Voorwoord dossier vervanging: De grootste verandering sinds de industriële revolutie

“We staan voor de grootste verandering sinds de industriële revolutie.  Toen, halverwege de achttiende eeuw veranderden productiewijzen in landbouw en nijverheid ingrijpend door technologische innovaties zoals de stoommachine. Door grootschalige, industriële productie daalde de prijs van goederen, waardoor ze voor veel meer mensen bereikbaar waren. Het was een proces dat onomkeerbaar bleek.", vertelt Pieter Litjens (CROW), gasthoofdredacteur van het dossier vervanging. 

Lees hier het hele dossier 'vervanging'

Menselijke drijfveer

"De onstuitbare menselijke drijfveer om te streven naar betere en snellere oplossingen voor de problemen waar men mee kampt, zorgde voor ontwikkeling, comfort, voor (relatieve) zekerheid in voedselproductie, voor een welvaartsgroei en een hogere levensverwachting. Daarnaast hebben de ontwikkeling van elektriciteit, staal, de auto, het vliegtuig en de digitale revolutie van de laatste decennia, het aanzien van onze fysieke leefomgeving drastisch veranderd."

Uit het oog verloren

"In onze drang naar ‘beter’, ‘sneller’ en ‘meer’ hebben we echter wel een en ander uit het oog verloren. Met name de negatieve neveneffecten van onze noeste arbeid keren zich nu tegen ons: de emissie van schadelijke broeikasgassen en desastreuze gevolgen voor het klimaat worden steeds duidelijker. Ook de schaarste in grondstoffen dient zich langzaam, maar onherroepelijk aan. Niet dat we het niet wisten: al vijftig jaar geleden wisten we dat onze toenemende drang naar méér een eindigheid kent; of in ieder geval noopt tot nóg slimmere oplossingen."

Beloning

"Een nieuwe, onomkeerbare verandering is dan ook nu weer nodig: een verandering in de manier waarop we produceren en consumeren, waarop we ontwerpen en bouwen, waarop we bewegen en waarop we ons voeden. Een verandering in cultuur én gedrag. Nog niet zo eenvoudig, want de mens is vooral geneigd tot verandering als de beloning ‘méér’, ‘beter’, ‘luxer’ of ‘lekkerder’ is. Niet als het soberheid en zelfbeheersing betekent. En ook niet als het betekent dat we ingesleten patronen en gewoonten moeten verlaten en ‘nieuw’ gedrag moeten aanleren."

Overtuigd

"Toch ben ik hoopvol gestemd: ik ben ervan overtuigd dat het lukt om méér aandacht te besteden aan het beheer van de infrastructuur die we hebben, dan alleen maar aan méér en nieuw aan te leggen. Overtuigd ook dat we onze (energie-)infrastructuur beter en slimmer kunnen gaan benutten, dat we bij het ontwerpen van onze fysieke leefomgeving de behoefte van de mens aan veiligheid en leefbaarheid leidend laten zijn. Dat we in al onze beslissingen die we de komende jaren gaan nemen de begrippen duurzaamheid en brede welvaart centraal stellen. Dat we het goede behouden en slimmere keuzes gaan maken, voor onszelf en voor de kinderen van de wereld.”

Meer lezen? Lees het dossier.