CBS: Meer data, het CBS blijft relevant

Het CBS brengt cijfermatig en statistisch trends in beeld en voert maatschappelijk relevante analyses uit. Recent onderzocht het CBS ongevallen en snelheidsovertredingen. Een te hoge snelheid speelt een rol bij veel dodelijke ongevallen, maar wie ís die hardrijder? Het CBS pakte deze vraag op en heeft een eerste onderzoek gedaan naar de typering van de hardrijder. Statistisch onderzoeker Verkeer Judith Nijenhuis over het onderzoek én de belangrijkste aandachtspunten van het CBS.

Tekst Marcel Slofstra/ Nettie Bakker
 

CBS heeft recent een eerste onderzoek gedaan naar de typering van de hardrijder en de gebruikte auto om meer zicht te krijgen op de hardrijder. Wat zijn de belangrijkste resultaten? Nijenhuis: “Eén op de drie autobezitters werd in 2017 één of meermaals bekeurd voor een snelheidsovertreding.

Uit het onderzoek bleek dat auto’s van de zaak vaker werden bekeurd voor hardrijden dan auto’s van particulieren. Bij de particulieren is ook de leeftijd van de voertuigeigenaar geanalyseerd. We zien dat jonge autobezitters naar verhouding vaker zijn bekeurd dan oudere autobezitters. Jongeren werden gemiddeld ook voor een hogere overschrijding van de maximumsnelheid beboet. We hebben ook snelheidsbekeuringen gerelateerd aan het aantal kilometers dat jaarlijks met een auto werd afgelegd. Hoe hoger het jaarkilometrage, hoe vaker men werd bekeurd. Maar wanneer we keken naar het aantal boetes per afgelegde kilometer werden juist auto’s die weinig reden relatief vaak bekeurd.” 

Het onderzoek heeft plaatsgevonden op basis van het combineren van data uit verschillende databestanden. De gebruikte data is afkomstig van het CJIB, de RDW en het CBS. Open data is steeds meer en steeds vanzelfsprekender beschikbaar. “Er komen inderdaad steeds meer bronnen beschikbaar. Voor diepere analyses is het ook van belang dat we databronnen kunnen combineren. Het CBS heeft een speciale dataomgeving, het ‘stelsel van sociaal statistische bestanden’, waarin je datasets kunt koppelen. In die omgeving kunnen we analyses doen op geanonimiseerde microdata.

Het onderzoek naar de hardrijders was in die zin vrij eenvoudig omdat we slechts drie bronnen hebben gecombineerd en omdat de analyses beschrijvend van aard waren. Een diepgaander onderzoek was bijvoorbeeld ons onderzoek uit 2018 naar het autobezit van jongeren. Voor dat onderzoek combineerden we data over auto- en rijbewijsbezit met regionale gegevens, demografische kenmerken, huishoudenskenmerken en informatie over werk en studie. Met multivariate analyses hebben we toen onderzocht welke kenmerken bepalend zijn voor het autobezit bij jongeren.”, aldus Nijenhuis.   

De onderzoeken betreffen niet alleen verkeersveiligheid, maar ook sociale kwesties die samenhangen met onze mobiliteit. Nijenhuis: “Dit soort onderzoeken wordt al een aantal jaren door het CBS gedaan. Het CBS publiceert veel cijfers en statistieken over verschillende onderwerpen in Nederland. Op StatLine zijn allerlei tabellen en grafieken te vinden, ook over mobiliteit. Daarnaast wordt er ook veel onderzoek gedaan waarbij we aansluiten bij maatschappelijke thema’s en ontwikkelingen. Om die in beeld te krijgen combineren we data en doen we uitgebreide analyses. Een mooi voorbeeld daarvan vind ik het onderzoek naar vervoersarmoede dat we dit jaar publiceerden, in samenwerking met het Planbureau voor de Leefomgeving. Vervoersarmoede is, net als verkeersveiligheid, echt een maatschappelijk relevant thema.” 

Vervolg 
Een direct vervolg is nog niet gepland. “Er zijn op dit moment geen plannen om hier een terugkerend onderzoek van te maken. Het was een eenmalig onderzoek, met als doel om een maatschappelijk thema (verkeersveiligheid) te belichten en daarnaast om te laten zien wat de mogelijkheden zijn van deze data. Maar het is inderdaad wel mogelijk om trends te bekijken op basis van deze data. Een andere optie voor vervolgonderzoek is het verder uitdiepen van de persoonskenmerken van de hardrijders. Nu is leeftijd als persoonskenmerk meegenomen maar je kunt ook kijken naar variabelen zoals inkomen, geslacht of hoe lang men een rijbewijs heeft.” 

Ontwikkelingen 

“Alles rond klimaat en emissies staat volop in de belangstelling. Er is behoefte aan goede data over emissies, ook die van het wegverkeer. CBS-collega’s werken samen met andere partijen van de emissieregistratie om de uitstoot van het wegverkeer steeds nauwkeuriger te berekenen. TNO levert emissiefactoren, die bij ons op kentekenniveau gekoppeld worden aan de jaarkilometrages die wij berekenen. Naast data over emissies is er ook steeds meer behoefte aan data over modaliteiten zoals de fiets, maar ook over voetgangers. Over deze modaliteiten is nu minder data beschikbaar dan over de auto. Daar kan op datagebied nog veel gebeuren.”