‘We zijn op veel vlakken toe aan opschaling’

Opschaling lijkt het trendwoord als het gaat om Smart Mobility. Smart Mobility? Er bestaan inderdaad veel definities en veel beelden van Smart Mobility. Een interview met Thijs Muizelaar, senior adviseur verkeersmanagement en stedelijk gebied bij Connecting Mobility over hypes en realistische verwachtingen. En over het vraaggestuurde open platform Sim Smart Mobility, een ‘platform’ dat gevoed wordt met bestaande Smart-Mobilitymodellen.

Muizelaar: ‘Smart Mobility is bij veel overheden een onderwerp van aandacht. Je kunt zeggen dat er sprake is van een awareness tot op gemeentelijk niveau. In bijna elke regio is er meer dan alleen interesse in het onderwerp, en dat zie ik van Groningen tot Limburg. Zo werkt de Metropoolregio Amsterdam – via de eerste regionale Masterclass Smart Mobility - aan een Smart-Mobility-agenda en organiseert Flevoland bijvoorbeeld zijn eigen werkconferentie.’  

‘Wat bij al die ontwikkelingen opvalt is dat er verschillende beelden bestaan over Smart Mobility’, zegt Muizelaar. ‘Vanuit Connecting Mobility richten we ons op de kansen van Smart Mobility voor leefbaarheid, veiligheid en bereikbaarheid. Smart Mobility gaat weliswaar over connected, coöperatief en automatisch rijden, maar de effecten reiken verder. Zo heeft Smart Mobility ook effecten op ruimte en op economische ontwikkeling. Je ziet hier en daar dat de drijfveren en accenten verschillen, maar vooral dat de beleving van wat Smart Mobility is, verschilt. En het is ook lastig om te definiëren. Smart Mobility wisselt van vorm en mogelijkheden in de tijd en soms ook per locatie. Daarnaast moet je de verwachtingen ook niet overschatten. Smart Mobility kun je bijvoorbeeld niet zien als een oplossing om geen infra aan te leggen. Het is en/en. Het belangrijkste is dat je Smart Mobility bewust en integraal inzet om naar de toekomst toe te werken. Mijn definitie is overigens: ‘Informatisering en automatisering van mobiliteit, waardoor organisaties, mensen, goederen en voertuigen hun mobiliteit slimmer, efficiënter, comfortabeler en veiliger kunnen inrichten.’

Drie paradigma’s komen samen

‘Naast de ontwikkeling van Smart Mobility zie ik als trend dat er drie paradigma’s bij elkaar komen op het gebied van mobiliteit. Dat zijn: ‘traditioneel investeren in infrastructuur en OV, inclusief het onderhoud, kijken naar mobiliteit als een dienst of concept voor een aantrekkelijke verplaatsing of verblijf. En kijken naar mobiliteit in relatie tot duurzaamheid.

Tegelijkertijd wordt de ontwikkeling van Smart Mobility zelf, ook beïnvloed door veel externe factoren: voertuigtechniek, interactie tussen voertuig-voertuig, voertuig - wegkant en meer en steeds gedetailleerder data die steeds meer inzicht geeft en systemen en diensten die het gedrag gaan beïnvloeden. Daarnaast is er een beweging van bezit naar gebruik van mobiliteit, denk aan de auto- en fietsdeelconcepten.’ 

‘Smart Mobility zal mede daardoor altijd in beweging zijn’, veracht Muizelaar. ‘Over twee jaar zullen de beleving, verwachtingen en mogelijkheden weer anders zijn. Dit stelt ook Gartner. Gartner Inc. is een wereldwijde IT-onderzoeks- en adviesorganisatie, www.gartner.com bekend van hype cycles. Deze cycles geven aan dat de ontwikkelingen in veel gevallen een ander tijdpad volgen dan de verwachtingen. 

Je ziet in veel gevallen eerst een piekverwachting, dan ‘een schrik’ en bijstelling omdat ontwikkelingen in de tijd toch vaak minder snel gaan. Op dat moment kunnen verwachtingen verslappen en in een neerwaartse spiraal komen om vervolgens pas in lijn te komen met een realistische verwachting. Wat wij zoeken in alle verschillende verwachtingspatronen, is inzicht in wat Smart Mobility ons echt kan gaan bieden. Dán weten we waar we nu accenten op moeten leggen.

Een van onze vragen is bijvoorbeeld: hoe kun je overheden meenemen in het begrip dat Smart Mobility kan helpen om overheidsdoelstellingen te halen? En vervolgens: hoe investeer je, waarin, wanneer? Die vragen agenderen we en faciliteren we ook met een instrumentarium.’ 

Open platform Sim Smart Mobility

Een van die instrumenten is de simulatietool Sim Smart Mobility die nu ontwikkeld wordt met TNO en TU Delft. Hiermee wordt het mogelijk om snel inzicht te krijgen in de impact van Smart Mobility-diensten op bereikbaarheid of verkeersveiligheid in een bepaalde stad of regio. Het wordt een open platform voor verschillende modellen, zowel op het gebied van verkeer als op luchtkwaliteit of ruimtelijke inrichting. Door het koppelen van modellen kunnen er op steeds meer terreinen vragen worden gesteld en antwoorden worden gegeven. Op termijn levert dit een platform op waar scenario-analyses makkelijk toegankelijk worden voor iedere regio. 

Er wordt nu een prototype gebouwd door TNO, Connecting Mobility en TU Delft. Dit prototype start met C-ITS diensten die worden gesimuleerd. Het grote verschil met bestaande platforms is, dat dit platform meer vraaggedreven is dan aanbodgestuurd: hoe meer vragen er komen, hoe groter het aanbod aan analyses wordt. Dus, wil je weten wat Smart Mobility voor jouw stad betekent als het gaat om leefbaarheid, bereikbaarheid of veiligheid, en heb je zelf al een analyse gedaan? Wees welkom om die data te delen. Het gaat om alle gemodelleerde en gesimuleerde Smart Mobility-diensten. Met dit platform kan het eigen model dus worden verfijnd en maken alle modellen samen een nauwkeuriger analyse van vraagstukken mogelijk. En zo kunnen er ook modellen en simulaties beschikbaar komen voor de kleinste regio’s.’

Verbinden en verfijnen 

‘Het concept is gebaseerd op verbinden en verfijnen’, legt Muizelaar verder uit. ‘Je modelleert immers op basis van aannames. Die aannames worden steeds beter onderbouwd door in de praktijk te toetsen of je aanname klopt en eventueel aan te passen is, waardoor uiteindelijk de uitkomsten nauwkeuriger worden. Want, let wel, ook met een goed model kun je nog steeds slechte resultaten halen. Alles hangt af van de input.’

2017 

‘Kijken we naar 2017 dan richten we onze aandacht op de praktische invulling van Sim Smart Mobility. Onze tweede focus is dat we echt gaan leren, niet alleen effectstudies maken, maar ook bedenken hoe je met de resultaten om gaat en inzichten kunt ophalen. We moeten kennisdeling op gang brengen en vervolgens bestuurders erbij betrekken zodat je tot inbedding kunt komen. 

Kortom, de uitdaging is: hoe te komen van proeven naar de volgende stap. We zijn op veel vlakken toe aan opschaling. En dat vraagt bijvoorbeeld opnieuw om andere kennis en vaardigheden en om afspraken om de veiligheid te waarborgen.’ 

Lees hier de PDF-versie van het artikel.