Resultaten uit het verleden bieden…

Richard van de Werken, managing consultant Hastig

Om ons verkeer in beweging te houden passen we het wegennet en alle verkeersvoorzieningen voortdurend aan aan nieuwe ontwikkelingen. Of het nu gaat om een nieuwe woonwijk, economische activiteiten of fiscale maatregelen: als de gebruiker anders gaat bewegen, kunnen planners en beheerders niet stil blijven zitten. Een veelgebruikt instrument hierbij is het verkeersmodel. Daarmee proberen we het effect in beeld te krijgen van een verandering of ontwikkeling op het verkeersnetwerk in de toekomst. Maar waarom kijken we niet terug?

Een model - volgens Van Dale: ‘nabootsing op een kleinere schaal’ - zal nooit méér laten zien dan je erin stopt. Voor een verkeersmodel is de omschrijving die ik vond op Encyclo.nl nog beter van toepassing: ‘Een rationele, vereenvoudigde, abstracte weergave van de werkelijkheid’. Dit roept wat mij betreft de vraag op: ‘Waarom zou je een model gebruiken als je de werkelijkheid op ieder moment met een druk op de knop in beeld kunt brengen?’. De komst van floating car data maakt dat mogelijk. Met floating car data beschrijft de werkelijkheid zichzelf. Een mooi voorbeeld was de opening van ‘De Oversteek’, de nieuwe Waalbrug bij Nijmegen. Kort na opening was de verbinding nog niet te zien op Google Maps. Maar als je het knopje ‘verkeer’ aanzette, dan kwam er een keurig groen lijntje op het beeldscherm. De passerende auto's tekenden hun eigen kaart.

De werkelijkheid is niet gemiddeld

Als je die gemeten big data opslaat ontstaan nieuwe mogelijkheden. Je kunt door de tijd bladeren en seizoensinvloeden zien. Effecten van de storm in december of een VRI die slecht werkt. Dat kan, maar overtuig me gerust van het tegendeel, met verkeersmodellen nog niet. Verkeersmodellen gaan uit van gemiddelden, bijvoorbeeld een gemiddelde ochtendspits. Maar de werkelijkheid is nu eenmaal niet gemiddeld. Zoals ooit een van mijn docenten beeldend vertelde: gemiddeld is het water 50 graden, maar een hand in ijswater en de andere in kokend water, voelt toch niet zo prettig.

Een recent project waarbij ik betrokken ben in een middelgrote stad laat zien dat er binnen een spitsuur grote schommelingen zijn in de reistijd. Het ene moment is er nauwelijks vertraging, even later loopt de vertraging op naar 5 minuten. Dat is van belang voor de beleving van de weggebruiker. En niet te vergeten, voor de beleving van de politiek. Is het raadslid nu altijd op de piek van de vertraging op pad? Of is er sprake van een structureel probleem? Door het filmpje van een dag, een week of een maand af te spelen, wordt  het effect van een ontwikkeling of maatregel snel in beeld gebracht. Je krijgt op die manier inzicht in het gedrag van de weggebruiker. En dat past ook goed in de lijn om eerst beter te benutten en dan pas te gaan bouwen.

Natuurlijk kunnen simulaties ons helpen in de zoektocht naar maatregelen. Maar laten we ons vooral verwonderen over het verkeer van vandaag, door te kijken naar de film van gisteren. Van daaruit vinden we betere oplossingen voor het verkeer van morgen.  

 
Auteur: Margriet Verhoog