WOW 2013: ‘Samenwerken bespaart miljoenen’

Lindy Molenkamp, hoofd Eenheid Wegen en Kanalen, provincie Overijssel

Op 4 april was ik in Den Bosch voor de landelijke WOW-dag. Deze keer een gecombineerd evenement van weg en water, met een fantastische opkomst uit alle bestuurslagen: rijk, provincies, gemeenten, waterschappen, maar ook samenwerkingsverbanden en een aantal ‘externe’ partners. ‘Samenwerken loont’ was het motto – en niet voor niets. WOW is zes jaar geleden opgezet als forum voor kennisuitwisseling tussen overheden, en we zijn sindsdien met elkaar al weer een of twee stappen verder. Samenwerken is steeds vaker serious business, voor vele deelnemers zelfs core business. Denk aan stadsgewesten, CROW, de NDW-uitvoeringsorganisatie, de bewegwijzeringsdienst, en ga zo maar door. 

Samenwerken is logisch, want de maatschappelijke en technische, ruimtelijke, verkeer-, vervoer- en  watervraagstukken waarmee overheden zich bezighouden zijn vaak te groot en te complex voor een individuele organisatie. Of ze blijken elders al (deels) opgelost: waarom zou je het wiel opnieuw uitvinden? En mocht je nou toch een nieuw type wiel nodig hebben, dan wil je toch dat anderen met je meedenken en ook weer verder kunnen met jouw resultaten? Zo ontstaat echte maatschappelijke meerwaarde! 

Mooie voorbeelden van samenwerking zijn te vinden onder de maar liefst veertig inschrijvingen voor de WOW-samenwerkingsprijs 2013. Winnaar was het project ‘Baggertubes Oosteindepoel’. Interessant aan dit project vind ik dat er meerwaarde gecreëerd is door twee vraagstukken aan elkaar te koppelen: waar laat ik mijn bagger? en hoe realiseer ik duurzame en natuurvriendelijke oevers? De oplossing werd gevonden door bagger uit de Ringvaart in ‘tubes’ te verpakken en de tubes als fundament te gebruiken voor een natuurlijke golfdemper. Provincie, waterschap, gemeente Aalsmeer en Landschap Noord-Holland hebben samen gerealiseerd wat ze afzonderlijk niet gered zouden hebben. Het plan voor de oeverbescherming stamt uit 2006 en daarvoor was onvoldoende budget, pas toen het baggerproject in 2010 langskwam kon het opeens wél: complexe projecten hebben vaak een `window of opportunity` nodig. 

In 2010 won mijn eigen provinciale dienst de eerste WOW-samenwerkingsprijs voor een gezamenlijke aanpak van gladheidsbestrijding met gemeenten en het rijk in Overijssel, Supertrots hebben wij onze ervaringen sindsdien graag gedeeld met een groot aantal belangstellenden uit het hele land. Ik was blij verrast dat zestien Gelderse gemeenten hun gezamenlijke inkoop van strooizout, waarmee ze maar liefst 30 procent kosten besparen, hebben voorgedragen voor de samenwerkingsprijs van dit jaar. Zo zie je dat goede ideeën daadwerkelijk worden opgepikt, dat anderen deze naar hun eigen situatie vertalen en wellicht weer een stap verder zetten. 

Andere genomineerde samenwerkingen betreffen het praktijkonderzoek Dijken op Veen, Ruimte voor de Vecht, het Combiplan Nijverdal en de Zuidelijke Ringweg Groningen. Stuk voor stuk innovatieve samenwerkingen die ertoe dóen. Maar ook onder de overige 35 projecten zitten pareltjes. Daarbij doet Groningen (zes inzendingen, één nominatie) in  niets onder voor Noord- of  Zuid-Holland. Limburg deelt vijf samenwerkingsavonturen met ons allen, waaronder een internationale. Ik kan iedereen aanraden om de rapportage te lezen en inspiratie op te doen! Naast de usual suspects trekt een bonte stoet aan ‘externe’ partners langs: politie, voedingsindustrie, boeren, douane, Staatsbosbeheer, particuliere grondbezitters, sportvissers, hobbyfotografen en kunstenaars, NS vastgoed, een busbedrijf, diverse ministeries, Alterra, een elektriciteitsnetwerkbeheerder, een concertorganisator, sectorlobbyisten, natuurbeschermers, een kerkgenootschap, een sportschool, een Engelse provincie, een stad in Frankrijk, diverse Vlaamse overheden, Italianen, Amerikanen, Russen … en dat is nog maar een greep. 

Dat ‘samenwerken loont’ blijkt uit een kosteneffectiviteitsanalyse die de WOW-besturen (weg en water) voor 3 projecten door Ecorys hebben laten uitvoeren. De WOW-training Assetmanagement levert bijna een miljoen euro besparing op over 5 jaar, ten opzichte van een situatie waarbij elke partij zijn eigen trainingen zou inkopen; bovendien bevordert een gezamenlijke training het leren van elkaars ervaringen. Het samenwerkingsverband voor gladheidsbestrijding in Overijssel leidt tot vijf  miljoen euro aan besparingen over 15 jaar; vertaald naar het hele land zou dit zo’n 30 miljoen zijn. Ook de WOW-makelaar voor personele uitwisseling (weg en water) levert zijn geld op: door het minder hoeven inhuren van externen wordt over 15 jaar zo´n 3,5 miljoen bespaard. 

In de vorige Verkeerskunde schreef ik een artikel over de naderende vervangingsgolf van wegen en kunstwerken. Dit onderwerp past binnen het bredere kader van Assetmanagement: het planmatig beheren van infrastructuur voor optimale bruikbaarheid tegen minimale kosten. Met Jenne van de Velde (topadviseur Assetmanagement van Rijkswaterstaat) leidde ik een goed bezochte workshop over deze onderwerpen op het WOW-congres, waar assetmanagement überhaupt sterk vertegenwoordigd was in het programma. Het is fijn om te ervaren dat vele beheerders met soortgelijke vraagstukken bezig zijn; en ik heb er alle vertrouwen in dat we door samen op te trekken – ook CROW gaat ermee aan de slag – hier veel effectiever mee kunnen omgaan dan ieder voor zich. 

Samenwerken is een onmisbaar element in ons werk geworden, dat mag duidelijk zijn. Ik ben reuze benieuwd naar de volgende stappen. En ik roep alle lezers van deze tekst op om effectieve samenwerking te zoeken of uit te bouwen. En om er de volgende keer (weer) bij te zijn op de WOW-dag (datum nog niet bekend), om te leren en eigen lessen te delen met collega’s. Doe mee, dan ben je altijd een winnaar!

 
Auteur: Margriet Verhoog