Fiets in de stad: naar een nieuw concept

‘Als belangrijkste trend zien wij de aandacht voor de fiets. In de binnensteden vervult de fiets een belangrijkere rol dan alle andere vervoermiddelen en fietsen is populair. Niet zo vreemd, want het is gezond, goedkoop en snel. Er zit echter ook een minder leuke kant aan deze populariteitsgroei. Het wordt drukker op het fietspad. En dat doet afbreuk aan het fietsplezier en de verkeersveiligheid. Meer en meer krijgt de ANWB vanuit haar achterban opmerkingen over de irritaties op de fietspaden.

Het fietspad lijkt de vergaarbak voor het verkeer dat niet onder de categorie auto valt. De varianten op de bekende huis- tuin- en keukenfiets nemen toe; elke gebruiker zijn eigen soort fiets. Naast de racefiets, de mountainbike, de kinderfiets zijn er bakfietsen - al dan niet elektrisch - tandems, elektrische fietsen, speedpedelecs, snorfietsen. Het fietspad wordt echter ook gebruikt door segways, skeeleraars, brommobielen. En als het gaat om verschil in gebruik dan heb je ook nog te  maken met de verschillende soorten fietsers: woonwerkers, jonge snelle fietsers, ouderen die langzamer naast elkaar rijden of juist soms wat onzeker en harder dan ze gewend zijn dankzij de trapondersteuning op hun e-bike, kinderen die slingeren, ouders die naast hun kind fietsen, mensen die telefoneren of naar muziek luisteren et cetera. En dat allemaal op een fietspaadje van 2.00 m breed, dat in de praktijk ook soms nog in twee richtingen wordt bereden .

Bedreiging: ruimte
De ruimte die de fiets krijgt toegemeten is daarmee totaal niet in overeenstemming met de rol die de fiets speelt. De fiets bevindt zich letterlijk in de marge van onze verkeersruimte. Wat is daaraan te doen?

Kans: studie
Wanneer we de conclusie trekken dat de fietser meer ruimte verdient, moet die ruimte ergens vandaan komen. Momenteel krijgen het openbaar vervoer en de auto in de stad de meeste ruimte toebedeeld. Een vrije busbaan, rijstroken voor rijdende en geparkeerde auto’s nemen veel meer ruimte in dan de fietspaden en de eventueel aanwezige (rest)ruimte voor stallen. In die ruimteverdeling moeten we  een ander evenwicht vinden. Een verdeling die recht doet aan het belang van de fiets voor het functioneren van de stad. Dat kan niet door de andere gebruikers van de verkeersruimte te negeren. Er moeten dus andere keuzes worden gemaakt. De ANWB komt op voor álle mobilisten en is daarom de organisatie die een studie kan uitvoeren naar zo’n andere, betere verdeling van de ruimte.

Ontwerpmethodiek stedelijk transportnetwerk
Het door de ANWB geïnitieerde onderzoek naar zogenoemde ‘robuuste stedelijke routestructuren’ zal aangeven hoe steden in de toekomst de beschikbare openbare ruimte optimaal kunnen benutten als verkeers- èn verblijfsruimte. De door de ANWB in de arm genomen combinatie van gespecialiseerde adviesbureaus (Mobycon, Ben Immers Advies, Bart Egeter Advies en Awareness) levert een ontwerpmethodiek voor het stedelijke transportnetwerk (structuur, ordening en omvang van infrastructuren voor verschillende modaliteiten), afgestemd op ruimtelijke functies. Het leidt tot een betere balans tussen enerzijds ruimtelijke functies en de kwaliteit van de openbare ruimte en anderzijds de stedelijke mobiliteit, bereikbaarheid en nabijheid. Hierdoor functioneert het transportsysteem zelf beter en het laat de stad optimaal functioneren.

Het onderzoek richt zich op de grote steden. De bevindingen worden mee-ontwikkeld en getoetst in drie pilotsteden, die onderling verschillen in ‘krapte’ (historische stad versus naoorlogs), omvang (aantal inwoners, arbeidsplaatsen en oppervlakte) en structuur (een of meer kernen). Utrecht ,Rotterdam en Helmond zijn hiervoor benaderd en zij hebben hun medewerking toegezegd. Het onderzoek zal na de zomer van 2015 zijn afgerond. 

Zo’n 40 jaar geleden constateerden we in Nederland dat het autoverkeer in woonwijken zich slecht verhield tot de gewenste verblijfsfunctie. Al doende kwamen we tot een nieuw concept: het woonerf waarin verkeer en verblijven veel beter samengingen. Dat heeft een vlucht genomen vanuit ons land over de hele wereld.  Het zou goed zijn als we nu wederom voorloper worden in de ontwikkeling van een nieuw concept voor een harmonieuze binnenstad, waarin de fiets de ruimte krijgt die hij verdient.’

 
Auteur: Margriet Verhoog