Groeten uit de Valley of Despair

Het moderne leven krijgt dikwijls het verwijt dat het zo snel gaat. Iedereen is druk, druk, druk en ook innovatie en technologie gaan zo snel dat het nauwelijks is bij te benen. Toch dringt zich bij mij dan de vraag op: als alles zo snel gaat, waarom duurt het dan zo lang?

Met mijn ongeduld ben ik ongetwijfeld een product van mijn tijd. Maar hoe lang hoor ik nu al dat we gaan van bezit naar gebruik? Over verduurzaming, deelmobiliteit en Mobility as a Service? En ja, het aantal deelauto’s, -fietsen en scooters groeit, maar tegelijkertijd neemt ook het autobezit nog altijd toe. Het is een beetje zoals met vleesconsumptie: we eten steeds meer vleesvervangers, terwijl ook de vleesconsumptie stijgt.

Zelf ben ik overigens geen haar beter. Ik pak vaak bewust de fiets in plaats van de auto, maar stap vervolgens wel vrolijk in het vliegtuig op zoek naar een weekje inter-pandemische najaarszon. Op consistentie is de mens maar moeilijk te betrappen.

De modeverschijnselen die bij de trends horen, zie ik overigens wel overal op de weg. Consistent zijn we misschien niet, maar modegevoelig des te meer.

Senioren op een e-bike (groen!). Studenten op een Swapfiets (delen!). Linkse types in een vervuilende oude Volvo (oprijden is groener dan nieuw kopen!). Groen-rechtse Tesla-rijders (uitstootvrij!). (Als ik een tientje kreeg voor iedere zelf-feliciterende Tesla-rijder die me vertelt hoe snel die Tesla zich met de huidige benzineprijzen heeft terugverdiend, dan kon ik nu een Tesla kopen. Of, met de huidige benzineprijzen, een keer tanken.)

Toch vind ik de bijbehorende cijfers over hoe goed we nou echt bezig zijn behoorlijk tegenvallen. Wellicht is hier sprake van het Dunning Kruger-effect, het psychologisch verschijnsel dat als je ergens net mee begint, je al snel het idee krijgt dat je het onwijs lekker in de vingers hebt. Volgens deze theorie zit je dan op Mount Stupid. Leer je iets meer, dan dondert je zelfvertrouwen in elkaar, omdat je je gaat realiseren hoe complex het eigenlijk is. Dit stadium heeft de Valley of Despair. Na verloop van tijd krabbelt je zelfvertrouwen weer wat op, naarmate je ook daadwerkelijk competenter wordt.

Als je dit toepast op mobiliteit, dan zaten we een aantal jaren geleden comfortabel op Mount Stupid, tevreden uitkijkend over onze Greenwheels, OV-chipkaart en Prius. Dat ging lekker! Inmiddels zijn we iets verder en realiseren we ons vanuit de Valley of Despair hoe immens de opgave is.

Dus laat ik geduldig zijn en de mobiliteitsopgave niet te veel op zijn Tesla-rijder beoordelen. Bovendien kun je van een Tesla zeggen wat je wilt, maar hij gaat tenminste wel lekker snel.