DBFM-mechanisme piekt op A12 Lunetten-Veenendaal

Hans Draaijer: 'Mensen die eenmaal DBFM geproefd hebben, willen niet meer terug'

‘Gelukkig lijkt DBFM nu gemeengoed te worden. Een paar jaar geleden zaten we nog in de pilotsfeer. Er is nu een behoorlijke pijplijn aan projecten. Dat maakt het nu ook de moeite waard om DBFM-kennis en kunde op te bouwen en te ontwikkelen binnen de eigen bouworganisaties. Dit zegt Hans Draaijer, directeur Infraconsult, het ingenieursbureau van BAM en projectdirecteur van diverse DBFM-projecten waaronder het spraakmakende project A12-Lunetten-Veenendaal.

‘De DBFM-contractvorm is vooral geschikt voor grotere projecten met een bouwcomponent, die een stevige investering nodig hebben en life-cycle-kennis vergen. De totale prijs voor tenders, bouw en onderhoud is hoog voor DBFM in de wegenbouw en die prijs verdien je alleen terug op grote projecten. Gevolg daarvan is overigens ook dat alleen grote ondernemingen ermee uit de voeten kunnen. Maar zelfs dan moet je uitkijken: schrijf je laag of opportunistisch in, dan zit je er wel aan vast. DBFM staat voor een gesloten, langdurige contractvorm. Je hoeft dus niet te rekenen op recht op meerwerk. Trap daarom als onderneming vanwege crisis en werkhonger niet in de valkuil om nu laag in te schrijven.’

Zo luiden de eerste DBFM-tips van Hans Draaijer, die met BAM naam maakte door het DBFM-project A12 Lunetten – Veenendaal twee jaar sneller op te leveren dan de oorspronkelijke Rijkswaterstaat-planning met een minimum aan verkeershinder en met een tevreden omgeving. Hoe was dat mogelijk? Draaijer: ‘Het is een specifiek project, dat niet zomaar te kopiëren valt. Het gaat over een bouwproject van 30 kilometer langs zeven betrokken gemeenten en een beschermde natuuromgeving: de Utrechtse Heuvelrug.’

‘Die zeven gemeenten en de natuur zouden vier jaar last van ons hebben, maar we hebben die periode weten te reduceren tot twee jaar door de 30 km weglengte in drie deelprojecten naast elkaar uit te voeren. In de praktijk betekende dat kortere, maar ook heviger overlast. Hierover hebben we vooraf eerlijk gecommuniceerd en aangeven dat we er alles aan gingen doen om die hevige verkeershinder alsnog zo veel mogelijk te reduceren. En daar zijn we ver in gegaan. Van tijdelijke geluidsmaatregelen, tot het rekening houden met discotheekbezoek tijdens nacht- en weekendwerkzaamheden. Ook boden we wel 27 natuurpassages en onderdoorgangen, voor onder meer vleermuizen en dassen ter compensatie van de natuurhinder. Met deze maatregelen maakten we een tour langs alle gemeenten om uitleg te geven over wat we gingen doen, maar als je daadwerkelijk begint is de attentie toch weer hoog en de informatie weggezakt.’

Bloemenomzet

‘Naast de grotere, geplande hindermaatregelen, verzonnen we ter plekke nog extra ad-hocmaatregelen die we bekostigden uit het omgevingsfonds. Zo boden we bij ernstige nachtelijke geluidsoverlast een hotelovernachting aan en kochten we bijvoorbeeld de hele dagomzet van een bloemenhandelaar op die vanwege een wegafsluiting aan inkomensderving leed. De bloemen deelden we uit in de omgeving.’

‘Naast deze omgevingscommunicatie en activiteiten, speelde mee dat dit project samenliep met de Spoedwet waarmee de overheid een aantal grote knelpunten snel wilde op te lossen door de ruimtelijke procedures te verkorten. Verder boekten we direct al doorstromingswinst door in het begin bij Zeist een knik in de weg af te vlakken waardoor de capaciteit met 13 procent toenam en de filedruk direct terugviel. Ook hielden we de doorstroming tijdens de wegwerkzaamheden aantoonbaar op peil door de werkzaamheden af te schermen en de tijdelijke, alternatieve rijstroken in te richten met de normale rijstrookbreedte en als definitieve weg te markeren.

Nu zitten we met dit project al twee jaar in de operationele en beheerfase. Voor ons betekende dat een faseovergang: het bouwteam vertrok en het beheerteam ging aan de slag. Ook deze overgang verliep goed doordat het beheerteam al meeliep in de bouwfase en dus al was ingespeeld.  

DBFM onderhoud is anders

DBFM-onderhoud is anders dan het traditionele onderhoud omdat je al in de aanbesteding nadenkt over de laagste kosten. Zo kozen we bijvoorbeeld voor een voegloze overgang van weg naar kunstwerk. Dat is veel duurder in de aanleg, maar later hoef je de weg niet meer af te sluiten voor onderhoud. Helaas was het voor ledverlichting nog te vroeg omdat er nog geen erkenning voor was, maar we hebben wel armaturen geplaatst die snel zijn om te wisselen naar ledverlichting waarmee we dan ook snel energie- en beschikbaarheidswinst boeken vanwege de langere levensduur.

Verlangt BAM wel eens terug naar de ‘simpele’ afgebakende bouwprojecten?
‘Er zijn vast mensen binnen BAM die daaraan terugdenken en we voeren ook nog veel traditionele werkzaamheden uit met evenveel plezier, maar DBFM maakt het wel veel leuker. Het dwingt je ook om intern met alle disciplines samen te werken. En mensen die het eenmaal geproefd hebben, willen niet meer terug. Want de praktijk wijst uit dat je samen betere oplossingen kunt vinden.