bereikbaarheid, kwaliteit, duurzaamheid, middelen, etc. Ik probeer de overwegingen te achterhalen. Misschien kan ik er iets van leren. Zo leerde ik dat een standaardoplossing niet bestaat. Een oplossing is een afweging van belangen, wensen, eisen, richtlijnen en prioriteiten. Het beste antwoord is vooral ‘communicatie’.

Communicatie

Communicatie is niet alleen praten, maar ook aandachtig luisteren. Het is proberen te begrijpen en jezelf begrijpelijk te maken. Dat betekent met empathie die bezorgde moeder te woord staan. Het betekent ook niet direct oordelen, maar vragen stellen, de keuzes van anderen proberen te begrijpen. Door beter naar elkaar te luisteren, buiten de kaders te denken en stokpaardjes los te laten, kunnen we de effectiviteit van onze goede bedoelingen verhogen.

Ruimte voor elkaar

Communicatie betekent ook niet alles op eigen houtje willen doen, maar elkaars kennis gebruiken. Nog te vaak schuif je als verkeerskundige op het laatste moment in het planproces aan. “Dit is het plan meneer Wietses. Er zijn wat vragen over het parkeren en de verkeersveiligheid. Hoe lossen we dat op?” “Door ergens anders te bouwen of te kiezen voor een passender programma.” Dat is dan niet het antwoord wat de opdrachtgever wil horen, maar soms wel de beste optie vanuit inhoudelijke invalshoeken.

Maar er is een kentering gaande. Kennis vanuit verschillende vakgebieden wordt steeds vaker geraadpleegd en samengebracht. Bovendien wordt de meerwaarde van kennis uit de samenleving erkend. Het besef komt steeds meer dat voor de beste oplossing de input vanuit de directe omgeving noodzakelijk is. Niet voor niets benadrukt de nieuwe Omgevingswet de rol van participatie.

De komende 20 jaar

Ik hoop de komende jaren nog meer de interactie te bewerkstelligen tussen de verschillende beleidsterreinen en stakeholders. Een integrale en gedragen visie op openbare ruimte en mobiliteit wordt met alle uitdagingen op het gebied van onder andere duurzaamheid alleen maar urgenter. Ik ga in ieder geval ook de komende 20 jaar weer mijn best doen om Nederland een stukje mooier, leefbaarder en veiliger te maken voor iedereen.