Vialis: ‘We worden gebruiker van onze eigen oplossingen’

Verschillende trends spelen al langere tijd: een overheid die zich meer gaat richten op de regisseursrol, big data, van bezit naar gebruik, van product naar dienst. Maar ze ontwikkelen zich niet in hetzelfde tempo, ervaart Robin van Haasteren, commercieel directeur bij Vialis. “We moeten scherp blijven op die ontwikkelingen, zegt hij. “We hadden al veel eerder stikstof en andere schadelijke stoffen kunnen meten en dus eerder kunnen anticiperen op deze crisis. Maar de vraag kwam niet.”  

Tekst Nettie Bakker

“De laatste drie, vier, jaar noemen wij steeds dezelfde trends,” zegt Van Haasteren. “Big data blijft belangrijk, marktpartijen nemen taken over van de overheid, waarbij de overheid de rol van regisseur aanneemt. Duurzaamheid en energie winnen aan belang en automatisering en robotisering gaan door. Daarbij ontstaan vraagstukken op het gebied van cybersecurity en privacy. Dit uit zich in meer integraal en grootschaliger werken, over de domeinen heen: ruimte, economie en mobiliteit gaan steeds meer hand in hand. Gemeenten en regio’s werken steeds meer samen in uitvragen aan de markt, waardoor schaalvergroting ontstaat. En binnen mobiliteit worden zaken op product- en dienstniveau integraal uitgevraagd. Je ziet de domeinen civiel en elektrotechniek bijvoorbeeld volledig samenvallen. Door de veranderende rollen tussen overheid en markt neemt de prestatieverantwoordelijkheid van de marktpartij toe. Het gaat niet meer om het leveren, installeren en onderhouden van een oplossing; het gaat er meer en meer om hoe en vooral hoeveel deze oplossing bijdraagt aan de functionele behoefte.”  

Tempo 
“Interessant is om te kijken in welk tempo deze trends zich ontwikkelen. Wat naar onze ervaring sneller gaat dan verwacht, is de schaalvergroting, dus de samenwerking tussen gemeenten en regio’s in de uitvraag van producten en diensten. Dit vertaalt zich in grotere projecten. Dat biedt enerzijds een stukje continuïteit in je werkgelegenheid, maar het maakt de afzetmarkt voor een oplossing kleiner.  

We praten al heel lang over een veranderende rol van de overheid. Ik zie daar nu concrete beweging in. Zo is in Twente met Enschede en Almelo voor het eerst de functionaliteit ‘doorstroming als een service (DaeS)’ aanbesteed. In het landelijke programma iCentrale hebben private partijen, waaronder Vialis, in samenwerking met de gemeenten Almere, Den Haag en Rotterdam en de provincies Flevoland, Utrecht en Noord-Holland integrale diensten ontwikkeld op het gebied van tunnelbediening en -bewaking, brug- en sluisbediening, (weg)verkeersmanagement, parkeerbeheer, stadsbeheer en -toezicht en crowdmanagement. Deze iDiensten worden aan decentrale overheden geleverd ‘as a Service’. Deze ontwikkeling betekent dat wij straks oplossingen maken op basis van onze eigen eisen. We worden immers gebruikers van ons eigen oplossingen, zodra we ze als dienst aanbieden.”

Twee sporen
Deze ontwikkeling kenmerkt zich overigens vooralsnog in een tweesporenbeleid, stelt Van Haasteren. “Er zijn overheden die heel duidelijk er voor kiezen om oplossingen uit te vragen en zelf de functionaliteit uit te voeren, en andere die de volledige uitvoering als dienst neerleggen bij een private partij. Hoewel deze keuze onderhevig kan zijn aan een politieke wind die waait, verwacht van Haasteren dat op den duur zal blijken welke stroming beter werkt. “Dan kun je als bedrijf ook een keuze maken. Nu wil je beide stromingen optimaal bedienen.”  

Als het gaat om de toepassing van big data, ziet Van Haasteren nu de eerste bewegingen ontstaan. “De focus lag lange tijd op inwinnen, nu zullen we een stap maken naar toepassingen. Een voorwaarde daarvoor die we zelf verder uitbouwen is een eigen dataplatform in de cloud. Dit zetten we als dienst in de markt als ‘Private Cloud’. Een enorme schatkist aan data. Ook hier moeten we nu een stap gaan maken richting nieuwe toepassingen. Er is nu nog te weinig vraag, maar die gaat er zeker snel komen. Het massaal testen van de toepassingen, de zogenaamde use cases, van de iVRI’s had ik sneller verwacht en gehoopt. We hebben al VRI’s omgebouwd naar iVRI’s, en zijn daar recent op de Vakbeurs Mobiliteit ook officieel voor gecertificeerd. Ook deze systemen leveren nieuwe data op. De vraag wordt nu reëel: wat ga je met die data doen? Welke use cases kunnen we nu gaan ontwikkelen en wat zal de weggebruiker gaan merken van betere informatie op het kruispunt, beter prioriteren en beter adviseren tot een groene golf, niet alleen voor de auto, maar zeker ook voor voetgangers en fietsers, openbaar vervoer en de hulpdiensten. De eerste tekenen daarvan verschijnen nu op straat.”  
 
Propositie 
Dan het thema duurzaamheid. “We hebben nu een stikstofcrisis. We hadden dit naar mijn gevoel eerder kunnen monitoren, en ook eerder oplossingen kunnen bedenken en toepassen. Maar de vraag kwam niet. Onze klanten bleven focussen op doorstroming. We hadden eerder overal sensoren kunnen aanbrengen en activeren en gericht het verkeer kunnen regelen op basis van duurzaamheidsaspecten, niet alleen van stikstofuitstoot, maar bijvoorbeeld ook van geluid. Nu ligt er van alles stil en versnelt het de aandacht voor duurzaamheid.”  

“Waar van we ten slotte zelf op ontwikkelen”, besluit Van Haasteren, “ligt in het verlengde van genoemde trends: we focussen op de technische voorspelbaarheid van onze producten: wanneer gaat er iets stuk en hoe monitoren we dat op afstand? We verzamelen allerlei technische gegevens van onze producten op ons platform en monitoren zo al onze assets. Daarnaast monitoren we de doorstroming, zowel landelijk als stedelijk en leggen ons nu ook toe op het meten van geluid, CO-2 en stikstof. We verwachten dat die propositie nu wél komt.”