‘Het is een razend interessante tijd’

Verwegdenker Chris Verweijen, Movares: ‘Bezuinigingen kunnen worden gebruikt om het ov beter te organiseren’

Het openbaar vervoer komt door de bezuinigingen onder druk te staan. Een kans voor creatieve oplossingen, vindt Chris Verweijen van  Movares. Hij kijkt daarbij vaak naar het buitenland, waar initiatieven voor bundeling van ov-lijnen en intermodaal vervoer tot kostenbesparingen en vervoersgroei hebben geleid.

Bezuinigen op het openbaar vervoer, er valt niet aan te ontkomen in 2013. Chris Verweijen, netwerkarchitect en mobiliteitsstrateeg bij de afdeling mobiliteit en ruimte van Movares, ziet daarin vooral een uitdaging: ‘Het risico bestaat dat er rücksichtslos gaat worden gesneden in het ov. Maar door net wat dieper na te denken is het ov beter te organiseren, en kan het bezuinigingsdoel ook worden bereikt. Bij Movares denken we dat er op die manier zelfs een hogere kwaliteit te halen is.’

Verweijen houdt zich vooral bezig met visies op de ontwikkeling van mobiliteit, en noemt zich een ‘verwegdenker’. Bij de RET was hij onder meer de initiator van TramPlus – een nieuwe visie op het tramnetwerk van Rotterdam – en bij Movares werkte hij aan diverse strategische studies voor bijvoorbeeld de Belgische Kusttram, P+R Haaglanden, het Zuidvleugelnetwerk en de Rijn-Gouwelijn.

Volgens Verweijen kunnen er onder druk van de bezuinigingen, juist interessantere oplossingen ontstaan. Daarbij kijkt hij vooral naar twee trends uit de ons omliggende landen: de bundeling van ov-lijnen, en het inspelen op intermodaal personenvervoer.

‘We zien dat er zich in de afgelopen jaren in Frankrijk een ov-revolutie heeft afgespeeld; er zijn veel nieuwe trambedrijven en hoogwaardige bussystemen bijgekomen. Waarom dit werkt? Ze concentreren zich op hoogfrequente, kwalitatief hoogwaardige ov-lijnen. In plaats van een fijn vertakt netwerk, is gekozen voor een bundeling in radiale assen en tangenten. De mensen die van die lijnen gebruikmaken zijn vanwege de frequentie en de kwaliteit bereid om van een langere afstand  naar de halteplaatsen te komen. Dat zien we in Nederland ook al bij de Zuidtangent. Omdat gebundelde ov-lijnen leiden tot een vervoersgroei, loont het om op die lijnen maatregelen te nemen die de doorstroomsnelheid vergroten. Daardoor worden de kosten lager: er zijn minder voertuigen nodig dan bij een fijn vertakt netwerk.’

In het verlengde van deze ontwikkeling ligt volgens Verweijen ook de trend om in plaats van in ov-reizigers meer in termen van mobilisten te gaan denken: reizigers die gebruikmaken van een combinatie van ov, (leen)fiets en (deel)auto om zo snel mogelijk van A naar B te komen. Verweijen: ‘Dat past beter bij de huidige leefsituatie van mensen. Velen hebben tegenwoordig meerdere herkomst-bestemmingsrelaties per dag. Zoals werkende mensen die eerst de kinderen naar school brengen, daarna naar hun werk gaan, en op de weg terug naar huis boodschappen doen. Bij zo’n verplaatsingspatroon is het handig om niet van één vervoermiddel afhankelijk te zijn, maar voor elke rit het vervoermiddel te kunnen kiezen dat op dat moment passend is. Düsseldorf speelt daar bijvoorbeeld op in met een intermodaal vervoerbewijs: reizigers kunnen met één kaartje gebruik maken van het ov,  de fiets of een deelauto. Zelf reist Verweijen al enige tijd intermodaal. Hij heeft geen auto meer, maar een Greenwheels-abonnement, en maakt ook veel gebruik van de fiets en het ov.  

De genoemde trends zijn ook ruimtelijk zichtbaar in buitenlandse steden. Verweijen refereert daarbij aan enkele Franse binnensteden die tegenwoordig vooral goed bereikbaar zijn voor voetgangers, fietsers, en ov. De auto wordt vaak uit het centrum teruggedrongen. ‘Er wordt vaak gedacht dat het voor de economische ontwikkeling van een centrumgebied noodzakelijk is dat klanten met de auto tot bij de winkel kunnen komen. Praktijkvoorbeelden tonen aan dat dat niet zo is, het gaat economisch nu zelfs beter in deze binnensteden. Maar je moet dan vanuit de auto wel goed op die ov-lijnen kunnen overstappen.’

Verweijen verwacht dat Movares door de bezuinigingen meer naar de markt toe zal moeten dan dat de markt naar het ingenieursbureau komt. ‘Dit is het moment voor ons om duidelijk te maken dat er met relatief kleine voorzieningen grote winsten kunnen worden behaald. We kunnen laten zien welke toegevoegde waarde het heeft om ons in te huren, op het gebied van ov, maar ook op het gebied van bijvoorbeeld, knopen, e-fietsen en andere vormen van mobiliteit. Het is een razend interessante tijd, er liggen veel uitdagingen om nieuwe oplossingen te ontwikkelen.’

 
Auteur: Joske van Lith