Directeur NBD: Het bewegwijzeringshuis is op orde

Ba

Bart van den Berg:‘ We zijn goed op weg, maar er zijn nog verbeterslagen te maken'

Elke wegbeheerder moet sinds 1 januari 2015 de planvorming, het ontwerp en het databeheer van utilitaire bewegwijzering laten uitvoeren door de Nationale bewegwijzeringsdienst, NBd. Een volstrekt nieuwe dienst die met horten en stoten nu ruim twee jaar operationeel is en met ambitie naar de toekomst kijkt. Een gesprek met Bart van den Berg, directeur van de NBd.

Van den Berg: ‘Ik begin graag met een stukje geschiedenis. De eerste bewegwijzering in Nederland werd in 1894 geplaatst en ‘wees de weg’ vanaf Kralingen-Rotterdam. Sindsdien heeft de ANWB meer dan 100 jaar consciëntieus zorggedragen voor uniforme bewegwijzering in Nederland. Rond 2004 koos een aantal grote wegbeheerders, waaronder Rijkswaterstaat - op basis van Europese aanbestedingsregels - voor andere bewegwijzeringspartners dan de ANWB. Hierdoor vielen er ‘gaten’ in de centrale database van de ANWB en traden er ‘buiten’ verschillen in de bewegwijzering op.’

‘Dit was ongewenst, zegt Van den Berg. ‘Je wilt als weggebruiker dat een bestemming consequent wordt opgenomen tijdens je reis en ook uniform wordt weergegeven. Je wilt immers onderweg niet het spoor bijster raken en ook niet gaan twijfelen omdat Den Haag even verderop ineens ’s Gravenhage wordt genoemd.’

‘In 2013 kwamen de vier koepelorganisaties van wegbeheerders in een bestuursovereenkomst overeen dat de organisatie en registratie van bewegwijzering in Nederland weer in één hand moest komen’, vervolgt Van den Berg. ‘Deze ambitie resulteerde, na vele gesprekken, op 1 januari 2015, in een nieuwe nationale bewegwijzeringsorganisatie. De wegenverkeerswet is ervoor aangepast. Sindsdien heeft de minister van IenM nu een aantal wettelijke taken en bevoegdheden ten aanzien van de utilitaire bewegwijzering (planvorming, ontwerp en databeheer). Deze wettelijke taken worden in naam van de minister uitgevoerd door de nieuwe, Nationale Bewegwijzeringsdienst (NBd). Daarnaast biedt de dienst de uitvoering van de niet-wettelijke taken (inkoop en realisatie) aan in een ‘ontzorgpakket’ voor wegbeheerders. Dit pakket wordt in vijf regio’s uitgevoerd door drie perceelhouders. Zij kunnen schaalvoordelen bieden vanwege de grootte van hun perceel. Na de realisatie leveren zij de gegevens over de gerealiseerde bewegwijzering, aan voor het nationale bewegwijzerings bestand. Dat bestand wordt sinds begin van dit jaar ontsloten met een nieuw systeem, Signweb.

Tumultueus
De wet schetst het kader, zegt Van den Berg, ‘maar de praktijk bleek weerbarstiger, zo niet tumultueus. De kennis van bewegwijzering zat grotendeels ‘in de hoofden’ van de bewegwijzeringsexperts van de ANWB. Zij leverden jarenlang bewegwijzeringsdiensten op basis van een eigen werkwijze. Deze expertise en hun manier van werken namen zo’n 50 ANWB-medewerkers ‘mee’ naar de nieuwe NBd. Maar de NBd is de ANWB niet. Eerste verschil is, dat de NBd geen ‘externe’ dienstverlener is voor wegbeheerders, maar op grond van de bestuursovereenkomst, een ‘interne dienst is van, voor en door wegbeheerders’. Een dienst bovendien, die formele bewegwijzeringsbesluiten neemt in naam van de minister. Dat brengt een totaal andere manier van werken met zich mee en een andere manier van verantwoording afleggen. Naast deze omslag in het werkpatroon van de voormalige ANWB-medewerkers zelf, moesten de nieuwe werk- en relatieprocessen ook nog eens (opnieuw) beschreven worden. Deze transitie van mensen, systemen en werkprocessen heeft in het eerste halfjaar van de NBd tot een te hoge werkdruk en tot productieachterstand geleid.’

Bedolven
Halverwege 2015, zegt Van den Berg, ‘waren veel klanten (overheden) ontevreden en de medewerkers bedolven onder veranderingen en projecten. Tegelijkertijd werkten we aan een vernieuwde database en moest de lopende productie worden gehaald, terwijl veel wegbeheerders nog moesten kennis nemen en kennis maken met de nieuwe organisatie. Let wel, bewegwijzering vormt voor de medewerkers van wegbeheerders vaak maar een klein deel van hun portefeuille. Het bleek dat de consequenties van de overstap van ANWB naar NBd niet van de ene op de andere dag werden begrepen. Dat leidde in een enkel geval nog tot bewegwijzeringsplannen opgesteld door andere partners dan de NBd, die achteraf moesten worden herzien, met alle onvoorziene kosten en tijdverlies van dien.’ 

Serieus opgepakt
Van den Berg: ‘Ik heb mijn zorg over de ‘startperikelen’ gedeeld met de stuurgroep en die heeft ons alle ruimte gegeven op het huis op orde te brengen. We zijn eind 2015 tot en met het voorjaar van 2016 fysiek het land in getrokken met roadshows (klantendagen). Niet alleen om excuses aan te bieden voor de vele ‘onduidelijkheden’ en de productieachterstand, maar ook om te vragen: ‘hoe kunnen we het vanaf nu beter doen?’ Deze ideeën en voorstellen hebben geresulteerd in een geprioriteerd verbeterplan, dat intussen op één item na geheel is gerealiseerd. Ons huidige rapportcijfer ligt nu gelukkig al rond de 6,5. Ik ben blij met deze wegbeheerderstevredenheid, maar ik ben zelf nog niet tevreden. We zijn nu goed op weg, maar er zijn nog vele verbeterslagen te maken.’